بیشتر افرادی که ورزش میکنند، انرژی بیشتری مصرف میکنند، اما بیشتر نیز می‌خورند، در نتیجه اثر ورزش کردن خنثی می‌شود.
«ورزش لاغر نمی‌کند». این جمله‌ای است که پرفسور «کلاس وسترترپ» در جریان سخنرانی خود در دانشگاه «ماستریخت» هلند بیان کرد.
به گفته او، بیشتر افرادی که ورزش میکنند، انرژی بیشتری مصرف میکنند اما بیشتر نیز می‌خورند، در نتیجه اثر ورزش کردن خنثی می‌شود.
وسترترپ در نشریه دانشگاه ماستریخت می‌نویسد: فعالیت‌های ورزشی نامنظم در جدول انرژی، کم‌تأثیر یا حتی بی‌اثر هستند.
وسترترپ که تا کنون در این زمینه بیش از 150 مقاله علمی منتشر کرده به یافته‌های خود متکی است. در یکی از این پژوهش‌ها، او و تیمش فعالیت‌های افراد غیرورزشکار که زندگی کم‌تحرکی داشته‌اند را بررسی کرده‌اند.
مصرف انرژی در افرادی که ورزش کرده‌اند تا 25 درصد افزایش یافته و این میزان عدد بسیار مطلوبی است که به اعتقاد وسترترپ کمتر مشاهده می‌شود. این حد از مصرف انرژی مضاعف می‌تواند باعث کاهش 15 کیلویی هر یک از شرکت‌کننده‌ها در دوره زمانی مشخصی شود، اما واقعیت این است که هیچ یک از آنها وزن کم نکردند.
بنابر اطلاعات نشریه دانشگاه مذکور، شرکت‌کننده‌ها پس از شروع ورزش همان عادات غذایی سابق را داشتند و شیوه تغذیه خود را تغییر ندادند.
به گفته وسترترپ این وضع ثابت می‌کند ما نمی‌دانیم چه قدر و چه چیزهایی می‌خوریم، در واقع ما عادات غذایی‌مان را ناخودآگاه انتخاب می‌کنیم.
عادل انرژی بسیار مهم است
مهم‌ترین اصل برای تناسب اندام، برقراری تعادل میان انرژی دریافتی و مصرفی است. اگر انرژی تولیدشده از خوراکی‌ها بیشتر از مصرف روزانه باشد، فرد ناگزیر چاق خواهد شد.
اگر تمرین‌های ورزشی زیاد باشد، اما به اندازه کافی غذا مصرف نشود، تعادل انرژی منفی شده و در نتیجه فرد ضعیف خواهد شد.
در نتیجه، آنها برای جبران این ضعف، مواد خوراکی بیشتری می‌خورند و اثر ورزش‌شان خنثی می شود.
آیا انسان امروزی کمتر تحرک دارد؟
وسترترپ اعتقاد ندارد که فعالیت‌های جسمی انسان مدرن کمتر از اجدادش است. بنابر مطالعه‌ای که او انجام داده، انسان امروزی کمتر از حیواناتی که اندازه‌‌شان با انسان قابل مقایسه است و در جنگل زندگی میکنند، انرژی به مصرف نمی‌رساند.
بنابراین نباید دلیل اضافه وزن را به ساعاتی که فرد مقابل مانیتور یا تلویزیون می‌گذراند، نسبت داد؛ بلکه ساده و اصلی‌ترین دلیل این است که انسان امروزی بیش از حد از خوراکی‌های انرژی‌زا استفاده می‌کند.
بنابراین برای دستیابی به وزن مطلوب باید انرژی کمتری از طریق خوراکی‌ها به بدن برسد، اما از آنجا که این کار ساده نیست، پیشگیری موثرتر خواهد بود.
افراد باید سعی کنند تا چاق نشوند و درباره آنچه می‌خورند، آگاهی داشته باشند، زیرا هیچ‌کس به طور دقیق نمی‌داند با چه سرعتی از محدوده‌های تعیین شده و مناسبش می‌گذرد.
پیشگیری در درجه اول اهمیت قرار دارد، زیرا به اعتقاد وسترترپ، بازگشت به وزن اولیه برای بیشتر مردم غیرممکن است.
به اعتقاد وسترترپ، نوشیدنی‌های پرکالری بسیار دردسرساز هستند. او درباره این نوع نوشیدنی‌ها می‌گوید: سعی کنید اصلا به سمت این نوشیدنی‌ها نروید، زیرا آنها مقدار بسیار زیادی کالری دارند.
علاوه بر این، اشخاص مختلف خیلی سریع به این نوشیدنی‌ها عادت میکنند.
طبق گفته‌های وسترترپ، ورزش و فعالیت‌های جسمی به تنهایی برای کاهش وزن کفایت نمی‌کنند، پس استفاده از برنامه‌های غذایی متنوع و متعادل باید به عنوان مکملی مهم در کنار ورزش و فعالیت‌های جسمی مد نظر قرار بگیرد و کاهش سهم مواد قندی و چربی‌ها به عنوان یکی از اولین اصول نیز باید به دقت در رژیم‌های غذایی رعایت شود.
مصطفی گرجی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید: هیچ دارو و روشی به اندازه ورزش کردن برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن موثر نیست و در واقع ورزش یک راه اثربخش برای سلامتی جسم و روح است.
برخی از تصورات نادرست در مورد ورزش موجب بی‌توجهی به این الگوی صحیح زندگی شده است. از جمله این عادات نادرست، افزایش میل به غذا در نتیجه ورزش کردن و در نتیجه آن پرخوری و اضافه وزن است.
بر خلاف بسیاری از تصورات و باورها، ورزش کردن و افزایش تحرک بدنی لزوما موجب گرسنگی و به طبع آن پرخوری و افزایش کالری دریافتی در مقایسه با کالری سوزانده نمی‌شود.
البته فعالیت بدنی و ورزش به ویژه هنگامی که شدید باشد، می‌تواند موجب افزایش تمایل به مصرف غذا شود، اما این موضوع لزوما به معنای پرخوری و در نتیجه اضافه وزن نیست.
متاسفانه این طرز فکر وجود دارد که بعد از ورزش و فعالیت کامل بدن، می‌توانیم در خوردن مقداری زیاده روی کنیم.
دریافت انرژی خیلی راحت‌تر از سوزاندن آن است. باید دقت کرد که میزان انرژی و کالری دریافتی به اندازه‌ای نباشد که حتی ورزش و تحرک بدنی روزانه هم نتواند آن را بسوزاند.»
پس می توان گفت خوردن کالری بیشتر، راحت تر از سوزاندن همان مقدار کالری به وسیله ورزش و فعالیت بدنی می باشد؛ به عنوان مثال، انجام یک پیاده روی 30 دقیقه ای می تواند حدود 200 کالری ( بستگی به وزن شما و مسافتی که پیاده روی می کنید دارد) را بسوزاند.
اما شما می توانید خیلی سریع اثر آن 200 کالری را با خوردن 12 عدد بیسکوییت، در زمانی کمتر از آن چه صرف پوشیدنکفش مخصوص پیاده روی تان کرده اید، از بین ببرید.
ورزش و فعالیت بدنی چیزی است که شما باید در بیشتر روزهای هفته آن را انجام دهید، اما این مسئله به شما اختیار کامل نمی دهد هر چیزی را که خواستید بخورید.
اگر شما اخیرا فعالیت بدنی را شروع کرده اید و فکر می کنید این امر موجب افزایش وزن شما شده است، بهتر است یک بررسی مجدد روی عادات غذایی و مقدار غذایی که می خورید، داشته باشید.
توصیه هایی برای جلوگیری از پرخوری بعد از ورزش
- اگر همیشه بعد از ورزش خیلی گرسنه می‌شوید، ساعت ورزش تان را طوری تنظیم کنید که بلافاصله قبل از یکی از وعده‌های غذایی (صبحانه، ناهار یا شام) باشد.
- کارشناسان توصیه میکنند، اگر بعد از ورزش چیزی می‌خورید، نسبت کربوهیدرات به پروتئین را 4 به یک نگه‌دارید. اگر ورزش کمتر از یک ساعت طول می‌کشد، ترجیحا بیش از 150 تا 200 کالری نخورید.
اگر بیش از یک ساعت ورزش کرده‌اید و به این زودی‌ها غذا نمی‌خورید، به ازای هر یک کیلو وزن بدنتان، یک گرم کربوهیدرات مصرف کنید، مثلا اگر 70 کیلو هستید و بیش از یک ساعت تمرین کرده‌اید، باید 70 گرم کربوهیدرات و حدود 18 گرم پروتئین بخورید.
- لبنیات کم‌چرب خیلی مفید است و می‌تواند پروتئین زیادی به شما برساند و تا وعده غذایی نگه تان دارد. تحقیقات نشان داده، لبنیات – مثلا شیرکاکائوی کم‌چرب- بهتر از نوشیدنی‌های ورزشی است.
- اگر از وسیله‌های کمک ورزشی استفاده می‌کنید که میزان کالری سوخته شده را نشان می‌دهند، خیلی به آنها اعتماد نکنید؛ چون حتی دقیق‌ترین آنها هم، میزان کالری سوخته شده را تخمین می‌زنند.
- تحقیقات نشان می‌دهد، افراد میل دارند کالری که در جریان ورزش سوزانده‌اند را گاهی تا چهار برابر بیشتر از چیزی که واقعا اتفاق افتاده، تخمین بزنند و برای همین، وقتی می‌خواهند با غذا آن را جبران کنند، زیاد می‌خورند. پس مراقب باشید.
- به‌محض تمام شدن ورزش، آب بنوشید، ولی زیاده‌روی نکنید که می‌تواند خطرناک باشد.
