یادگارهای کودکی در تمام دنیا جزو ارزشمندترین میراث هایی هستند که برایشان موزه درست می شود. در ایران هم این یادگاری ها از چند سال قبل مورد توجه قرار گرفته اند و حالا چند موزه در گوشه و کنار کشور داریم که می توانید در آن با مرور خاطرات کودکی تان به روزهای شیرین گذشته برگردید.
بازیچه ها و اسباب بازی ها از قدیم در تاریخ ایران ریشه داشته اند. مثلا یک مهر از سنگ عقیق رگه‌دار در کتابخانه بریتانیا نگهداری می‌شود که متعلق به گنجینه سرخس بوده و روی آن یک زن هخامنشی حکاکی شده که پرنده‌ای را برای بازی به دخترش هدیه می‌دهد.
حتی یک حجر یمانی نیز در حفاری‌های مربوط به تمدن عیلامی به‌دست آمده که روی آن نوشته شده «من شوشیاناک این وسیله را برای دخترم باری اولا تهیه کرده‌ام.» در فرهنگ مصر، یونان و هند نیز پیکرک‌هایی وجود داشته‌اند که به‌عنوان اسباب‌بازی کودکان در دوره باستان‌شناسایی شده‌اند.
در اینجا چند موزه و نمایشگاه را به شما معرفی می کنیم که در آنها یادگارهای تاریخی از دوران کودکی ایرانی ها نگهداری می شوند.
موزه خیمه شب بازی
نخستین موزه اسباب بازی و عروسک های خیمه شب بازی ایران در خانه «علامه فیضی» در بافت تاریخی کاشان قرار دارد. در این موزه 110 عروسک و 100 اسباب بازی به نمایش درآمده که به مناطق مختلف ایران از جنوب تا خراسان و آذربایجان، کردستان، مناطق مرکزی، گیلان، مازندران و سیستان و بلوچستان تعلق دارند.
خانه «جعفر علامه فیضی» روحانی و شاعر اواخر دوره قاجار است و یک زوج جوان که از سال 87 طرح پژوهشی شان را درباره عروسک و اسباب بازی های مناطق مختلف ایران آغاز کرده اند، با خرید این خانه تاریخی، بخشی از عروسک ها، اسباب بازی های کودکان و بزرگسالان و عروسک های خیمه شب بازی را مورد پژوهش قرار داده و در ان به نمایش گذاشته اند.
قدیمی ترین اشیای این موزه، عروسک های خیمه شب بازی مربوط به اواسط دوره قاجار هستند که از روستاهای شهرستان نایین و وسایل شعبده بازی متعلق به اواخر دوره قاجار از شهر اصفهان جمع آوری شده است. موزه اسباب بازی و عروسک های خیمه شب بازی در بافت تاریخی کاشان، روبروی خانه تاریخی طباطبایی ها در کوچه علامه فیضی قرار دارد.
عروسک های ملل
موزه عروسک های ملل در تاریخ 30 شهریور 1393 همزمان با روز جهانی صلح با حضور گروهی از هنرمندان، نویسندگان، فعالین حوزه کودک، پژوهشگران، مجموعه‌داران، مربی‌ها ومسئولین مدارس و دیگر علاقه مندان به حوزه ادبیات کودکان و عروسک‌ها افتتاح شد.
در این موزه 540 عروسک فرهنگی از 53 کشور جهان به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین این موزه دارای بخش‌های عروسک‌های نمایشی، عروسک‌های سایه و عروسک‌های قومی ایران است.
این موزه از نوع موزه‌های هنری خصوصی است که توسط مسعود ناصری و علی گلشن و با حمایت فریده ناصری تاسیس شده است. ساعات کار موزه عروسک‌های ملل در ماه مهر همه روزه از ساعت 10 صبح تا 7 بعد از ظهر به استثنای دوشنبه‌ها و نشانی آن، تهران، خیابان پاسداران، نگارستان پنجم (حاج هادی)، پلاک 4 است.
موزه کتاب های درسی
موزه آگیرا در کرمان یکی از دیدنی ترین موزه های ایران است که گنجینه‌ای از اسناد تاریخ آموزش و پرورش به حساب می‌آید و در آن کتاب‌های قدیمی درسی هم نگه داری می‌شود. کتاب‌هایی که روزگاری همراه همیشگی ما بودند و اکنون مروری برخاطرات گذشته چندین نسل به حساب می‌آیند. در این موزه می‌توانید کتاب‌های درسی را از دوره پهلوی اول، دوم و ابتدای انقلاب تا حال حاضر ببینید. موزه آگیرا (به معنای فروزنده) در مهر ماه 1394 با هدف ترویج فرهنگ پژوهش و تحقیق در بین فرهنگیان و دانش‌آموزان از سوی پژوهشكده تعلیم و تربیت استان كرمان راه‌اندازی شده و بیش از 11 هزار سند و مدرك تاریخی، كتب درسی و وسایل كمك آموزشی قدیمی را به نمایش درآورده است.
نمونه دیگر آن، موزه کتاب‌های درسی است که به همت پژوهشگاه معلم و مرکز تحقیقات معلمان استان اصفهان افتتاح شده تا آرشیوی از کتاب‌های درسی از سال 1300 هجری شمسی تاکنون را فراهم کند. موزه آموزش و پرورش هم در این پژوهشگاه یکی از محل‌های نگهداری کتب درسی و آثار مربوط به آموزش و پرورش سال‌های دور است.
تاریخ کودکی که به تاریخ پیوست
یکی دیگر از موزه های تاریخی ایران با رنگ و بوی نوستالژیکش، موزه تاریخ فرهنگ کودکی بود که 29 آذرماه سال 92 به‌مدت شش ماه در باغ - موزه‌ی نگارستان گشایش یافت و 31 خردادماه با پایان یافتن قرارداد بین موسسه و دانشگاه تهران، به کار خود پایان داد. البته قرار است فعالیت این موزه دوباره از سر گرفته شود.
این موزه که در باغ موزه‌ی نگارستان دانشگاه تهران قرار داشت مجموعه ای از میراث کودکی، عروسک های قدیمی و اسباب بازی های کودکان ایرانی از دوره باستان تا امروز را به نمایش در آورده بود.
