بیشتر والدین شاید به فرزندشان قهوه ندهند، ولی گاهی نوشیدنی هایی به آنها می دهند که حاوی کافئین هستند. این نوع نوشیدنی ها و خوراکی ها همه جا یافت می شوند، ولی بهتر است که مصرف آنها را به حداقل رساند. در ایالات متحده دستورالعملی برای میزان کافئین دریافتی کودکان صادر نشده، ولی در کانادا، دستورالعمل هایی صادر شده که توصیه می کنند که بچه های پیش دبستانی بیش از 45 میلی گرم کافئین در روز دریافت نکنند.
کافئین چه تأثیری بر کودکان دارد؟
کافئین محرکی است که همان گونه که بر بزرگسالان تأثیر می گذارد بر کودکان نیز تأثیر می گذارد. کافئین دارویی است که بطور طبیعی در برگ ها و دانه های بسیاری از گیاهان تولید می شود. کافئین به صورت مصنوعی تهیه می شود و به بعضی از غذاها اضافه می شود. کافئین نوعی داروست زیرا محرک دستگاه عصبی مرکزی است. در دوز پائین، کافئین فرد را هشیارتر و پرانرژی تر می کند.
هم در بزرگسالان و هم در کودکان، کافئین زیادی موجب موارد زیر می شود:
• دلهره و عصبی شدن
• دل درد
• سردرد
• مشکل تمرکز
• مشکل خواب
• ضربان قلب بالا
• فشار خون بالا
به خصوص در کودکان کم سن تر، لازم نیست کافئین زیاد باشد تا نشانه های فوق را مشاهده کنید.
دلایل دیگری که برای محدود کردن مصرف کافئین در میان کودکان می توان آورد عبارتند از:
• کودکانی که 355 میلی لیتر نوشیدنی شیرین در روز مصرف می کنند، احتمال اینکه اضافه وزن بیابند، 60 درصد بیشتر است.
• نه تنها نوشیدنی های کافئین دار کالری پوچ کمتری دارند (کالری پوچی به کالری ای گفته می شود که هیچ ماده مغذی ندارد)، بلکه کودکانی که این نوشیدنی ها مصرف می کنند، ویتامین ها و مواد معدنی لازم را از منابع سالم دریافت نمی کنند و در نتیجه ریسک کمبودهای غذایی در آنها بیشتر است. به ویژه کودکانی که نوشابه های گازدار زیادی می نوشند کلسیم لازم برای تقویت دندان ها و استخوان ها را که باید از شیر بگیرند، دریافت نمی کنند.
• نوشیدن نوشیدنی های کافئین دار و شیرین منجر به پوسیدگی های دندان می شود که دلیل آن مقدار قند زیاد این نوشیدنی ها و فرسایش مینای دندان از اسیدیته ناشی از آنها است.
• کافئین ادرارآور است و باعث می شود که بدن آب را دفع کند و در نتیجه بدنتان دچار کم آبی می شود. اینکه مقدار کافئین نوشیدنی ها برای کم آب شدن بدن کافی است یا خیر مشخص نیست. این بستگی دارد به اینکه فردی که آن را می نوشد به کافئین عادت دارد یا خیر و آن روز چقدر کافئین مصرف کرده است. برای احتیاط، بهتر است که از مصرف کافئین اضافی در آب و هوای گرم اجتناب کنید و مواظب باشید که فرزندتان در چنین آب و هوایی کافئین مصرف نکند.
• توقف ناگهانی در مصرف کافئین باعث می شود که نشانه های ترک از جمله سردرد، درد عضله، افسردگی موقت و بدخلقی به سراغتان بیاید، به خصوص آنهایی که عادت دارند کافئین زیاد مصرف می کنند.
• کافئین می تواند مشکلات قبلی و اختلالات عصبی را بدتر کند و بعضی از کودکان در واقع آگاه نیستند که کافئین چه ریسک هایی دارد.
یک چیز که کافئین انجام نمی دهد این است که جلوی رشد را نمی گیرد. با آنکه زمانی دانشمندان نگران بودند که کافئین مانع رشد می شود، ولی پژوهش های امروزی این قضیه را پشتیبانی نمی کنند.
غذاها و نوشیدنی های کافئین دار
با آنکه کودکان بیشترین مقدار کافئین را از نوشیدنی های گازدار دریافت می کنند، ولی کافئین در قهوه، چای، شکلات و بستنی ها و ماست های با طعم قهوه نیز یافت می شود، مسکن ها و داروهای بدون نسخه نیز کافئین دارند.
در زیر منابع کافئین را مشاهده می کنید و می توانید آنها را با هم مقایسه کنید:
کوکاکولا (340 گرم): 71.2 میلی گرم کافئین
نوشابه رژیمی (340 گرم): 45 میلی گرم کافئین
پپسی (340 گرم): 38 میلی گرم کافئین
سون-آپ (340 گرم): 0 میلی گرم کافئین
قهوه (140 گرم): 115 میلی گرم کافئین
آیس تی (340 گرم): 70 میلی گرم کافئین
شکلات سیاه (28 گرم): 20 میلی گرم کافئین
شکلات شیری (28 گرم): 6 میلی گرم کافئین
نوشیدنی شکلاتی (140 گرم): 4 میلی گرم کافئین
حساسیت به کافئین چیست؟
حساسیت به کافئین به مقدار کافئینی می گویند که بر فرد اثر می گذارد و از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است. بطور متوسط هرچه فرد کوچکتر باشد، کافئین کمتری برای ایجاد عوارض جانبی در او لازم است.
افرادی که بطور منظم نوشیدنی های کافئین دار می نوشند، حساسیت کمتری به کافئین دارند. این یعنی آنها باید دوز بیشتری از کافئین دریافت کنند تا همان عوارض جانبی را داشته باشند که افرادی بدون عادت به مصرف کافئین دارند.
کافئین در مدت چند ساعت در بدن می ماند و سپس از طریق ادرار از بدن خارج می شود. کافئین در بدن ذخیره نمی شود، ولی کودکان ممکن است به علت حساسیت بیشتر و عادت نداشتن به کافئین، تا بیش از 6 ساعت اثرات آن را تجربه کنند.
ترک کردن کافئین
آیا می توان کودکان را از کافئین دور نگه داشت؟ قطعاً همینطور است. بهترین راه برای ترک کافئین (و شکر و قند اضافی) این است که نوشیدنی ها گازدار را از زندگی تان خارج کنید. بجای آن، آب، شیر و آبمیوه های 100 درصد طبیعی فراوان بنوشید. سعی کنید برای بچه ها بطری آب بگذارید تا بتوانند در صورت نیاز آنها را بنوشند. البته سرو کردن چای یا نوشابه بدون کافئین بطور گهگاه برای کودکان اشکالی ندارد. همیشه مواد درج شده روی بطری نوشیدنی ها را بخوانید و چک کنید.
اگر فرزندتان به نوشیدن قهوه عادت کرده است، به راحتی یک فنجان در روز به چند فنجان تبدیل خواهد شد، به خصوص اگر آن را برای بیدار ماندن در شب برای انجام تکالیفش می نوشد.
بهترین راه برای کاهش دریافت کافئین اضافی این است که به تدریج آن را کم کنید. در غیر این صورت فرزندتان سردرد خواهد گرفت و احساس افسردگی خواهد کرد. فردی که کافئین را ترک می کند، احساس خستگی می کند. اگر احساس می کنید که به استراحت بیشتری نیاز است، اشکالی ندارد، این کار را بکنید، سطح انرژی بدن دوباره به حالت نرمال برخواهد گشت.
