معمولاً هنگامى که توپ، پائینتر از ناحیهٔ کمر قرار مىگیرد و در حال نزدیک شدن به زمین است، فن ساعد کارآئى بیشترى پیدا مىکند. همچنین وقتى که توپ در اثر یک ضربهٔ محکم با سرعت زیاد هدایت مىشود، مىتوان با اجراء تکنیک ساعد آن را به خوبى مهار کرده، سپس با وارد کردن نیروئى مناسب آن را به محل دلخواه ارسال نمود.
نگاهى کوتاه به تاریخچهٔ تکنیک ساعد روشنگر این مطلب است که در آغاز پیدایش والیبال، توپهائى که پائینتر از حد کمر بازیکنان قرار مىگرفت، با قسمت کف هر دو دست دریافت و ارسال مىگردید. به مرور زمان و افزایش سرعت توپ این روش نیز کارآئى خود را از دست داد، زیرا سرعت توپ دستهاى دریافت کننده را از یکدیگر جدا مىکرد و در نتیجه مانع ارسال توپ به محل دلخواه مىگردید.
سرانجام ژاپنىها فنى را ابداع کردند که توانست جوابگوى همه نارسائىهاى مورد نظر باشد و این بود که فن ساعد در میان علاقمندان به ورزش والیبال مرسوم گشت ولى چون چنین دریافتى معمولاً با مکث همراه بود و علاوه بر آن سرعت توپ باعث جدا شدن دستها مىشد، این شیوه دوام چندانى نیافت. سپس اهل فن روش دیگرى را ابداع کردند که موجب شد مکث توپ در داخل دستها کاهش یابد، با این روش توپهائى که در سطح پائین بدن قرار داشت با پشت دستها دریافت و ارسال مىشد.
• آموزش تکنیک ساعد:
در این بخش از تکنیک بهدلیل شباهت زیاد آن با فن پنجه، سعى مىشود از شرح وضعیتهاى مشابه این فنون صرفنظر شود و تا جاى امکان تنها به نکاتى توجه گردد که مخصوص فن ساعد باشد. بنابراین لازم است در هنگام تمرین فنون ساعد، تذکرات لازم در اینباره از سوى مربیان به فراگیران داده شود. براى یادگیرى این فن باید به این موارد توجه شود:
- چهار انگشت دست عادت در داخل دست دیگر قرار داده مىشود، آنگاه شستها به هم نزدیک شده و در امتداد هم وضعیت ساعد را بهوجود مىآورند (تصویر زیر)
- براى ایجاد سطح وسیع در ناحیهٔ ساعد، کافى است دستها را از ناحیه مچ بهطرف پائین بکشید.
- در کلیه حالات، ساعد و بازوى فراگیر در امتداد یکدیگر قرار دارند و هیچگاه دستها از ناحیهٔ مفصل آرنج خم نمىشوند (دستها کاملاً راست و کشیده هستند).
- در هنگام دریافت توپ، چنانچه فراگیر شکم و شانههاى خود را به سمت داخل بکشد، شرایط آسانترى براى دریافت او بهوجود مىآید.
- محل اصلى دریافت توپ کاملاً روى ساعد فراگیر مىباشد، این محل تقریباً به قطر دو انگشت بالاتر از مچ دستها است.
- بالاتنه هم به سمت جلو متمایل است و پشت فراگیر کاملاً صاف و سر به سمت بالا قرار دارد.
- فاصله پاها نسبت به هم اندکى بیش از اندازهٔ عرض شانهها مىباشد.
در دریافت و ارسال توپ در وضعیت روى سر، بالاتنه تقریباً عمود بر پاها مىباشد.
• وضعیت استقرار پاها هنگام زدن تکنیک ساعد:
بهطور کلى با اتخاذ سه روش مىتوان نسبت به دریافت و ارسال توپ با ساعد اقدام کرد. البته لازم به یادآورى است که این شیوهها براى اجراء فن پنجه نیز مناسب مىباشد. بدیهى است فراگیران برحسب عادت خود (راست دست و چپ دست بودن) شیوه مناسب را اتخاذ مىکنند. این روشها عبارت است از:
- پاى چپ جلو و پاى راست عقب
- پاى راست جلو و پاى چپ عقب
- هر دو پا موازی.
• دریافت توپ با ساعد:
معمولاً توپهائى که داراى سرعت هستند و در ناحیه کمر و پائینتر از آن قرار دارند با ساعد دریافت مىشوند. وقتى توپ در میدان دید فراگیر قرار گرفت، دستها در جهت مسیر توپ در وضعیت آماده مىباشند. در واقع مرحله دریافت با توقف کوتاه توپ در دستها همراه است که این امر موجب کاهش سرعت توپ شده، در نتیجه به افزایش کنترل آن کمک مىکند. در این حالت وزن، بیشتر روى پاى عقبى متمرکز مىشود و زوایاى اهرمهاى بدن کمتر شده، مرکز ثقل به زمین نزدیکتر مىگردد (تصویر زیر)
• ارسال توپ با ساعد:
پس از دریافت توپ بلافاصله مرحله ارسال شروع مىشود. در این مرحله فراگیر در نظر دارد توپ دریافتى را بهطرف هدف معین ارسال کند. معمولاً ارسال توپ با هدایت دستها به سمت جلو انجام مىشود. لازم به ذکر است که هدایت دستها پس از جدا شدن توپ از ساعد نیز ادامه داشته، تا حدامکان به دنبال توپ کشیده مىشود. انتقال وزن بدن از پاى عقب به پاى جلو در هدایت توپ به هدف موردنظر کمک قابل توجهى مىکند. در این وضعیت برخلاف مرحله دریافت، زوایاى اهرمهاى بدن بیشتر (بازتر) شده، مرکز ثقل بدن نیز به سمت بالا هدایت مىشود (تصویر زیر)
• اجراء ساعد در بالاى سر:
چنانچه بخواهیم توپ بهصورت ساعد در بالاى سر دریافت و یا ارسال شود، باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
- در این حالت بالاتنه تقریباً عمود بر اهرمهاى پا است.
- زاویهٔ دستها نسبت به بدن تقریباً ۹۰ درجه است.
- کلیهٔ اصول دریافت و ارسال توپ نیز در این حالت رعایت مىشود (تصویر زیر).
در شرایط بازى اجراء این فن نسبت به سایر فنون ساعد کمتر مشاهده مىشود. ولى چنانچه بخواهیم توپ بهصورت ساعد به سمت پشت ارسال شود، لازم است نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
√ در این حالت زاویهٔ بالاتنه نسبت به پاها بیش از ۹۰ درجه مىباشد.
√ زاویهٔ دستها نیز نسبت به بدن از ۹۰ درجه بیشتر بوده، در حالات مختلف این زاویهٔ گاهى به ۱۸۰ درجه مىرسد.
√ دستها در مسیر توپ هدایت مىشوند و ارسالکننده مىتواند از بالاى سر مسیر حرکت توپ را مشاهده نماید (تصویر زیر)