قدمت و سابقه تاریخی منطقه قزوین به دوران حكومت مادها در قرن نهم پیش از میلاد میرسد. در آن زمان ناحیه قزوین مورد تاخت و تاز اقوام مختلف از جمله دیالمه طبرستان قرار میگرفت. قزوین در اوایل دوران اسلامی محل استقرار نیروهای فاتح عرب بود و در اوایل دوره صفوی به پایتختی انتخاب شد. در دوره قاجار و معاصر نیز به دلیل نزدیكی به تهران از كانونهای مهم حكومتی محسوب میشد. شخصیتهایبرجسته ادبی و اجتماعی مانند عبید زاكانی، علامه قزوینی، علامه دهخدا و عارف قزوینی از شاعران توانایدوران مشروطیت از این شهر برخاستهاند.
گراند هتل قزوین
گراند هتل قزوین دومین مهمانخانه شهر قزوین و همچنین از اولین نمونههای هتل به شیوه مدرن و اروپایی است که در سالهای پایانی دوره قاجاری ساخته شد. این بنا در حوالی سالهای ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۰ توسط ارباب برزوی شاپور پارسی که بعدها به مهر شاهی تغییر نام داد بنا شد.
گراند هتل که از سمت خیابان دوطبقه و از سمت حیاط سه طبقه دیده می شود. این هتل دارای راهروها و اتاقهایی است که با طاق و تویزه پوشش داده شده اند و از ویژگیهای همچون: روکش چوبی، ستونهای مدور با سر ستونهای گلدانی، سقف چوبی، گچبری و آجرکاری برخوردار است. ورودی اصلی هتل در ضلع غربی بنا قرار داشت و طرفین آن دارای روکوب چوبی می باشد. این تالار ها از سمت غرب مشرف به خیابان و از سمت شرق به ایوان ستونداری محدود می شوند.
آبشار ورچر
آبشار ورچر آبشاری در نزدیکی روستای رزجرد و از جاذبههای گردشگری قزوین است. این آبشار در ۶ کیلومتری شرق روستای رزجرد قرار دارد. ارتفاع این آبشار به بیش از ۳۰ متر می رسد و محصور شدن آن در بین صخره های عظیم ، زیبایی خاصی به این آبشار بخشیده است.
از گونه های گیاهی منطقه می توان به بید و ون اشاره کرد. مردم محلی به گیاه خاصی که در اطراف این آبشار می روید، چُر می گویند و چون این آبشار در کنار این گیاه واقع شده است، نام ورچُر را به آبشار داده اند؛ یعنی کنار چُر.
موزه قزوین
موزه قزوین در شرق دولتخانه صفوی قزوین قرار دارد. اشیای این موزه به چند گروه تقسیم میشوند. برخی از این اشیا که بیشتر ظروف سفالی و اشیای مفرغی است، به هزارههای سوم و اول پیش از میلاد تعلق دارند. سایر اشیای این موزه مربوط به دوران اسلامی از قرون اولیه تا عهد معاصر است. یکی از جذابیتهای این موزه به دلیل داشتن مهرههای آن است.
عمارت باغ سپهدار
عمارت باغ سپهدار قزوین، منسوب به محمدولی خان تنکابنی ملقب به سپهدار اعظم، شخصیت معروف دوره قاجاریه میباشد. این بنا ملهم از عمارت کلاه فرنگی (کاخ چهلستون) و مهمانخانه بزرگ قزوین بنا شدهاست. الگو برداری از دو بنای شاهانه و مجلل دورههای صفوی و قاجاریه نمایانگر طبع قدرت طلب سپهدار میباشد که برای نمایش اقتدار و جایگاه خود در قزوین ساخته شدهاست. تاریخ احداث آن را میتوان به سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری نسبت داد.
این عمارت شبیه کوشک ساخته شده است و ایوانی به صورت غلام گردشی دور آن قراردارد. درطبقه همکف این عمارت، یک راهرو یا سالن مرکزی و تعدادی اتاق با کاربری خدماتی و در طبقه بالای آن یک تالار مستطیل شکل کشیده و تعدادی اتاق قرارگرفته است. ضلع شرقی وغربی این بنا دارای هفت ستون و دو ستون مشترک در تقاطع اضلاع است و در اضلاع شمالی و جنوبی آن پنج ستون وجود دارد. همچنین کف عمارت اندکی بالاتر از کف حیاط قرارگرفته است.
قلعه لمبسر، قزوین
قزوین دژ لمبسر یكی از عظیمترین و وسیعترین دژهای استان است كه نینه رود و لمهدر در دوسوی آن جریان دارند. قلعه لمبسر از سه جهت شرق، جنوب و شمال به پرتگاههای مخوفی منتهی میشود. باروی جنوبی و شرقی قلعه هنوز باقی است. دروازه جنوبی قلعه شامل دو دَر پیدرپی است كه 6 متر اختلاف سطح دارند. در دو طرف در اول برجهای بلندی با ارتفاعی بیش از 6 متر بهجامانده است. دیوار و تاق درگاه دوم از سنگ تراشیده ساخته شده است. ساختمانهای مهم این دژ در كنار دروازه شمالی قرار داشتهاند كه برجی از آنبهجامانده است.
قلعه ساسان (آرامگاه بزرگ)، قزوین
این قلعه بر فراز تپه بلندی در دهستان طارم قرار دارد و از سه جهت دارای شیبتند است كه دسترسی به آن را دشوار میسازد. قلعه همانند برجی هشت ضلعی است كه دورتادور آن را دیواری با ارتفاع 2 متر و طول 6.5 متر فرا گرفته است. پنجره، یك در و سردر بلند و با شكوه قلعه بسیار جالب توجهاست. پوشش زیرین بنا، به كمك هشت ترنبه و هشت شكنج رسمی برپا شده و با نقش گشنیز تزئین شده است.این اثر از یادگارهای قرون اولیه دوره اسلامی و احتمالا بهدوره آل بویه مربوط است.
حمام قجر
حمام قجر یکی از کهنترین و بزرگترین گرمابههای قزوین است که در سال ۱۰۵۷ هجری قمری به وسیله امیر گونه خان قاجار قزوینی از سرداران شاه عباس صفوی به دستورشاه ساخته شده و نخست «حمام شاهی» نام داشته است. تاریخ بنای آن را «صحت عافیت» گفته اند که معادل ۱۰۵۷ است.
مساحت این حمام حدود ۱۰۴۵ متر مربع است و سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه دارد. در اصلی آن رو به جنوب باز میشود و با راه پلههای مارپیچ به سربینه منتهی میگردد. سربینه بزرگ گرمابه که حوض زیبایی در وسط آن قراردارد شش شاهنشین و طاق نما را در پلانی هشت ضلعی با راهرویی به گرمخانه پیوند میدهد.
آب انبار حاج کاظم، قزوین
این آب انبار در انتهای خیابان تبریز شهر قزوین قرار دارد. این آب انبار 37 پله ازسنگهای تراشیده ساخته شده و دو شیر آب دارد. پوشش سقف آن مسطح است و در گذشته چهار هواكشداشت كه امروزه تنها یكی از آنها باقی مانده است. هواكش و سردر آب انبار تزئینات آجری و كاشی دارد. واژهعلی بصورت خط بنایی در دو طرف راه پله، در نمای آجری، اجرا شده است. بانی آبانبار، مرحوم حاج كاظمكوزهگر است كه به دستیاری حاجی اسماعیل نامی در سال 1256 هجری قمری آبانبار را بنا كردهاند.
آب انبار مسجد جامع كبیر، قزوین
این آب انبار در شمال مسجد جامع كبیر قزوین قرار گرفته و از آثار اواخر سدهیازدهم هجری قمری است. كتیبه این آب انبار به خط نستعلیق و روی سنگ مرمر كنده شده است.
آرامگاه حمدالله مستوفی، قزوین
این آرامگاه در محله پنبه ریسه قزوین قرار دارد و به گنبددراز نیز معروف است.حمدالله مستوفی جغرافیدان معروف كه از خاندان مستوفیان بود، در سال 680 هجری قمری در این شهر به دنیا آمد و تا حدود سال 750 هجری قمری زیست.
این آرامگاه كه از آثار دوره مغول است. نقشه بنا در خارج مربع است كه در بالا به هشت ضلعی و سپس استوانهای تبدیل شده است. بخش استوانهای بنا، مقرنسكاری شده است. این بنا از آجرساخته شده و گنبدی مخروطی بر روی آن استوار شده است. در چوبی آرامگاه در غرب آن قرار دارد. خود قبر درسردابی است كه روی آن، اتاق چهارگوشی ساختهاند. ازاره این اتاق از كاشی فیروزهای ساده است و زیر پایههایگنبد، دورتادور، كتیبهای جای دارد كه در آن سوره مباركه دهر را با خط نسخ گچبری كردهاند. كف این اتاق صافاست و سطح آن با سنگهای معمولی فرش شده و سقف اتاق نیز گنبدی است و از كتیبه به بالا، با آجر ساخته و بندكشی شده است.
در ورودی با رنگ لاجوردی بندكشی شده است. مقرنس سازی دورتادور دایرهپائین گنبد غالبا ریخته و دوباره بازسازی شده است. زیرمقرنس سازی، كتیبهای از كاشی لاجوردی جای دادهاند كه در آن، به خط نستعلیق زندگینامه حمدالله مستوفی، به اختصار بیان شده است.