مصرف ماری جوانا از سال 2014 بر طبق یک همه پرسی بعد از چندین سال ممنوعیت بالاخره قانونی شد. اما چرا این اتفاق افتاد و موافقان و مخالفان چه نظراتی دارند؟
در نوامبر سال 2014 میلادی مردم ایالت های واشنگتن و کلورادو در ایالات متحده در یک همه پرسی شرکت کردند که از آنها سوال شده بود آیا معتقدند، مصرف تفننی ماری جوانا باید قانونی شود؟ 58 درصد رای دهندگان به این سوال پاسخ مثبت دادند و حالا نزدیک به یک سال است که تولید، تجارت و مصرف گیاه ماری جوانا در این دو ایالت آمریکا قانونی است.
علف (گِراس) برگ و گُل خشکِ گیاه شاهدانه است که از آن به‌عنوان دارویی روان‌گردان استفاده می‌شود. از گیاه شاهدانه علاوه بر ماری‌جوانا مواد دیگری نظیر حشیش و روغن حشیش نیز به‌دست می‌آید.
تتراهیدروکانابینول (THC) ترکیب مؤثر همهٔ فراورده‌های گیاه شاهدانه و عامل اصلی آثار سرخوشی‌آور آن است. از عوارض جانبی مهم این مخدر می‌توان به کاهش حافظهٔ کوتاه‌مدت، خشکی دهان، سرخی چشمها، اختلال در مهارت‌های حرکتی، و احساس اضطراب و وحشت اشاره کرد.
پیش از این مصرف پزشکی ماری جوانا در 20 ایالت و پایتنخت آمریکا قانونی شده بود و آنچه در واشنگتن و کلورادو رخ داد، آزاد شدن مصرف تفننی آن بوده است.
ابتدا در آمریکای جنوبی و اروپا
اروگوئه در سال ۲۰۱۳ نخستین کشوری بود که لایحهٔ تولید و تجارت آزاد ماری‌جوانا را تصویب کرد. این ابتکار به وسیلهٔ خوزه موخیکا، رییس‌جمهور اروگوئه ارائه شد و به تصویب سنای این کشور رسید. او ضمن دفاع از ایده خود می‌گوید: "حسن اینکه دولت این کار را انجام دهد این است که هم خواهد توانست ماری‌جوانا را به قیمت ارزان‌تر بفروشد و هم بر آن کنترل بهتری داشته‌باشد.
ما به‌جای اینکه با این پدیده به‌شکل پلیسی مبارزه کنیم، با آن مطابق با قواعد بازار برخورد خواهیم کرد." اگرچه در هلند فروش ماری‌جوانا در کافی شاپ‌ها پیش از این لایحه آزاد بود، اما اروگوئه برای نخستین بار، تمامی فعالیت‌های مرتبط، از کاشت تا خریدوفروش را قانونی کرده‌است. شهروندان اروگوئه مجازند سالانه شش نهال گیاه ماری‌جوانا را در خانه‌هایشان پرورش دهند.
در کشور هلند هم، در برخی شهرها، کافی شاپ‌ها مجاز به ارائه ماری‌جوانا به مشتریان خود هستند. با وجود مخالفت‌ها، دولت هلند در سال ۲۰۱۲ میلادی قوانینی برای محدود کردن فروش مواد مخدر به گردشگران تصویب کرده تا بدین وسیله تعداد آن دسته از گردشگرانی که تنها برای استعمال آزادانه مواد مخدر به این کشور سفر می‌کنند، کاهش یابد. تفاوت عمده آزادی این ماده در هلند و اروگوئه محدودیت هایی است که در هلند برای تولید و مصرف ماری جوانا وجود دارد. مصرف این ماده تنها در کافه های مخصوصی در این کشور بلامانع است.
مخالفان، از دلایل بهداشتی تا منافع سیاسی
روند آزاد سازی ماری جوانا در اروپا و آمریکا منتقدان جدی دارد. این منتقدان به دو گروه تقسیم می شوند. گروهی از مخالفان عوارض این ماده بر مصرف کنندگان را دلیل مخالفت خود عنوان می کنند. این استدلال مبنای خود را پژوهش هایی میداند که نشان می دهند، این ماده به حافظه و مغز آسیب وارد می‌کند و اینکه مصرف بیش از حد و مداوم این ماده چه طور می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات روانشناختی چون اسکیزوفرنی از نوع پارانویا شود و حافظه را نقصان دهد.
این گروه همچنین از فرضیهٔ "ماری‌جوانا به مثابه دروازه ورود" در استدلال های خود استفاده می کنند که مدعی است مصرف ماری‌جوانا احتمال این را که افراد متعاقب آن به مصرف مواد مخدر خطرناک تر روی آورند افزایش می‌دهد و از این رو ماری‌جوانا همچون یک دروازه ورود برای گرایش به مواد خطرناک‌تر است. این فرضیه یکی از ستون‌های اصلی سیاست‌گذاری‌های مخالف با مصرف ماری‌جوانا در آمریکا بوده‌است. با این وجود، اعتبار و صحت این فرضیه به شدت محل بحث است.
میزان زیانبخش بودن این ماده مخدر در میان پژوهشگران محل اختلاف نظر است.
استدلال مخالفان عرصه سیاسی نیز این است که تلاش آمریکا برای قانونی کردن آن، بعدها در عرصه دیپلماتیک نیز فشار آمریکا بر دیگر کشورها برای آزادی آن را در پی خواهد داشت. باراک اوباما و جورج سوروس از جمله مهم‌ترین حامیان طرح قانونی شدن مصرف این ماده مخدر هستند. جورج سوروس 1 میلیون دلار برای تبلیغ استفاده از آن کمک مالی کرده است.
این گروه از منتقدین سود سرشار ناشی از تجارت ماری جوانا را مورد اشاره قرار می دهند و معتقدند با توجه به ساختار سرمایه داری در آمریکا تنها معیاری که اولویت نخست را را برای تصمیمگیری دارد، کسب درآمد و پول است. بدین ترتیب، قوانین دست و پاگیری که پیش‌تر در راستای حمایت از هوشیاری و سلامت مردم تدوین شده بود، جای خود را به قوانینی که طمع کارگزاران اقتصادی را تسهیل می‌کند، داده است.
