جمهوری کلمبیا (Republic of Colombia) شمالغربیترین کشور آمریکای جنوبی است. کلمبیا در جنوب با ونزوئلا، برزیل، اکوادور و پرو، در شمال از طریق دریای کارائیب با اقیانوس اطلس و از غرب با پاناما و اقیانوس آرام هممرز است.
کلمبیا چهارمین کشور بزرگ آمریکای جنوبی (بعد از برزیل و آرژانتین و پرو)، با مساحت ۱ میلیون و ۱۴۱ هزار کیلومتر مربع است. خاک سرزمین کلمبیا دارای شرایط فیزیکی متنوعی است و از قلههای بلند و برفی آند تا دشتهای گرم و مرطوب حوزهٔ رود آمازون را شامل میشود. این کشور بعد از برزیل دارای بیشترین جمعیت در بین کشورهای آمریکای جنوبی است. پراکندگی جمعیتی کلمبیا یکسان نیست. اغلب مردم این کشور در یک سوم کوهستانی کشور یعنی جایی که بوگوتا پایتخت کلمبیا و سایر شهرهای بزرگ آن قرار دارند زندگی میکنند. از آنجا که این ناحیهٔ غربی کشور دارای آبوهوای مناسب و خاک غنی است، فعالیتهای کشاورزی نیز اغلب در این ناحیه است.
از مشکلات حاضر کلمبیا شورشهای کوچک، درگیریهای مسلحانه با حضور گروههای شورشی و چریکی، جنگجویان شبه نظامی و قاچاقچیان مواد مخدر که حدود سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۶، یعنی زمانی که گروههای فارک و پس از آن ELN شکل گرفته و فعالیت چریکی خود را بر علیه دولت کلمبیا آغاز کردند، را میتوان نام برد.
پرچم کلمبیا
پرچم فعلی کلمبیا زرد، آبی و قرمز است. این پرچم برای اولین بار توسط فرانسیسکو د میراندا در هائیتی طراحی شد، زمانی که سیمون بولیوار در حال آماده شدن برای دستیابی به استقلال جمهوری بزرگ کلمبیا بود. زرد نشان دهندهٔ غنای طلای کلمبیا است. آبی در واقع نشان دهندهٔ دو اقیانوسی هستند که در شمال و غرب کلمبیا قرار دارند. قرمز بیانگر خون سربازانی است که برای استقلال کلمبیا جنگیده و کشته شدهاند و همچنین نشان دهندهٔ خون مسیح و اعتقادات مسیحی کلمبیاییهاست.
وجه تسمیه کلمبیا
کلمهٔ «کلمبیا» از نام کریستف کلمب گرفته شده که فرانسیسکو میراندای انقلابی از آن برای اشاره به دنیای جدید، خصوصا به قلمروی آمریکایی و مستعمرات اسپانیایی و پرتغالی استفاده کرد. این نام سپس توسط جمهوری بزرگ کلمبیا که بوسیلهٔ اتحادیهٔ ونزوئلا، گرانادای نو و اکوادور تشکیل شده بود بکار رفت.
در سال ۱۸۳۰، زمانی که کلمبیا و اکوادور جدا شدند، ناحیهٔ کاندینامارکا خود کشوری مستقل به نام گرانادای نو شد. در سال ۱۸۶۳ گرانادای نو رسما نام خود را به ایالات متحده کلمبیا تغییر داد و در سال ۱۸۸۶ نام کنونی را برگزید: جمهوری کلمبیا.
تاریخ کلمبیا
در حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد، جوامع شکارچی در بوگوتای امروزی (در «ال آبراً و»تیکوئنداماً) با یکدیگر تجارت کرده و همچنین روابطی با فرهنگهای موجود در درهٔ رودخانهٔ مگدالنا داشتند. در اولین هزارهٔ قبل از میلاد، گروههای سرخپوست سیستم سیاسی کاسیکازگوها را ایجاد کرده که در آن در رأس هرم قدرت کاسیکها قرار داشتند. در داخل کلمبیا دو فرهنگ با سیستم بسیار پیچیدهٔ کاسیکازگو تایروناها در اقیانوس اطلس و میوسکاها در ارتفاعات اطراف بوگوتا بودند که هر دو از لحاظ زبانی از خانوادهٔ زبانی چیبچا بودند. گفته میشود که میوسکاها بعد از اینکاها پیشرفتهترین نظام سیاسی را در آمریکای جنوبی داشتهاند.
سیمون بولیوار اولین رئیس جمهور کلمبیا و فرانسیسکو دی سانتاندر معاون رئیسجمهور شد و بعد از کنارهگیری بولیوار، دی سانتاندر به عنوان دومین رئیسجمهور کلمبیا انتخاب شد.
در سال ۱۸۶۳، «ایالات متحدهٔ کلمبیاً ایجاد شد و این عنوان تا سال ۱۸۸۶ همچنان مورد استفاده بود تا اینکه این نام به جمهوری کلمبیا تغییر یافت. در سال ۱۹۹۱ یک قانون اساسی جدید جای قانون اساسی قبلی را که در سال ۱۸۸۶ تصویب شده بود گرفت که مجلس موسسان کلمبیا پیشنویس آنرا تایید کرد. این قانون اساسی دارای مفاد مهمی در ارتباط با موضوعات سیاسی، قومی، مردمی و حقوق جنسیتی بود که بتدریج به اجرا درآمد، با این وجود تضادها و موانع همچنان وجود داشتند.
در دهههای اخیر تأثیرات ناخوشایند قاچاق دارو، جنگهای چریکی و شورشها مانند FARC و گروههای ضدشورش غیرقانونی و همچنین گروههای شبهنظامی مانند the Autodefensas Unidas de Colombia AUC که درگیر نبردهای مسلح بسیار خونین میشوند از جمله مشکلات دولت بودهاست. گروههای شورشی مختلف اغلب با آدم ربایی و فاچاق دارو هزینههای خود را تامین میکنند و در مناطق دور و روستایی وسیع اقامت دارند و در برخی موارد مانع ارتباط مین نواحی مختلف میشوند.
گردشگری کلمبیا
کلمبیا هر روز از سال یک فستیوال دارد. اغلب در زمان مشهورترین فستیوالها در کلمبیا (مانند نمایشگاه کالی، کارنیوال بارانکیولا و فستیوال تئاتر Iberoamerican و همچنین فستیوال گلها) است که توریستها به این کشور سفر میکنند.
خیلیها همچنین در زمان جشن کریسمس و جشنهای استقلال کلمبیا به این کشور سفر میکنند. با وجود تهدیدات موجود در سفر به کلمبیا بدلیل وجود FARC و سایر گروههای چریکی در این کشور، طی سالهای اخیر تعداد گردشگران در کلمبیا افزایش داشتهاست. دلیل اصلی این شرایط رویکرد سرسختانهٔ رئیسجمهور برای دور نگه داشتن گروههای شورشی از شهرهای بزرگ و سایر محلهای اصلی جذب گردشگران بینالمللی است. از زمان روی کار آمدن پرزیدنت یورایب در سال ۲۰۰۲، وی با افزایش توان نظامی دولت و افزایش حضور نیروی پلیس توانسته امنیت و ثبات را در کلمبیا بالا برد. و این شرایط نتایج بسیار مثبتی برای اقتصاد کشور بوجود آوردهاست.
مکانهای طبیعتی جذب گردشگر
- پارک ملی قهوهٔ کلمبیا (مونتنگرو، کویندیو)
- پارک ملینوادو دل روئیس (نزدیک مانیزالس)
- باغ گیاهشناسی بوگوتا (بوگوتا)
- پارک PANACA
- پارک Tayrona (سانتا مارتا)
- Desierto de Tatacoa
- پارک ملی Chicamocha Canyon
- Gorgona y Malpelo
- موزهٔ طلا (بوگوتا)
- موزهٔ فرناندو بوترو (بوگاتا)
- بانک جمهوری (بوگاتا)
- موزهٔ باستانشناسی پاسکا (پاسکا)
- قلعهٔ سنت فلیپ (کارتاگنا، کلمبیا)
- Museo Nacional (موزهٔ ملی کلمبیا) (مرکز شهر بوگاتا)
جغرافیای کلمبیا
کلمبیا به ۳۲ بخش و یک ناحیهٔ مرکزی تقسیم میشود. نزدیکی کلمبیا به خط استوا بر آب و هوای این کشور تأثیر کذاشتهاست. نواحی پست همیشه داغ هستند. ارتفاعات بر دما تأثیر بسیاری دارند. دما با هر ۱۰۰۰ پا افزایش ارتفاع از سطح دریا(۳۰ متر) ۵/۳ درجهٔ فارنهایت معادل ۲ درجهٔ سانتیگراد کاهش مییابد.
میزان بارش در کلمبیا در مناطق مختلف متفاوت است و به سمت جنوب کشور بارندگی بیشتر است. این قضیه خصوصا در مورد نواحی پست شرقی درست است. بطور مثال بارندگی در شبهجزیرهٔ گواجیرا بندرت از ۷۵ سانتیمتر در سال تجاوز میکند. با این حال در نواحی پر باران جنوبی معمولاً بیش از ۵۰۰ سانتیمتر بارندگی در سال وجود دارد. میزان بارندگی در سایر مناطق حدودا در میان این دو است.
ارتفاع نه تنها بر دما بلکه بر پوشش گیاهی نیز موثر است. در واقع ارتفاع یکی از مهمترین عوامل موئثر بر الگوی پوشش گیاهی در کلمبیا است. مناطق کوهستانی کشور را از لحاظ پوشش گیاهی وابسته به ارتفاع میتوان به چندین ناحیه تقسیم کرد، با این حال محدودهٔ ارتفاع هر ناحیه ممکن است به نسبت عرض متغیر باشد.
الگوهای بارندگی نیز بر پوشش گیاهی تأثیر میگذارد. جنگلهای پوشیده از بوته و درختچهها در مناطق نسبتاً کم آب شمالی قرار دارند. در جنوب پوشش گیاهی بیدرخت (حارهای) قسمت llanos در کلمبیا را پوشش دادهاست. در مناطق بارانی در جنوب شرق کلمبیا بارانهای حارهای باریده میشود. در کوهستانها، الگوهای متناوب تسریع باران در مناطق کوه آلپ در واقع الگوهای پوشش گیاهی را پیچیده کردهاست. مناطق بارانی کوهستانها ممکن است سرسبز و پر آب باشد، در حالیکه طرف دیگر که باران ندارد ممکن است بسیار خشک باشد.
مساحت وسیعی در کلمبیا برای کاشت گیاه کوکائین استفاده میشود. در سال ۲۰۰۴، ۱۱۴ هزار و ۱۰۰ هکتار از خاک کلمبیا زیر کاشت این گیاه بود و در واقع کلمبیا هر ساله توان تولید ۴۳۰ تن کوکائین را دارد. کشت کوکائین از جمله فعالیتهای تجاری مهم در کلمبیا است و حتی زمینهای دولتی نیز از جاه طلبی صاحبان و سران این تجارت در امان نماندهاند.
شهرهای کلمبیا
کلمبیا دارای ۲۲ شهر اصلی است که به ترتیب اهمیت در زیر لیست شدهاند:
بوگوتا (آتن آمریکای جنوبی) - «پایتخت»
مدلین (شهر بهار جاودانه؛ مرکز کوهستان)
کالی (شاخهٔ بهشت؛ سلطان دره)
بارانکیولا (دروازهٔ طلایی کلمبیا)
بوکارامانگا (شهر زیبا)
لاهرویکا (دلاوری)
کوساتا (دهکدهِی زیبا)
پریرا (بارونت دوستداشتنی و شب بیدار)
سانتا مارتا (مروارید طلایی)
ایباگ (مرکز موسیقی کلمبیا)
پستو (شهر عجایب)
مانیزالس (شهر دروازههای گشوده)
نیوا (مرکزbambuquo آمریکا)
آرمنیا (شهر معجزه)
والدوپار (مرکز والناتوی جهان)
ویلاویسنسیو (دروازهٔ Llano)
سینسلجو (شهر «گاوسواری»)
مونتریا (مرکزاحشام کلمبیا)
بونونتورا (ساحل زیبا)
پوپایان (شهر سپید)
تونجا (مرکز هابا، دیسک و روئانا)
کیوبدو (مروارید سیاه)
مردم کلمبیا
بر اساس آمار اکثر کلمبیاییها کاتولیک، اسپانیایی زبان و دورگه (اروپایی-سرخپوست) هستند. اجداد افراد سیاه پوست کلمبیایی برای کار در مزرعه به عنوان برده در دورهٔ استثمار به این کشور آورده شدهاند. آنها نقشی مهم در شکلگیری میراث فرهنگی کلمبیا داشتهاند. حدود ۳درصد مردم کلمبیا آمیختهای از نژاد سیاه و هندی هستند. ۵درصد افراد این کشور نیز از نژاد خالص سرخپوست هستند.
کلمبیا با ۴۳٫۶ میلیون جمعیت در سال ۲۰۰۶ سومین کشور پرجمعیت در آمریکای لاتین بعد از برزیل و مکزیک است. کلمبیا دارای جمعیت متنوعی است که نشاندهندهٔ تاریخ غنی این کشور و مردمانی است که از گذشتههای دور در این ناحیه زندگی میکردند. آمیختهای ازگروههای اصلی مختلف اساس جمعیتی فعلی کلمبیا را تشکیل میدهند: مهاجران اروپایی، بومیها، بردگان آفریقایی، آسیاییها، اهالی خاورمیانه و سایر مهاجران اخیر. بسیاری از جمعیت بومی به جمعیت دورگه تبدیل شدند، اما ۷۰۰ هزار بومی باقیماندهٔ فعلی از بیش از ۸۵ فرهنگ مختلف هستند. مهاجران اروپایی عمدتاً از مستعمرهنشینان اسپانیایی بودند، اما گروه اندکی هم از هلند، آلمان، فرانسه، سویس، بلژیک و تعداد کمتری از لهستان، لیتوانی، انگلیس و کرواسی بودند که در زمان جنگ جهانی دوم و جنگ سرد مهاجرت کرده بودند.
بیش از دوسوم کلمبیاییها در مناطق شهری زندگی میکنند- رقمی که بسیار بیشتر از میانگین جهانی است. نرخ باسوادی (۹۴٪) در کلمبیا نیز بسیار بالاتر از میانگین جهانی است و همچنین نرخ رشد جمعیت هم بالاتر از میانگین جهانی است. جمعیت جوان کلمبیا بسیار زیاد است و دلیل آن هم کاهش اخیر مرگ و میر نوزادان میباشد. حدود ۳۳٪ جمعیت کلمبیا چهارده سال و یا کمتر سن دارند اما تنها ۴٪ مردم این کشور ۶۵ ساله یا مسنتر هستند.
مذهب مردم کلمبیا
اکثر جمعیت کلمبیا (۸۷٪) کاتولیک هستند. حدود ۹٪ پروتستان هستند. ۳ ٪ جمعیت خود را بیدین عنوان کردهاند. ۱٪ به آیین بومی معتقد هستند. کمتر از ۱٪ هم بودایی، مسلمان و معتقد به مورمن هستند.
اقتصاد کلمبیا
تورم در کلمبیا از سال ۲۰۰۴ زیر ۶٪ بودهاست و بر اساس پیشبینیها در سال ۲۰۰۶ به زیر ٪۵ میرسد. صادرات اصلی کلمبیا شامل کالاهای تولیدی (۳۲/۴۱٪ صادرات)، مواد نفتی (۲۸/۲۸٪)، زغال سنگ (۱۷/۱۳٪) و قهوه (۲۵/۶٪) است. کلمبیا همچنین بزرگترین صادرکنندهٔ بارهنگ به آمریکا است. کل واردات، صادرات و تراز تجاری کلمبیا در بالاترین میزان هستند و جاری شدن مبالغ بسیاری که از طریق صادرات بدست آمدهاند باعث بهاگذاری مجدد ارزش پزو کلمبیایی شده است
سیاست در کلمبیا
شاخهٔ اجرایی:
در کلمبیا شاخهٔ اجرایی در راس ساختار دولت قرار دارد. رئیس جمهور و معاون رئیس جمهور همراه با هم در یک انتخابات همگانی برای یک دورهٔ چهار ساله انتخاب میشوند؛ و رئیس جمهور هم رئیس دولت و هم رئیس کشوراست. در ۱۹ اکتبر ۲۰۰۵ قانون اساسی کلمبیا اصلاح شد و طبق قانون جدید رئیس جمهور میتواند در دو دورهٔ چهار سالهٔ متوالی سر کار بیاید. با این وجود، حاکمان بخشها و شهردارها و سایر مقامات اجرایی برای یک دورهٔ سه ساله انتخاب میشوند و نمیتوانند بلافاصله دوباره انتخاب شوند.
شاخهٔ قانونگذاری:
مجلس و شورای کلمبیا در واقع کنگرهٔ کلمبیا که شامل ۱۶۶ کرسی مجلس نمایندگان و ۱۰۲ کرسی مجلس سنای کلمبیا است. اعضای مجلس و سنا با انتخابات مردمی برای یک دورهٔ چهار ساله برگزیده میشوند. کلمبیا همچنین در کمیتهٔ ملتهای آمریکای جنوبی عضو میباشد. همزمان با اعضای کنگره، نمایندگان بخشها و کنسول شهرها نیز انتخاب میشوند.
شاخهٔ قضایی:
طی دههٔ ۱۹۹۰، در شاخهٔ قضایی کلمبیا اصلاحات عمدهای صورت گرفت و در حال حاضر در حال تغییر از سیستم بازجوییمدار به یک سیستم خصمانه است. درقسمتهایی از نواحی کلمبیا که در آنجا قهوه کشت میشود و همچنین در شهر بوگوتا از سیستم خصمانه استفاده میشد و سایر نواحی کشور نیز در تاریخ اول ژانویه ۲۰۰۶ خواستار اجرای آن شدند. در راس سیستم قضایی کلمبیا دادگاه عالی عدالت قرار دارد و اعضاء توسط رئیس جمهور و کنگره تعیین میشوند.