یکی از مهم ترین شاخص های تحلیل و جست و جو در مفهوم «هویت ایرانی» کاویدن تاریخ باستان است. این که در طول تاریخ چه بوده ایم و چگونه به «خود»مان فکر کرده ایم؟

90 درصد مردم ایران تا صحبت از کوروش می شود گوش شان را تیز می کنند و منتظرند کوچک ترین جمله نقادانه ای بگویید تا چک افسری را در گوش تان ساکن کنند.

متن استوانه کوروش به نحوه‌های مختلفی بازتاب داده شده است. برخی از ترجمه‌ها ارتباطی با متن اصلی ندارند و حاصل تخیل برخی نویسندگان معاصر هستند.

منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه دادگر، شاه بابل، شاه سومر و اکد، شاه جهان. پسر کمبوجیه، شاه بزرگ ... آنگاه که بدون جنگ و پیکار وارد بابل شدم، همه مردم گامهای مرا با شادمانی پذیرفتند.

روزی که کوروش وارد شهر صور شد یکی از برجسته ترین کمانداران سرزمین فینیقیه (که صور از شهرهای آن بود) تصمیم گرفت که کوروش را به قتل برساند. آن مرد به اسم "ارتب" خوانده می شد و برادرش در یکی از جنگ ها به دست سربازان کوروش به قتل رسیده بود. کوروش در آن روز به طور رسمی وارد صور شده بود و پیشاپیش او، به رسم آن زمان ارابه آفتاب را به حرکت در می آوردند و ارابه آفتاب حامل شکل خورشید بود و شانزده اسب سفید رنگ که چهار به چهار به ارابه بسته بودند آن را می کشید و مردم از تماشای زینت اسب ها سیر نمی شدند ...