از سال ۲۰۱۱ ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در فهرست کشورهای مورد بررسی در گزارش های رقابت پذیری سفر و گردشگری مجمع اقتصاد جهانی قرار گرفت. براساس این گزارش، ایران در میان ۱۴۱ کشور رتبه ۹۷ را به خود اختصاص داده است.

کشور ایران در منطقه، رتبه ۱۲ را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که رتبه نخست منطقه یعنی امارات متحده عربی در مقیاس جهانی در جایگاه ۲۳ قرار گرفته است.

در گزارش مجمع جهانی اقتصاد، بررسی هر مقصد در چهار بعد اصلی صورت می پذیرد. این ابعاد در مجموع به ۱۳ رکن به عنوان شاخص های اصلی و ۱۱ زیرشاخص، تقسیم می شوند. برای پیشرفت یک کشور در حوزه گردشگری باید عوامل های زیادی مورد بررسی قرار بگیرد.

در تهیه این گزارش ها نخست، به ارزیابی مجموعه عوامل عمومی موثر بر اداره گردشگری در کشور پرداخته و در اصلاح «آمادگی محیطی» نامیده می شود. این بعد شامل رکن های محیط کسب وکار، امنیت و ایمنی، بهداشت و سلامت، منابع انسانی و بازار کار و آمادگی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات می شود.

بعد دوم مبتنی بر شرایط و چارچوب قانونی گردشگری است و چهار رکن اولویت دهی به سفر و گردشگری، گشودگی بین المللی، رقابت پذیری قیمتی و پایداری محیطی را دربرمی گیرد.بعد زیرساخت، دسترسی و کیفیت زیرساخت های فیزیکی صنعت را با استفاده از سه رکن زیرساخت حملونقل هوایی، زیرساختهای حمل ونقل زمینی و بنادر و زیرساخت خدمات گردشگری مورد بررسی قرار می دهد.

آخرین حوزه در ارتباط با منابع فرهنگی و طبیعی قرار دارد، همان چیزی که دلیل سفر مسافر بشمار می رود. این حوزه دو رکن منابع طبیعی و منابع فرهنگی و تجارت سفر را شامل می شود. کشور ایران از نظر منابع فرهنگی ، طبیعی ، تاریخی و مذهبی جایگاه بالایی در کشورهای منطقه و حتی جهان دارد و روز به روز در حال توسعه گردشگری است اما سرعت پیشرفت ایران با توجه به پتانسیل کشور ایران بسیار کم است.  

شاید اولین مساله ای که باید برای آن برنامه ریزی کرد فرهنگ کشورمان در گردشگری است. آماده نبودن فرهنگ ما ایرانیان می تواند در آینده در مواجه با گردشگران خارجی مشکلات زیادی را برای گردشگران ایجاد کند. سوای شهری بزرگ که مقصد بسیاری از گردشگران خارجی است، در شهرهای کوچک‌تر وقتی اتوبوسی از گردشگران خارجی از راه می‌رسند بسیاری از سکنه شهر کار و زندگی خود را رها کرده و به تماشای آنان می‌شتابند، یعنی گردشگر اثر باستانی را نگاه می‌کند و مردم شهر گردشگران را. تصور کنید که این کار تا چه حد می‌تواند برای یک گردشگر (چه ایرانی چه خارجی) معذب‌کننده و آزار‌دهنده باشد.

محیط های مملو از پاکت چیپس و پفک و حتی گاهی سرنگ های باقی‌مانده از معتادان که بسیاری از محوطه‌های باستانی ما را اشغال کرده است چیزی است که ما می‌خواهیم گردشگران خارجی ببینند؟ به جای کارهایی مانند ثبت آش شله‌قلمکار و ماست و خیار در فهرست آثار معنوی یونسکو، ما به حداقل چند  سال وقت و همت نیاز داریم تا محوطه‌های باستانی‌مان را سروسامان داده و قابل عرضه کنیم. البته این مسائل روز به روز در حال بهتر شدن است اما باید یاد بگیریم که با همراه داشتن کیسه های زباله  تمیز نگه داشتن محیط های گردشگری را در فرهنگ مان اپیدمی کنیم. 

همچنین پرسنل مربوط به صنعت گردشگری اندک و کارناآشنا هستند. این که در برخی کشورها فرد باید به دانشگاه برود و در رشته هتلداری تحصیل کند تا بتواند در هتلی مشغول به کار شود یا در فرانسه باید چهار سال آموزش ببینید تا گارسن شوید به کنار، اکثریت قریب به اتفاق افرادی که در صنعت گردشگری ما کار می‌کنند با بدیهیات این کار غریبه‌اند.

ارائه سرویس به گردشگر خارجی اولاً به نظافت شخصی و ثانیاً به آگاهی از اتیکت نیاز دارد.  پدیده عجیب دیگر راهنمای تورها هستند که سوای تعدادی انگشت‌شمار باقی را باید راهی کرد تا به دنبال کاری دیگر بروند، چون نه به زبان خارجی تسلط دارند و نه به موضوعی که درباره آن حرف می‌زنند.

در کشورهایی که رتبه بالایی در جذب توریست دارند و می‌خواهیم از نظر جذب گردشگر به آنها برسیم در دوردست‌ترین شهرها هم حداقل یکی دو هتل مرتب و تمیز وجود دارد. هر که آمده در جزیره کیش یک هتل فاخر ساخته که معمولاً نیمی از اتاق‌هایش خالی است، اما فکر نکرده‌اند که در این یا آن شهر دور افتاده هم حداقل یک هتل نه پرطمطراق، بلکه با امکانات قابل قبول بسازند.

در پایان گفتنی است ایران اگر هر روز فقط یک میلیون بشکه نفت هم بفروشد، از قرار بشکه‌ای حدود 40 دلار می‌شود روزی 40 میلیون دلار و سالی حدود 10 میلیارد دلار. تا جایی که اطلاعات موجود است کشورهایی مانند یونان و ترکیه و ایتالیا سالی فقط 10 میلیارد دلار از طریق صنعت گردشگری درآمد دارند، باقی درآمدها بماند. این کجا و آن کجا.

پس بهتر است ما ایرانی ها فقط حرف نزنیم و از همین امروز شروع کنیم تا بتوانیم در آینده کشوری موفق در حوزه گردشگری داشته باشیم تا بتوانیم سخت ترین تحریم های کشورهای غربی و تبلیغات منفی آنها در شبکه های مختلف رسانه ای را خنثی کنیم. 

امروز اگر می خواهیم کشوری آباد داشته باشیم باید همبستگی مان را بیشتر کنیم. باید جریان فکری داشته باشیم. برنامه ریزی کنیم. مطالعه کنیم. توهمی فکر نکنیم و از همین امروز شروع کنیم تا بتوانیم در سالهای آینده کشوری پویا داشته باشیم تا فرهنگ مان را به جهان نشان دهیم.