پاده، روستایی از توابع بخش آرادان شهرستان گرمسار در استان سمنان و آنچه سفر به روستای پاده، را از بقیه جاذبههای گردشگری منطقه متمایز میکند، وجود تونلهای بزرگ نمک در این منطقه است. منطقهی گرمسار که میزبان بزرگترین معادن و تونلهای نمک در منطقهی خاورمیانه، در حال حاضر 40 تونل نمک را در خود جای داده است و سهم عمدهای از استخراج نمک در کشورمان، در این منطقه صورت میگیرد.
روستای پاده، در منطقه کویری استقرار یافته و اقلیم نیمهبیابانی دارد. آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است.
مردم روستای پاده با گویش الیکایی ـ پادهای سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
دربارة نام روستای پاده نقل قولهای مختلفی بیان شدهاست. صنیعالدوله در خصوص وجه تسمیه این روستا مینویسد: "اصل اسم این ده، پایینده است چون از سمت مغرب از این ده که میگذرد، خاک خوار است. ولی آبادی نیست، جز ده نمک، آن هم جمع دیوانی ندارد. به علاوه جدید است از این جهت اینجا را پائین ده نامیدهاند". برخی نیز نقل میکنند چون زمینهای این روستا بسیار حاصلخیز بوده و بهره فراوانی میداده است به "بهره ده" موسوم شده که به تدریج به پاده تغییر نام یافته است. نظریه دیگری نیز در خصوص وجه تسمیه روستای پاده وجود دارد به این مضمون که در گذشته پاده شامل دو قسمت بوده یکی حصار بالا و دیگری حصار پائین که مرکز روستا بود و حمام، آسیاب، مسجد و... در این قسمت قرار داشت. با توجه به اینکه مرکز اصلی جمعیت و سکونت، "حصار پائین" بوده، نام آن کم کم به "پایین ده" و سپس به "پاده" تغییر یافته است. مهمترین آثار تاریخی این روستا عبارت است از: امامزاده سلطان ابوسعید، حسینیه، مسجد، قلعه، حمام، آب انبار، حوض آب، ساختمانهای مسکونی قدیمی و....
بخش قشلاق در سال ۱۳۱۹ به گرمسار تغییر نام یافت و در سال ۱۳۳۷ شهرستان گرمسار به مرکزیت شهر گرمسار و شامل بخشهای مرکزی و ایوانکی تاسیس گردید.
ده نمک یکی از روستاهای تاریخی گرمسار است و شرقیترین روستای آن محسوب میشود. نام این روستا در اکثر متون جغرافیایی قدیمی آمده است و این که صنیعالدوله این روستا را جدید دانسته است، جای تامل دارد.
روستای پاده مابین دامنههای جنوبی کوههای البرز و دشت کویر پوشش گیاهی بوتهزارها، درختچهها و برخی از گیاهان بیابانی مانند شوره گز، خارشتر، اسپند، گون و درمنه بسیار جالب توجه است. مراتع اطراف روستا، به رغم خشکی هوا و کمبود رطوبت، در اوایل بهار سرسبز و زیباست. قلمرو این روستا زیستگاه پرندگان و جانورانی مانند کبک، شاهین، کفتار، جوجه تیغی، گرگ و روباه است.
قلعه پاده در میان روستا قرار دارد و از آثار تاریخی روستاست که قدمتی طولانی دارد. تاریخ بنای قلعه پاده، به پیش از اسلام میرسد.
بارگاه امامزاده سلطان شاه نظر، در 15 کیلومتری جنوب شرقی گرمسار، در بخش آرادان و در نزدیکی روستای پاده، واقع شده است. این امامزاده فاقد شجرهنامه، گنبد جالبی با قدمتی 200 ساله دارد.
این بنا، که از مصالح خشت و چینه ساخته شده، طاقهای جناغی و گنبد مخروطی دارد.
ساختمان بقعه معماری کویری و داخل گنبد آن نیز گچبریهای جالب توجهی دارد. ارتفاع گنبد از داخل صحن در حدود 10 متر است. ورودی داخل صحن از شبستانی میگذرد که ابعادی به طول 8 متر و عرض 4 متر دارد.
در حال حاضر شکافهای عمیقی (بر اثر زلزله) در ضلع غربی، گنبد و ایوانهای آن، پدید آمده است و بنا روی به تخریب دارد.
تکیه آرادانن کمی پایینتر از بقعه متبرکه امامزاده شاه نظر واقع شده و دو در ورودی دارد. تکیه شامل حجرهها و طاقنماها و چندین اتاق و یک صحن رو باز و بزرگ است. صحن تکیه در ماه محرم، با پارچهای ضخیم برای مراسم عزاداری مسقف، پوشیده میشود. قدمت تکیۀ آرادان به دورۀ قاجاریه میرسد.
قلعه آرادان در 15 کیلومتری شرق گرمسار، در نزدیکی پاده قرار دارد.
مردم این روستا مانند سایر مردم ایران اعیاد دینی و جشنهای باستانی را گرامی میدارند و در ایام عزاداری ماههای محرم، رمضان و ایام شهادت و وفات ائمه به سوگ مینشینند.
نی، ساز محلی روستای پاده است که نغمههای دلنشینی را با آن مینوازند.
از رایجترین غذاهای محلی روستای پاده میتوان به اشکنه اشاره کرد.
دسترسی: روستای پاده، از طریق جاده ترانزیت تهران ـ مشهد، در 16 کیلومتری شرق گرمسار قابل دسترسی است.