تمرینات با وزنه از بخش های اصلی و بنیادی هر برنامه تمرینی است. هدف شما از تمرین هرچه باشد، کاهش وزن، افزایش وزن، عضله سازی یا حفظ فرم بدن، افزودن تمرینات با وزنه به برنامه تمرینی روزانه، شما را در رسیدن به هدف تان کمک خواهد کرد.

ممکن است جوانان و نوجوانان و والدین آن‌ها در مورد تأثیر تمرینات منفی بدنسازی  بر کوتاهی قد نگران باشند. اثر منفی این نوع تمرینات بر قد نهایی یک افسانه است!

اثر بر روی صفحات رشد

صفحات اپیفیزیال یا به عبارتی دیگر صفحات رشد که در انتهای استخوان ها قرار دارند، مسئول رشد استخوان‌ها در کودکان و نوجوانان هستند. این صفحات غضروفی در طول دوران کودکی تقسیم شده و دوباره تولید می‌شوند و به فرایند تولید استخوان جدید کمک می‌کنند.

فرایند تولید مجدد سرانجام با زمانی که انسان به قد نهایی خود برسد، متوقف می‌شوند، این فرایند معمولاً در دختران تا ۱۶ سالگی و در پسران تا ۱۸ سالگی ادامه دارد. اما نگرانی‌هایی در مورد آسیب دیدن صفحات رشد این عقیده را در مورد ارتباط بین تأثیر تمرینات با وزنه بر روی مفاصل و استخوان‌ها و نهایتاً قد نهایی به وجود آورده است.

هورمون‌ها و رشد استخوان

در مطالعه‌ا‌یی در سال ۲۰۱۰ محققان دانشگاه کانزاس و واشنگتن، تمرینات با وزنه را به افزایش ترشح هورمون تستوسترون ربط دادند. علارغم دخالت تستوسترون در رشد استخوان، توسعه عضلات و رشد نهایی قد، این تأثیر بر روی رشد ضد و نقیض است.

در یک تحقیق در سال ۲۰۰۹ در مورد هورمون‌ها و رشد استخوان محققان شواهدی مبنی بر تأثیر تستوسترون بر روی رشد استخوان و بسته شدن نهایی صفحات رشد ارائه کردند. این مطالعه نشان داد که تستوسترون ممکن است به طور معناداری بر روی بسته شدن نهایی صفحات رشد اثر نگذارد. این یافته‌ها حاکی از آن است که تمرینات با وزنه ممکن است رشد را متوقف کند.

دکتر Avery Faigenbaum از دانشگاه ماساچوست می‌گوید: افراد در مورد ارتباط بین تمرینات با وزنه و توقف رشد در کودکان و بزرگسالان دچار اشتباه و کج فهمی شده‌ اند. او پیشنهاد می‌کند، تغذیه سالم و تمرین منظم اجازه رسیدن به قد نهایی را به افراد می‌دهد. افراد ناسالم و با تغذیه بد احتمال توقف رشد قد را دارند.

Betsy Keller  استاد کالج ایتاکا می‌گوید: گفته‌های دکتر Faigenbaum ممکن است درست باشند زیرا محققانی که بر روی تأثیر تمرینات با وزنه بر روی رشد قد تحقیق کرده‌اند ممکن است بر روی گروه محدودی از ورزشکاران یا یک نوع ورزش تحقیقات خود را انجام داده باشند مانند ژیمناستیک که افراد کوتاه قد در این رشته موفق‌تر هستند. در سال ۲۰۰۸ یک تحقیق اثر منفی تمرینات با وزنه بر روی رشد قد را اعلام کرد.

Darren Beattie مربی فیتنس در جواب این سوال مهم می‌گوید: خیر! هیچ تحقیق معتبری در مورد اثر منفی تمرینات با وزنه بر روی رشد قد اعلام نشده است. کالج طب ورزش آمریکا و انجمن فیزیولوژی ورزشی کانادا بر این باورند تمرینات مقاومتی اگر صحیح، با وسایل استاندارد و در محیطی مناسب انجام شوند، کاملاً ایمن و بدون ضرر خواهند بود.

او در ادامه می‌گوید: فشار تمرینات مختلف بر روی مفاصل از تمرینات با وزنه بیشتر است. فشار تمرین شنای سوئدی ۶۰ درصد وزن است. این فشار برابر فشار وارده بر اثر تمرین کوهنوردی و بارفیکس است. تمرینات پرشی ۶ برابر وزن بدن و تمرینات سرعتی ۳ برابر وزن بدن بر مفاصل فشار وارد می‌کنند. این گفته در حالی بیان می‌شود که فشار وارده ناشی از تمرینات با دمبل یا هالتر قابل مقایسه با فشار تمرینات مذکور نیستندمگر با چند سال تمرین مستمر و منظم.

سن شروع تمرینات بدنسازی

می‌توانید تمرینات با وزنه را از سن ۱۱ الی ۱۴ سالگی برای نوجوانان آغاز کنید اما توصیه می‌شود حرکات اصلی را با وزنه های سبک آموزش دهید. 17 سالگی عالی ترین سن برای توسعه قدرت است. اگرچه اوج قدرت در ۲۵ سالگی به دست می‌آید اما جوانانی که از ۱۷ سالگی تمرینات با وزنه را شروع کرده‌اند، نسبت به افرادی که از ۱۸ یا ۱۹ سالگی تمرینات قدرتی با وزنه را شروع کرده‌اند در ۲۵ سالگی قدرت بیشتری دارند. منظور از حرکات اصلی اسکوات، ددلیفت، شنای سوئدی، پرس شانه، پرس سینه، لانج، حرکات پرتابی، چرخشی، جهشی، تعادلی، استوارسازی و حمل اجسام می‌باشند.

تأثیر بدنسازی بر رشد قد و چگالی استخوان‌ها

برخی از محققان اعلام کرده‌اند تمرینات با وزنه نسبت به دیگر تمرینات بر روی رشد قد و چگالی استخوان‌ها مؤثرتر هستند. یک تحقیق دیگر اثر مثبت تستوسترون بر روی چگالی و رشد استخوان را به اثبات رسانده است. تأثیر تمرینات با وزنه بر ترشح تستوسترون و رشد قد مؤثر می‌باشد.

با شواهد مستقیم و غیر مستقیم که پیشنهاد می‌کنند تمرینات با وزنه ممکن است رشد استخوان و چگالی را افزایش دهد، تمرینات با وزنه به جای توقف رشد ممکن است رشد قد نهایی را در افراد جوان افزایش دهد. با بررسی بیوگرافی ورزشی ورزشکاران حرفه ای متوجه خواهید شد که این ورزشکاران از همان سن نوجوانی و جوانی تمرینات با وزنه را شروع کرده و قد نهایی آن‌ها دچار کاهش و اختلالی نشده است. از این دسته ورزشکاران می توان به افرادی همچون شکیل اونیل، دیوید رابینسون، کارل مالون، مایکل ویک و اسطوره بدنسازی دنیا آرنولد شوارتزنگر اشاره کرد.

نکته پایانی

اگر تمرینات بدنسازی اصولی باشند، جای نگرانی برای توقف رشد قد وجود ندارد. البته نه تنها برای بدنسازی و تمرینات با وزنه، بلکه در هر رشته ورزشی چنانچه اصول تمرینات رعایت نشود و موجب آسیب به صفحات رشد گردد، بدون شک در توقف یا اختلال در رشد قد تأثیر دارد.