سمانه ربانی سه شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۸:۳۰

به طارم زنجان که سفر کنید، می توانید یک بنای ساسانی را در این شهر ببینید که 40سال قبل، یعنی اول مهرماه 1353 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید. بنایی زیبا و باشکوه که در 100 متری روستای پیرچم، روی تپه ای بزرگ مشرف بر رود خانه قزل اوزن قرار دارد.

روستای پیرچم در كنار جاده آببر به گیلوان قرار دارد. در جنوب روستا بر روی یك تپه بنایی قرار دارد كه پلان آن به شكل چلیپا است. امروزه از این بنا فقط دیوارهای آن باقی مانده است. روستاییان این بنا را به نام پیر می شناسند و آن را آتشکده پیرچم می نامند.

 

وقتی ساسانی ها از خرده سنگ زیارتگاه ساختند

 

این بنا از سنگ و ساروج با پلان چهار طاقی وبا ابعاد 4*4 متر ساخته شده و پوشش آن گنبدی شكل و تماما از لاشه سنگ است. تركیب كلی آن به سبك آتشكده های دوران ساسانی است و معماران آن را با آتشكده نیاسر كاشان قابل مقایسه می دانند، با این تفاوت كه برای عناصر اصلی در آن به جای آجر، از لاشه سنگ استفاده شده است.

بخش های زیادی از تپه ای که بنا در آن واقع است، گورستانی احتمالا از دوران متاخر اسلامی است. تپه از جنوب به رودخانه قزل اوزن منتهی می گردد.

 

وقتی ساسانی ها از خرده سنگ زیارتگاه ساختند

 

از شمال و شرق با خانه های روستا همجوار است و از غرب به رود خانه و کشتزار های حاشیه آن محدود می گردد. بنا دقیقا در منتهی الیه جنوب تپه قرار دارد. بنای پیرچم از دو بخش ساختمان مربع شکل گنبد دار و سازه ای تقریبا چلیپایی در شمال آن تشکیل شده است. بنای اصلی، ساختمان کوچک مربع شکلی است که با مصالح لاشه و قلوه سنگ و ملاط آهک ساخته شده است.

ورودی بنا از شمال و از طریق درگاه کوچکی با طاق قوسی است. دروسط دیوار جنوبی داخل بنا، محرابی با طاق قوسی تعبیه شده است. بالای بنای چهارگوش گنبدی قرار دارد که قسمت فوقانی آن تقریبا مسطح است. احتمالا گنبد بصورت نیم دایره ای بوده که در جریان مرمت به این شکل باز سازی شده است. گنبد با استفاده از چهار فیلپوش بر روی فضای چهار گوش قرار گرفته است. حد فاصل فیلپوش ها در هر ضلع طاق نماهای مثلثی کوچکی تعبیه شده است.

 

وقتی ساسانی ها از خرده سنگ زیارتگاه ساختند

 

یک پنجره کوچک مستطیلی در بخش جنوبی گنبد وجود دارد که نور داخل بنا از طریق آن تامین می شود. بخش الحاقی شمال بنا شامل یک فضای چلیپایی و دو فضای الحاقی کوچک دیگر است. این قسمت نیز با لاشه سنگ و آهک ساخته شده و در سالیان اخیر مرمت شده است. احتمالا این بخش نیز در گذشته مسقف بوده است.

در مرکز این فضا بر اثر کاوش غیر مجاز و در عمق 20 سانتی متر ی از سطح بقایای یک کف گچی آشکار شده است. با توجه به وجود قطعات آجر دراطراف بنا احتمالا بخش هایی از بنا از آجر ساخته شده بود که در جریان مرمت کاملا از بین رفته است. هرچند مردم محلی بنا را آتشکده ای از دوران پیش از اسلام می دانند. اما با توجه به شواهد و مدارک موجود احتمالا بنا آرامگاهی از دوران میانی اسلام است.



شارژ سریع موبایل