در گوشه و کنار ایران بناهایی با معماری خاص وجود دارند که نام همگی شان کلاه فرنگی است و سابقه تمامی شان به قاجار برمی گردد. کلاه فرنگی ها اگرچه در تهران و کرمان و شیراز از بقیه معروفترند اما در شهری مثل شوشتر هم می توانید نمونه اش را پیدا کنید.
برج کلاه فرنگی شوشتر با قدمت دوره قاجاریه در مرکز شهر شوشتر در استان خوزستان قرار دارد. مردم شهر شوشتر این برج را کلاه‌فرنگی می نامند و می گویند، برج جایگاه دیده‌بانی قیصر روم یا شاپور ساسانی جهت نظارت بر کار کارگران مشغول در بندمیزان بوده است.
این بنای هشت ضلعی که در کنار رود کارون و نزدیک به بند میزان در شهرستان شوشتر قرار گرفته، نسبت به سطح زمین، چهار متر ارتفاع دارد و ارتفاع خود برج هم حدود هفت متر است.نمای بیرونی این برج از سنگهای تراش خورده ساخته شده است. که این سنگ ها هم به مرور زمان افتاده‌اند و اکنون فقط سه متر از این سنگهای تراش خورده بر بدنه برج باقی مانده است.
برج کلاه‌فرنگی شوشتر در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۶۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
کلاه فرنگی ها در واقع همان «کوشک» هستند؛ نوعی پاویون که در فضای باز و مشجر قرار دارد و تمام اطراف یا برخی اطراف آن باز است. این نوع معماری سلطنتی در ایران، امپراتوری عثمانی و شبه‌قاره هند دیده می‌شود. فرهنگ بزرگ سخن، عمارت کلاه‌فرنگی را چنین تعریف کرده است: ساختمان سبک و گاه تزیینی در وسط باغ، پارک، یا تفریحگاه‌ها که برای کارهای تفریحی یا سرپناه از آن استفاده می‌شود.
همچنین در لغت‌نامۀ دهخدا، در مورد کلاه‌فرنگی آمده است: عمارتی که در میان عرصه سازند. بناء در میان عرصه با گنبدی شبه مخروط. اطاقکی مسقف که در وسط کاخ‌ها و باغ‌ها برای استراحت یا در میدان‌ها برای فروش روزنامه و اغذیه سازند. کیوسک. برای بازدید از کلاه فرنگی شوشتر باید به استان خوزستان، شهرستان شوشتر و کنار رود کارون بروید و بنا را در نزدیکی بند میزان ببینید.
