در این گزارش قرار است شما را با بخشی از عجیب ترین و اسرارآمیزترین غارهای کشورمان آشنا کنیم.

زیبایی بعضی از این غارها توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. تعدادی از آنها به قدری اسرارآمیز هستندکه دوست دارید قدم به قدم جلوتر بروید تا گوشه های بیشتری از این غارها را کشف کنید اما غارهای مخوف و تاریکی هم وجود دارند که حتی حاضر نمی شوید نزدیک دهانه آنها بشوید چه برسد به اینکه بخواهید در این غارها روزی مهیج را پشت سر بگذارید.

اینجا متعلق به ماجراجوها و حرفه ای هاست. کسانی که در ایام تعطیلات می خواهند پا به دل هیجان بگذارید و لحظات مهیج و دلهره آوری را برای خود رقم بزنند.

اولین غار چهار طبقه در ایران

برای تعطیلات خیلی ها ترجیح می دهند به شهرهای شمالی بروند تا بهار را در طبیعت زیبای شمال جشن بگیرند، به همین خاطر ممکن است از جاده چالوس برای رفتن به شهرهای شمالی عبور کنید اما شاید بدنباشد در میانه راه سری هم به غار یخ مراد بزنید، غاری که در کناره جادوه چالوس و در آبادی گچسر استان البرز، واقع شده است.

این غار یکی از زیباترین و نادرترین غارهای کشور به حساب می آید، کارشناسان احتمال می دهند که در گذشته یخ مراد زیر آب بوده است. «این را می شود از وضع طبیعی غار و بقایای وجود فسیل «کاردینا» بر روی تخته سنگ های غار فهمید.جنس این غار از نوع نرمتنان دریایی است و به دوره سوم زمین شناسی باز می گردد یعنی عمر آنها بالغ بر 50 میلیون سال است.»

رضا خلج معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز در ادامه صحبت هایش می گوید: «این غار دارای بادگیر و هواکش های فراوانی است. به همین خاطر هوا با شدت از آنها وارد غار شده و غار را فوق العاده سرد می کندو از طرفی موجب یخ زدن آب های موجود در غار می شود.»

بزرگترین غار آبی خاورمیانه

اگر می خواهید با یک تیر دو نشان را هدف بگیرید و هم غارنوردی کنید و هم کنار رودخانه باشید، ما بزرگترین غار آبی خاورمیانه را به شما معرفی می کنیم. غار قلعه قوری که در استان کرمانشاه واقع شده و پیشینه آن به 65 میلیون سال پیش بازمی گردد.

احسان احمدی نصر، مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی کرمانشاه، در رابطه با این موضوع می گوید: «درازی این غار 12 کیلومتر و ژرفای آن 3140 متر است و به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده است. ژرفای حوضچه های این غار به 14 متر می رسد و دمای آن چیزی در حدود هفت تا 11 درجه سانتیگراد است.»

وضعیت دمای این غار در همه فصل های سال ثابت است، در این غار می توانید در تالارهای زیبای آن قدم بزنید، تالارهایی که در 1400 متری و 1500 متری این غار واقع شده و هر کدام از تالارها نامی دارند. از تالار مریم گرفته تا تالار کوهان شتر، مسیر برزخ، بلور و تالار عروس.

«این غار یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی و جهانگردی کشور است که با وجود حوضچه های به هم پیوسته داخل آن به یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان تبدیل شده است.»


خانه هراکلس

اولین ماجراجویی ما در غار کرفتو است. غار حیرت انگیزی که به دست ایرانیان باستان و بدون استفاده از ابزار برقی و تنها باوسایل دستی ساخته شده.

در واقع این غار مجموعه ای از تلاش انسان باستان برای داشتن زندگی بهتر و ایمن بوده است. این اثر باستانی و تاریخی در صخره مرتفعی در 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیوان دره استان کردستان واقع شده است.

«غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی به حساب می آید و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است.»

نصرالله منصوری – مسئول حفظ بناهای تاریخی استان کردستان با گفتن این حرف ها ادامه می دهد: «جالب است بدانید با سکونت انسان در این غار تغییرات باورنکردنی در آن ایجاد شده. تغییراتی مانند اتاق های تو در تو، راهرو و دالان عبوری و ... از این جهت می توان گفت غار کرفتو در میان غارهای دست کند از شهرت خاصی برخوردار است، غاری که از لحاظ بافت ساختمانی معماری بی نظیری دارد.»

 ارتفاع دهانه ورودی غار از سر تپه حدود 20 الی 25 متر است، ساختمان غار به دوره اشکانی و حدودقرن سوم پیش از میلاد بازمی گردد. وقتی وارد کرفتو می شوید اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب می کند معماری زیبا و خاص در کنار نقوش حکاکی شده روی تخته سنگ هاست.

«این غار نه تنها قدیمی ترین غار است، بلکه جزو ترسناکترین غارهای ایران به حساب می آید، اما یادتان نرود برای رفتن به این غار باید آدابی را رعایت کنید تا به زندگی این خفاش ها آسیبی نزنید. خفاش ها زندگی آرامی را تجربه می کنند پس بهتر است با آرامش و سکوت وارد غار شوید و از آنها دیدن کنید.»

به گفته غلامرضا نجف لو، مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی زنجان، شاید بهترین زمان برای ورود به غار هنگام غروب است، وقتی که خفاش ها به صورت دسته جمعی از غار خارج شده و تا چند کیلومتر از محل زندگی شان دور می شوند.

 «این غار در 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان واقع شده. گلجیک به طور طبیعی از فرسایش سنگ های آهکی پدید آمده و به خاطر داشتن آب و هوای مناسب روزگاری مکان خوبی برای انسان های پیش از تاریخ بوده.»


یک جای دنج و راحت

نوری که از میان سنگ های کف و سقف این غار به اطراف تابیده می شود انسان را مجذوب خود می کند. این نور، زیبایی شگفت انگیزی را در این غار ایجاد کرده و به همین دلیل این غار عنوان زیباترین غار جهان را به دوش می کشد. برای رفتن به این غار باید خودتان را به 165 کیلومتری جنوب استان زنجان برسانید تا از نزدیک شاهد زیبایی های آن باشید.

غلامرضا نجف لو – مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری زنجان – درباره این غار می گوید: «کتله خور معانی مختلفی مثل تپه خورشید، روستای بدون خورشید و ... را می دهد اما مناسبترین معنی به دست آمده از این کلمه، یک کاربرد ترکی است. کتله به معنی پستی و بلندی و ناهمواری های داخل غار و خور به معنی راحتی و آسانی که در نهایت معنی پستی و بلندی های راحت و دنج را می دهد.»

 

 

 

 غار کتله خور در دل کوه ساقیزلو واقع شده و به اعتقاد کارشناسان این تپه در حدود 30 میلیون سال قدمت دارد. زمان کشف این غار توسط انسان ها معلوم نیست ولی مردم شهرستان گرماب داستان های زیادی درباره این غار دارند، مثلا برخی از اهالی بر این باورند که تعدادی از افراد به داخل این غار رفته اند اما هنگامبازگشت موفق نشده اند راه را پیدا کنند.

غلامرضا نجف لو درادامه توضیح می دهد: «دهانه ورودی غار کتله خور به صورت طاق مثلثی شکل و به قطر 70 سانتیمتر است و تنها راه دسترسی به غار از همین قسمت است.»

اما اگر راغب شده اید به این غار بروید باید بدانید که هشت متر از مسیر را باید به صورت سینه خیز حرکت کنید. «این غار از لحاظ وسعت دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی اولین غار جهان شناخته شده است. در این غار شما می توانیدشاهد دهلیزها، گذردگاه ها، ستون های عظیم و تعدادی قندیل های توخالی و نیسانی که جزو کمیابترین قندیل ها هستند، باشید.»

در این غار اصلا حوصله تان سرنمی رود چرا که می توانید از نزدیک قندیل هایی را تماشا کنیدکه به شکل های مختلف مثل گل کلمی، شیر خوابیده، پنجه شیر، پای فیل، لباس عروس، سگ شکاری، نخل سوخته و ... هستنداما شگفت انگیزترین موضوع درباره این غار است که در هر گوشه از این غار هوای متفاوتی را احساس خواهید کرد. مثلا در ورودی غار هوا خنک است اما هر چه که جلوتر برویم هوا گرمتر شده و رطوبت بیشتر می شود.


غار سنگ شکنان

در کشورمان غار سنگی وجود دارد که سنگ تراشان استان فارس با دستان خود آن را خلق کرده اند. مسیح عادل پور – کارشناس روابط عمومیمیراث فرهنگی شهرستان جهرم – درباره این غار می گوید: «این غار به غار سنگ شکنان معروف است و در جنوب غربی شهرستان جهرم استان فارس قرار دارد، سال ها پیش عده ای سنگ تراش در دل کوهی نزدیک شهرستان جهرم این غار را به وجود آوردند.»

با وجود اینکه برخی از ساکنان محلی و کارشناسان، قدمت این غار را مربوط به دوره فویه می دانند اما هنوز نمی توان تاریخ دقیقی در مورد زمان ساخت تونل های غار عنوان کرد. «سنگ تراشان جهرمی برای امرار معاش خود، سنگ های غار را استخراج می کردند و در آن زمان سنگ شکنان جهرم از غار، سنگ های سفید آهکی و شکل پذیر به دست می آوردند و از سنگ های آن به عنوان نمای ساختمان ها، تزئین سردرها، سنگ فرش کف منازل و بقاع متبرکه و سایر بناهای مهم استفاده می کردند.»

 

 

 

 نمونه این سنگ های کار شده را می توانید در بناهای شیراز به خصوص در مسجد جامع عتیق و بیمارستان نمازی تماشا کنید. جالب است بدانید سنگ شکنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار، بعد از چند متر پیشروی، ستون هایی را به جا گذاشته اند که این امر، موجب زیبایی بیشتر غار شده است. دهانه غارهای سنگی درون کوه آنقدر بزرگ است که می توان با خودرو در آن رفت و آمد کرد.

تیشه سنگ تراشان جهرمی جاغذبه ای در غار به وجود آورده که آن را به یکی از زیباترین غارهای دست ساز سنگی جهان تبدیل کرده و میراثی زیبا بر جای گذاشته است. «این غار دارای 20 مدخل ورودی و 200 متر طول است و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است که در مجموع مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع را پوشش می دهد.»


پاتوقی برای حرفه ای ها

صبر کنید! قبل از خواندن این مطلب باید بدانید که اگر غارنورد حرفه‌ای نیستید حتی فکر سفر کردن به این غار را به سرتان راه ندهید، از غار «سم» حرف می زنیم، جایی که در ارتفاعات 1700 متری کوه خواجه قنبر در استاتن گلستان قرار دارد و دو سال پیش کشف شد.

غاری با دهلیزها و طاق های زیبا که وجود آب در آن جلوه خاصی به غار بخشیده است. مسعود زیارتی مسئول روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان در مورد این پدیده اسرارآمیز می گوید: «این غار 375 متر عمق داشته و درون آن 21 چاه وجود دارد، در هنگام ورود به این غار با مسیر تنگ و باریکی مواجه می شویم که به مسیر «خرچنگ رو» معروف است ولی برخلاف خرچنگ روهای غارهای دیگر کشورمان، تنگناهای این غار تمامی ندارد و اغلب مسیر را باید به یک سمت حرکت کرد و حتی امکان برگرداندن سر وجود ندارد.»

مشکل دیگری که در مسیر این غار بر سر راه غارنوردان وجود دارد کاهش دماست. به همین خاطر داشتن امکانات غارنوردی در این غار و حرفه ای بودن الزامی است.

 

 

 

 مسعود زیارتی درباره غار سم ادامه می دهد: «این غار هر چه جلوتر می روید سرد و سردتر می شود. در واقع از چاه 19 به بعد، دمای هوای درون غار کاهش می یابد و به 6 درجه سانتیگراد می رسد و باید برای گرم کردن بدن برنامه ریزی کرد، در غیر این صورت غارنوردان نمی توانند به مسیر خود ادامه بدهند.»

به نظر غارنوردان حرفه‌ای این غار بسیار خطرناک است، چرا که به دلیل مسیرهای دشوار کار امدادرسانی بسیار سخت و حتی غیرممکن است، به همین خاطر تیم‌های بازدیدکننده باید کاملا آماده و مجهز باشند وگرنه یک حادثه ساده و یک اتفاق کوچک امکان دارد به مرگ آنها منجر شود.

معابر غار سم به قدری تنگ و پرپیچ و خم است که تنها یک فرد می تواند خود و کوله اش را عبور دهد.

«تحقیقات درباره قدمت غار سم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌اند اما نمونه های کشف شده از جمجمه انسان و حیوانات در این غار نشاندهنده قدمت بالای آن است. شاهد این ادعا کشف اسکلت خفاشی است که 10 برابر بزرگتر از اسکلت خفاش های معمولی به نظر می رسد. خفاش های این غار به دلیل نامشخصی تقریبا از بین رفته اند و جالب اینکه اکثرل اسکلت های آنها در یک نقطه جمع شده اند اما این استخوان ها تنها نشان زندگی در غار نیستند، نوعی پروانه خاص هم تا چاه چهار وجود دارد که از نوع کمیاب است.»