سارا قاسمی جمعه ۵ دی ۱۳۹۳ - ۱۶:۳۰

از دورانی که جنوب ایران را انگلیسی ها تسخیر کرده بودند، هنوز نشانه هایی باقی مانده است. جدا از کلمات انگلیسی مثل کاپ، توماتو و... که در زبان مردم جنوب ایران جا باز کرده، نمادها و بناهایی هم هستند که به دست نیروهای انگلیسی آن دوره ساخته شده و حالا تبدیل به بخشی از تاریخ معماری این منطقه شده است.

قبر جنرال (یا ژنرال) یکی از همین بناهای تاریخی است که البته در تلفظ محلی به آن قبر جرنیل (یا قبر جونرال انگریزی) گفته می شود. این بنا، آرامگاه یک ژنرال انگلیسی است که در بندر بوشهر و در محله سنگی واقع شده است. این آرامگاه ‌شکل ابلیسک (Obelisk) ساخته شده و متعلق به یکی از فرماندهان ارتش انگلستان است که در لشکرکشی بریتانیا به جنوب ایران، در واقعه هرات در سال 1856 میلادی به‌دست نیروهای ایرانی کشته شد.

 

گورستان انگلیسی ها در جنوب ایران

 

ابلیسک ستون سنگی چهارگوش و بلندی است که در بالای آن یک نوک هرمی جای دارد و گفته می‌شود که برگزیدن شکل هرم برای همانندسازی با یک پرتوی سنگ شده قرص خورشید بوده‌است. در بیشتر جاهای باستانی می توان یک جفت ابلیسک در برابر تیریک‌ها (pylon) پیدا کرد. ابلیسک‌های کهن از یک سنگ یکپارچه ساخته می‌شدند در حالی که ابلیسک‌های امروزی از چندین قطعه سنگ ساخته می‌شوند و می‌توانند لایه‌های درونی هم داشته باشند. مصالحی که برای ساخت این بنای یاد بود به کار رفته هم از آجر قرمز لندنی هستند.

محوطه این مقبره که تا سال 1390 هجری خورشیدی به‌صورت باغی از درختان محلی بود و در سال یاد شده توسط شهرداری بندر بوشهر تبدیل به پارک شد، مدفن 35 تن از سربازان انگلیسی است که در آن جنگ کشته شدند.

ابلیسک که در وسط باغچه قرار گرفته، قاعده ای مربع شکل دارد که وسط چهار ضلع آن به طرف داخل فرورفته است. ارتفاع آن از سطح زمین حدود 126 سانتی متر است. در ضلع جنوبی ابلیسک چسبیده به قاعده ی آن، کتیبه ای با خط و ستاره ی داوود مشاهده می شود.

 

گورستان انگلیسی ها در جنوب ایران

 

در پشت تابلویی که از گذشته در این منطقه نصب بوده، اسامی افراد مدفون شده در آن محل قید شده است. این افراد در جنگی که در سال 1857 میلادی بین متجاوزین نیروی دریائی انگلیس و افراد باقر خان تنگستانی رخ داده کشته شده اند که اسامی شان به شرح زیر است:

1- ژنرال استاکر، فرمانده کل قوای اعزامی به خلیج فارس – علت مرگ خودکشی

2- ناخدا اِتِرسی، فرمانده قوای بحری – علت مرگ خودکشی

3 - سرتیپ استاپفورد، افسر ستاد – علت مرگ اصابت گلوله در جنگ

4 - سرهنگ دوم مالت، فرمانده هنگ سواره نظام سبک – علت مرگ اصابت گلوله در جنگ

5 - ستوان اِتِرسون، افسر هنگ بیستم پیاده – علت مرگ اصابت گلوله در جنگ

6 - ستوان وارن، افسر هنگ بیستم پیاده – علت مرگ اصابت گلوله در جنگ

7 - ستوان فرانکلند، افسر ارشد هنگ دوم سواره اروپائی – علت مرگ، اصابت گلوله در جنگ.

و عده ای سرباز هندی و انگلیسی. در این جنگ احمد خان فرزند شجاع باقرخان و عده ای از احرار به شهادت می رسند و باقر خان از داغ فرزند خود زمینگیر شده و بوشهر به تصرف قوای انگلیس در می آید. انگلیسی ها برای دفن کشته های خود در گوشه دنجی از بوشهر آن موقع و در میان انبوه نخل های سر به فلک کشیده قطعه کنونی را انتخاب می کنند و این بنای یاد بود را بر روی آنها می سازند.

 

گورستان انگلیسی ها در جنوب ایران

 

البته در کتاب های تاریخی قید شده که نام این ژنرال انگلیسی به درستی روشن نیست و بر سر آن میان گزارش‌نویسان اختلاف است. برخی منابع می‌گویند این مقبره کتیبه‌ای به زبان انگلیسی داشته که روی آن نوشته شده بوده است: اینجا آرامگاه ژنرال «د-ت-د-م» است که به‌دست وحشیان جنوب ایران کشته شد.

برخی این مقبره را مدفن ژنرال اترام دانسته‌اند و برخی آن را متعلق به ژنرال استاکر ذکر کرده‌اند در حالی که ژنرال استاکر در جنگ کشته نشد بلکه در 24 مارس 1857 در بوشهر خودکشی کرد. ژنرال اترام هم در کلیسای وست‌مینستر مدفون است.

نویسنده «فرهنگ بوشهر» حدس می‌زند که این، مقبره ژنرال استاپفورد است که در جنگ خوشاب (هشتم فوریه 1857) کشته شد. این سازه در تاریخ 28 اسفند 1385 با شماره ثبت 18640 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این سازه در تاریخ 28 اسفند 1385 با شماره ثبت 18640 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و برای دیدن آن باید به خیابان امام خمینی، شهر بوشهر، خیابان توحید، کوچه ابومسلم سری بزنید و این بنای تاریخی را ببینید.



شارژ سریع موبایل