هر کدام از ما یک ساعت درونی داریم، مانند همین ساعت واقعی؛ برای چه از ساعت استفاده می کنیم؟ برای اینکه، مثلاً می خواهیم بدانیم چه وقت باید راه بیافتیم تا سر ساعت به محل کارمان برسیم. ساعت درونی ما نیز تقریبا" همین طور کار می کند. مثلاً زمان مشخصی باید حرارت بدن بالا برود یا ترشح هورمون‌های مخصوصی افزایش پیدا کند تا بدن ۲ ساعت بعد، آماده برخاستن از خواب شود.
ساعت درونی در واقع پاسخ تکامل به تحولات نوری و حرارتی پیرامون ماست. به زبان ساده تنظیم فعالیت‌های بدنی مناسب در روز و شب، محصول هدایت و تنظیم این ساعت بیولوژیکی است، به همین خاطر در هر کدام از ما متفاوت عمل می کند. مثلاً این ساعت مشخص می کند که چه وقت بدن ما نیاز به خواب دارد یا چه وقت زمان برخاستن از خواب است. برنامه ساعت درونی آدم‌های سحرخیز با برنامه ساعت درونی آدم‌های شب زنده دار متفاوت است.
یک تحقیق جدید نشان داد که عملکردهای بازیکنان حداقل تا حدودی بستگی به سازگاری زمان انجام مسابقه با ساعت بیولوژیکی بدنشان دارد. عملکرد ورزشکاران را در بهترین حالت می توان با دانستن این که چه مدت از بیدار شدن طبیعی شان گذشته تخمین زد. رولند برندستاتر، یکی از اعضای این تحقیق می گوید:«دلیل این که چرا این تحقیق را انجام دادیم این بود که تمام بحث های سر گرفته در مورد چرخه شبانه روزی در عملکرد ورزشی به یک نتیجه ختم می شد: این که ورزشکاران بهترین عملکردشان را در غروب نشان می دهند.» برندستاتر و همکارانش بر روی ۱۲۱ ورزشکار که در رقابت های مختلف شرکت کردند، مطالعات لازم را انجام دادند.
تحقیقات ساعت بیولوژیکی و نتیجه آن
وقتی که محققین، ورزشکاران را بر اساس ساعت داخلی شان به ۳ گروه تقسیم کردند، متوجه شدند کسانی که به طور طبیعی زود از خواب بلند می شوند، در اوایل بعد از ظهر به اوج عملکرد می رسند. کسانی که به طور طبیعی دیرتر می خوابند، در غروب به اوج عملکرد می رسند. به طور خاص تر، کسانی که زود یا نسبتا" زود بیدار می شدند، در حدود ۶ ساعت بعد از بیدار شدن درونی به اوج عملکرد می رسیدند. کسانی که دیر بلند می شدند، ۱۱ ساعت بعد از بلند شدن ساعت درونیشان به اوج عملکرد رسیدند.
در کل محققان متوجه شدند که عملکرد فردی بین کسانی که نسبتا" زود یا زود از خواب بلند می شوند، می تواند بین ۷ تا ۱۰ درصد تفاوت داشته باشد. کسانی که دیر بلند می شوند نیز می توانند تا ۲۶ درصد در عملکرد، تفاوت را ببینند. محققان می گویند فقط ۱ درصد پیشرفت در مقام های چهارم مسابقات جاده ای زنان، شنای ۴۰۰ متر یا دوی ۴۰۰ متر در المپیک ۲۰۰۸ می توانست آن ها را به مدال طلا برساند!
برندستاتر می گوید که بهبود در اوج عملکرد، می تواند در حوزه های خارج از ورزش نیز تأثیر خودش را بگذارد. « عملکرد فیزیکی و عملکرد ذهنی با هم در ارتباط اند. اگر شما از نظر بدنی خسته باشید، مغزتان هم دیگر جواب نمی دهد. همچنین، اگر از نظر ذهنی خسته باشید، نمی توانید بهترین عملکرد بدنی را از خود نشان دهید.»
چگونه ساعات بیولوژیکی بدن را تغییر دهید؟
تغییر ساعت بیولوژیکی بدن امکان پذیر است. اما برندستاتر می گوید که این کار به زمان نیاز دارد. « اگر ساعت بلند شدن از خواب را فقط در روز مسابقه یا عملکرد تغییر دهید، آنچنان تأثیری نخواهد گذاشت. شما باید از مدت ها قبل این کار را شروع کنید و ساعت بیولوژیکی خودتان را از نو تنظیم نمایید.»
او در پایان عقیده دارد که دانستن ساعت درونی بدن برای مردم ممکن است دشوار باشد. در واقع این همان ساعتی که در صبح به آن نگاه می کنید نیست. « اگر بیکار هستید که تا قبل از ساعت ۱ ظهر از خانه خارج نمی شوید، پس وقتش رسیده که فکری به حال این موضوع بکنید. سعی کنید ساعت بیولوژیکی درونیتان را بشنوید و آن را بفهمید. به جای مقابله با آن، سعی کنید با آن زندگی کنید.»
