سوارکاری، ورزشی با قدمت چند هزار ساله است که در ابتدا قرار نبود به عنوان یکی از محبوب ترین ورزش های مورد استفاده مردم جهان شناخته شود. تاریخچه ارتباط میان اسب و انسان نشان می دهد انسان ها همواره در تلاش بودند تا از ظرفیت اسب برای به حرکت درآوردن اجسام استفاده کنند و شاید آن زمان کسی تصور نمی کرد اسب، حیوانی خواهد شد که به جز بارکشی و سواری دادن به انسان ها، بهانه ای شود برای حضور مقامات غیرورزشی در کنار یکدیگر و درنهایت بانه ای برای دخالت غیرورزشی ها در عرصه ورزش. گزارش اول این شماره، اشاره ای است کوتاه به اثرگذاری اسب به عنوان یک حیوان در روابط و معادلات سیاسی!

اسب را باید یک نقطه رابط میان سیاست و ورزش فرض کرد. این حیوان می تواند سیاسیون را در کنار هم قرار دهد و این اجازه را دارد که تا ساعت ها، در کنار سیاسیون به حرف های مربوط به عالم سیاست، کشورگشایی ها، جنگ ها و صلح ها و حتی روابط بین دیگر کشورها و قاره ها گوش دهد. اسب، مرکب مناسبی است که می تواند حامل چند چهره بزرگ دنیا باشد. قرار و مدار یک معامله بزرگ نفتی سوار بر اسب گذاشته شده است و آن را با مروری بر تاریخچه نفت در ایران، نزدیک به نیم قرن پیش می توانیدمشاهده کنید.

اسب اما قدرت دیگری هم دارد که این هم در نوع خود بی نظیر است. اسب می تواند بهانه ای باشد برای ورود سیاسیون به عرصه ورزش. اگر امروز حضور اهالی سیاست به ورزش هایی نظیر فوتبال و والیبال و کشتی را اقدامی خارج از عرف قلمداد می کنند، در عوض کارشناسان ورود همین اهالی سیاست به سوارکاری را یک عمل عرفی و همیشگی فرض می کنند. سال هاست در زمان انتخاب سوارکاری، افرادی در رأس کار قرار می گیرند که بیشترین ارتباط را با عالم سیاست دارند.

خواهرزاده فلان مقام ارشد کشور، فرزند کوچکتر آن مقام بلندپایه، قائم مقام سازمانی که قدرت اجرایی بالایی دارد، نماینده مجلسی که استانش ارتباط زیادی با موضوع اسب سواری دارد... و همه واجدان شرایطی هستندکه هر 4 سال یک بار علاقمندی خودشان به موضوع سوارکاری را با ثبت نام در انتخابات این فدراسیون اعلام می کنند.

دیروز - سوارکاری؛ سیاسی ترین ورزش جهان

سوارکاری تا اواخر قرن پانزدهم، بیشتر در جنگ ها معمول بود. البته در بعضی از کشورها مانند ایران باستان، به عنوان ورزش و سرگرمی نیز مورد توجه قرار می گرفت (مانند بازی چوگان)، ولی جنبه هنری آن از اواخر قرن پانزدهم میلادی به بعد اهمیت یافت. در اینه قرن پادشاهان و درباریان سوارکاری را به عنوان ورزش مورد علاقه خود انتخاب کردند و در بسیاری از میهمانی ها، با اسب اقدام به پیاده روی و صحبت منی کردند.

پادشاهان فرانسوی، بسیاری از قرار و مدارهای سیاسی دربار را روی اسب برگزار میکردند و قرار خواستگاری شاهزاداگان از زنان دربار نیز در میدان سوارکاری گذاشته می شد. سرانجام در اواخر قرن نوزدهم، با پیشرفت صنعت و جایگزین کردن اسب ها توسط ماشین آلات، سوارکاری جنبه ورزشی و سرگرمی که امروزه مشاهده می شود را به خود گرفت.

پادشاهان ایرانی هم در زمره علاقمندان به اسب بودند. از آنجا که در آیین ایران باستان، اسب به عنوان حیوان محترم مورد اشاره قرار گرفته بود، از قدیم، ایرانیان به علاقمندی به این حیوان معروف بودند و این خصلت در میان پادشاهان ایرانی هم رواج داشت. این امر در زمان قاجار و با رواج استفاده از خودرو، به تدریج کمتر شد تا جایی که صرفا آن را در دربار مورد استفاده تفریحی قرار می دادند.

در این دوره ارتباط مردم عادی بات اسب کم و کمتر شد و در نهایت اسب به سیاسی ترین حیوان تبدیل شد. پهلوی اول نیز در دوران حکومتش، اصطبل سلطنتی خود را داشت و این اصطبل، صدها اسب گرانقیمت را با هزینه ای بسیار بالا نگهداری می کرد. در سال های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، برخی رسانه ها نسبت به هزینه بسیار بالای اصطبل لوکس پهلوی هشدارداده بودند و جالب اینکه بودجه این اصطبل در ردیف بودجه سالیانه کشورداری لحاظ می شد.

امروز - سوارکاری؛ سیاسی ترین ورزش جهان

روسای جمهور 17 کشور، سوارکاری را به عنوان یک ورزش اصلی و یا خوشگذرانی مفرح دنبال می کنند. در میان این کشورها، فرانسه، ایتالیا، انگلستان، آمریکا، اسپانیا، یونان، ترکیه و برزیل هم دیده می شوند. سال 2005 بود که در دیدار سران کشورهای اروپایی از آمریکا، روسای جمهور سوار بر اسب، ساعاتی را خلوت کردند و به دور از دوربین های امنیتی و خبرنگاران پرتعداد، توانستند قسمتی از برنامه ریزی های خود در زمینه سیاست بین المللی را مورد بحث و بررسی قرار دهند.

همان روزها مجله تایم عنوان «توافق اسبی» را روی جلد خود استفاده کرد. رئیس جمهور روسیه که از ورزشکاران حرفه ای رشته جودو است، سوارکاری را به عنوان ورزش دوم خود استفاده کرده و تصاویر مربوط به اسب سواری پوتین هر از چندگاهی در رسانه های معروف جهان چاپ می شود. رهبر جوان کره شمالی نیز همانند پدرش، اسب را به عنوان قسمت مهمی از دارایی های خود می داند و براساس قانون این کشور، کلیه اسب های موجود در کره شمالی متعلق به رهبر هستند که به دلیل لطف بزرگ وی، به مردم واگذار شده است.

سوارکاری اردوغان، نخست وزیر ترکیه هم به یکی از موضوعات مهم رسانه های دنیا در سال گذشته تبدیل شد. اردوغان که قرار بود برای ساخت یک فیلم تبلیغاتی درباره محیط زیست سوارکاری را تجربه کند ناگهان کنترل این حیوان از دستش درمی رود و به زمین می خورد. هجوم نیروهای امنیتی به صحنه و دور کردن اردوغان از زمین سوارکاری، یکی از سوژه های مهم روز بود که تقریبا در همه رسانه های سیاسی معتبر جهان تصویر آن منتشر شد.