هماهنگی به مجموعه ارتباطات موزون بین پیام های عصبی و عملکرد عضلانی بستگی دارد و به همین علت وقتی از همانگی در عملکرد ورزشی صحبت می شود، منظور هماهنگی عصبی عضلانی است.در یک تعریف می توان گفت: توانایی تلفیق احساس دیداری، شنیداری و گیرنده های عمقی با عملکرد حرکتی برای ایجاد حرکت دقیق، روان و ماهرانه.
در ورزش به قابلیتی که ورزشکار بتواند فعالیت های ورزشی را به صورت نرم و روان و متعادل اجرا کند هماهنگی گفته می شود. یا به تعبیر دیگر هر گاه ترتیب زمان و اجرای هر حرکت صحیح باشد و مقدار مناسبی نیرو انجام آن شود نتیجه آن یک عمل هماهنگ است.هر حرکت از ساده تا پیشرفته نیازمند توانایی هماهنگی تمامی اعضای بدن برای دستیابی به نتیجه موفق آمیز می باشد.
از پیاده روی گرفته تا حرکات پیچیده ورزشکاران.همه رشته های ورزشی نیازمند هماهنگی چشم، دست ها و پاها هستند. کودکان حس بهتری از تعادل و هماهنگی بر اساس سایز بدن و پایین تر بودن مرکز ثقل دارند و همچنین توانایی یادگیری مهارت های پیچیده دارند.
نمونه ای آزمون های سنجش هماهنگی
تست پرتاب به سمت دیوار با دست
هدف: اندازه گیری هماهنگی چشم و دست
تجهیزات مورد نیاز: توپ تنیس یا بیس بال، متر نواری، کرنومتر
روش اجرا:یک علامت از فاصله معینی به دیوار گذاشته می شود (برای مثال ۲ متر)، شخص پشت خط و روبروی دیوار ایستاده. با یکی از دست ها توپ را به سمت دیوار پرتاب کرده (به صورت پرتاب زیر بازو) و در برگشت باید تلاش شود که با دست دیگر گرفته شود. توپ دوباره با دست دریافت کننده به سمت دیوار پرتاب می شود و باید با دست نخستین که اولین پرتاب را انجام داده دریافت شود.این تست می تواند به صورت یک دوره زمانی ( برای مثال ۳۰ ثانیه) یا به عنوان تعداد پرتاب ادامه یابد.
امتیاز بندی:تصویر زیر امتیاز بندی عمومی برای این تست به عنوان امتیاز تعداد دریافت های موفق در ۳۰ ثانیه را به لیست آورده است.
تغییر و اصلاح:تغییر های زیادی را می توان بر اساس سایز،وزن، شکل توپ، فاصله از دیوار، تعدا تلاش ها یا زمان انجام تست بر روی این تست انجام داد. نحوه اجرا و نتیجه آن می بایست برای مقایسه با تلاش های بعدی ثبت شود.
تست جابجایی قوطی های سودا
تست جابجایی قوطی های سودا یک تست چابکی دستی یا تستی برای سنجش توانایی خوب حرکتی است. این تست قسمتی از پیوندنامه تست آمادگی ایفرد می باشد.
هدف: اندازه گیری چابکی دست و هماهنگی چسم و دست
تجهیزات مورد نیاز: کرنومتر، ۳ قوطی سودا ( حتما پر باشد)، یک صفحه کارتونی به طول ۸۱.۲۵ سانت و ۱۲.۷ سانت عرض، ۶ دایره به قطر ۸.۲۶ سانت متر بر روی مرکز صفحه کارتونی در یک راستا به فاصله ۳.۸۱ سانتی متر از هم دیگر رسم شود.
روش اجرا: قوطی های سودا به صورت یک درمیان بر روی دایره های کشیده شده بر روی صفحه کارتونی از سمت دستی که تست را انجام میدهد گذاشته می شود. شرکت کننده پشت میز نشسته و با وضعیت آرنج خمیده با زاویه ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه و انگشت شست به سمت بالا اولین قوطی را در دست گرفته و منتظر فرمان شروع می شود.
با شنیدن فرمان شروع کرنومتر شروع به کار کرده و شرکت کننده کار خود را شروع می کند. هر قوطی به صورت وارونه در دایره طرح شده خالی کنار آن قرار داده می شود. شرکت کننده سپس به قوطی اول برگشته و آن را به صورت وضعیت قبلی خود در دایره اولی می گذارد و همین کار را با دو قوطی باقیمانده انجام میدهد. این فرایند رفت و برگشت به صورت کامل ۲ بار انجام می شود.
امتیاز بندی:زمان انجام هر تست بر ثانیه ثبت می شود. شرکت کننده می تواند یک بار به صورت تمرینی تست را انجام داده سپس ۲ بار تست را کامل انجام می دهد و بهترین زمان برای او ثبت می شود.
تست جابجایی قطعه بر روی صفحه
جابجایی قطعه یک تست چابکی وابسته به دست یا تست همانگی توانایی خوب حرکتی است.این تست قسمتی از پیوندنامه GFE می باشد و از تست رده بندی دستکاری مینسوتا استنتاج شده است.
هدف: اندازه گیری چابکی دستی
تجهیزات مورد نیاز: دو صفحه به اندازه ( ۲.۴ × 23 × 56.5 سانتی متر) که هر کدام با ۴۰ حفره ( قطر دایره ۴ سانتی متر و عمق آن ۱.۱ سانتی متر) نقطه گذاری شده باشد. ۴۰ قطعه ( قطر ۳.۵ سانتی متر، ارتفاع ۲.۵ سانتی متر).
روش اجرا: شرکت کننده پشت میز که دو صفحه جلو آن است می نشیند. زمان شروع می شود در حالی که شرکت کننده شروع به جابجایی ۴۰ قطعه از صفحه اولی به صفحه دومی که به صفحه اولی متصل شده می کند. قطعه ها با سرعت هرچه تمام تر به ترتیب با دست برتر جابجا می شود. شرکت کننده می تواند با انجام دادن ۵ قطعه قبل از تست اصلی تمرین نماید.
امتیاز بندی: زمان (به ثانیه) کامل کردن این تست ثبت می شود.
تست دستکاری مینسوتا / تست چابکی دست
این تست از سری تست های هماهنگی چشم و دست و توانایی حرکتی است. این سری از تست عموما" برای ارزیابی آمادگی حرفه ای، ارزیابی ناتوانایی ها و در بازتوانی مورد استفاده قرار می گیرد.
هدف: اندازه گیری سرعت بازوی بزرگ و حرکات دست در طول حرکات سریع هماهنگ چشم و دست می باشد.
تجهیزات مورد نیاز: جعبه مورد استفاده برای تست که باسیتی خریداری شود که شامل ۲ صفحه تا شونده و ۶۰ عدد قطعه پلاستیکی کوچک می باشد. مدل چارچوب چوبی چندلایه ۳ پا ارتفاع دارد با ۶۰ حفره در ۴ ردیف افقی برای جایی دادن قطعه ها.
روش اجرا: روش کامل انجام این تست شامل ۵ تست زیر مجموعه می باشد. جاگذاری، چرخش، جابجایی، چرخش و جاگذاری با یک دست، جاگذاری و چرخش با دو دست می باشد. تست در حال ایستاده انجام می شود. قبل از انجام تست می توان تمرین کرد. هر تست ۳ تا ۵ بار انجام می شود. هر دو دست باید تست شود و در نهایت نتایج با هم مقایسه شوند.
امتیاز بندی: زمان انجام هر تست بر ثانیه ثبت می شود. در نهایت امتیاز نهایی جمع زمان انجام همه تست ها می باشد. زمان انجام هر تست می توانند با هم مقایسه شوند.
تست ضربه به صفحه
تست ضربه به صفحه یا تست عکس العمل ضربه، تست عکس العمل با استفاده از ضربه های متناوب به صفحه (میز) است که زمان عکس العمل بالاتنه، هماهنگی و سرعت دست و چشم را اندازه گیری می کند.
هدف: تشخیص سرعت و هماهنگی اعضای بدن
تجهیزات مورد نیاز: میز، صفحه های زرد رنگ ( با قطر ۲۰ سانتی متر)، صفحه مستطیل شکل ( ۳۰ × 20 سانتی متر)، کرنومتر
روش اجرا: اگر امکان دارد ارتفاع میز می بایست به اندازه ای تعدیل یابد که شرکت کننده به راحتی در جلو صفحه ها بایستد. دو صفحه زرد طوری روی میز قرار بگیرد که از نقطه وسط ۶۰ سانتی متر از هم دور باشند. صفحه مستطیلی شکل با مسافت یکسان از هر دو صفحه مابین آن ها قرار بگیرد.دست غیر مسلط بر روی صفحه مستطیلی قرار می گیرد. شرکت کننده دست مسلط را از روی دست قرار داده شده بر روی صفحه مستطیلی با سرعت هرچه تمام تر و با نزدیک ترین فاصله به دست دیگر به صفحه های زرد رنگ طرفین میزند. این سیکل ۲۵ بار ( ۵۰ ضربه ) تکرار می شود.
نتایج: زمان انجام ۲۵ سیکل کامل گرفته می شود. این تست دوبار گرفته شده و زمان های ثبت شده با هم مقایسه می شود.
تست عکس العمل صفحه دارای چراغ
صفحه چراغ دار قسمتی از سیستم رتبه بندی SPARQ برای رشته ورزشی بوکس می باشد.
هدف: اندازه گیری زمان عکس العمل، هماهنگی و سرعت چشم و دست.
تجهیزات مورد نیاز: توپ BOSU، صفحه دارای چراغ
روش اجرا: صفحه دارای چراغ به نحوی طراحی شده که هنگامی که فعال است، صفحه هدف های نورانی را که به نقاط مختلف بر روی صفحه در حال حرکت هستند نشان دهد. چراغ ها با فواصل مختلفی نسبت به مرکز صفحه بر روی خطوطی که نور را به بیرون می تابانند قرار داده شده اند. ورزشکار بر روی توپ BOSU و روبروی صفحه نورانی می ایستد.صفحه چراغ طوری قرار داده شده که مرکز صفحه دقیقاً روبروی صورت باشد. ورزشکار سعی می کند تا حد ممکن به بیشترین چراغ های روشن شده فعال ضربه بزند.
امتیاز بندی: امتیاز تعداد چراغ های ضربه زده شده در طول انجام تست می باشد.
