بردنشانده یکی از عجایب ناشناخته ایران است. معبدی که هخامنشیان سنگ بنای آن را گذاشتند تا شاهدی باشد بر یکتاپرستی ایرانی ها که از همان ابتدا نیایش های جمعی برایشان یک رسم مهم به شمار می رفت.

این معبد اما یک ویژگی منحصر به فرد دارد. برد نشانده تنها معبد ایرانی است که نیایشگران در فضای باز آن به عبادت مشغول می شدند. معبد بردنشانده از یك ستون سنگی تشکیل شده که در منطقه ای در جنوب غربی مسجد سلیمان بر روی نقطه مرتفعی از دشت قرار گرفته است و لقب اولین نیایشگاه ایرانیان در فضای باز را از آن خود کرده است.

این بنا بر دشت مرتفعی كه آن را احاطه كرده است تسلط دارد و دشت هم توسط رشته كوه های مرتفع سنگی دیوار مانندی محاصره شده و چشم انداز منحصر به فردی ساخته است. در زمان هخامنشیان معابد در فضای باز ساخته می‌شدند و اولین معبدی که مسقف بوده در زمان اردشیر دوم ساخته شد. معبد "بردنشانده" اما یکی از معابد روباز ایران محسوب می‌شود که در دوره هخامنشی ساخته شده است.

برای دیدن این معبد باید به محوطه باستانی بردنشانده در 25 کیلومتری مسجد سلیمان در استان خوزستان  بروید. جایی که نزدیک به صد اثر کوچک و  بزرگ از حفاری‌های غیرمجاز از آن به دست آمده است و متاسفانه این روزها حال خوشی ندارد. این حفاری های غیر مجاز و رسیدگی نکردن سازمان میراث فرهنگی باعث شده تا این اثر که در تاریخ 2 اسفند 1327 با شماره ثبت 372 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و بیش از 2000 سال پا بر جا بوده، رو به نابودی برود.

بارندگی‌ها و آسیب های مردم، شکاف‌های عمیقی در سطوح بالای بنا ایجاد کرده و تراس اصلی، مجموعه آثار روبروی اثر و  قبرستان مجموعه به شدت تخریب شده است.

جاده مسجد سلیمان به اندیکا هم با عبور از میان برد نشانده، این محوطه باستانی را به دو نیمه تقسیم کرده. یک قسمت در سمت راست و بالای جاده شامل مکان پارس ها، سکوی نیایش، معبد چهار ستونی، ستون برافراشته و بنائی قلعه مانند است و قسمت دیگر در سمت چپ و پائین جاده هم شامل تپه های باستانی، حوضچه ها و قبرستانی مربوط به دوره اسلامی است.

شگفتی های بردنشانده

تشریفات مذهبی ایرانیان باستان، برای قرن‌ها در هوای آزاد بردنشانده انجام می‌شد. این بنا، سه رشته پلکانی و فرورفتگی غرفه مانند دارد که طول آن به حدود 700 متر و عرضش به 2500 متر می رسد. در نزدیکی سطح بردنشانده هم قدیمی‌ترین استخر ایرانیان قرار دارد که این محل را شهر استخر می‌نامیدند.

این مجموعه گسترده و طویل، شامل سه قسمت کاخ محل اقامت رئیس، نیایشگاه (در شرق کاخ) و یک قصبه در شمال است.

بنای برد نشانده با استفاده از سنگ های منطقه و به صورت خشک چین و بدون ملاط ساخته شده و صفه ای است که از سه طرف باز و یک طرف به کوه منتهی می شود. این صفه مستطیل شکل است که خود از دو صفه فوقانی و پائینی تشکیل شده است. تنها بنائی که روی صفه فوقانی ساخته شده، سکوی نیایش است که بر آن مراسم سنتی ایرانیان باستان درفضائی باز و بدون سقف برگزار می شده است.

یادگار هخامنشی و اشکانی

ساختمان این بنا اگرچه متعلق به دوره پارس‌ها و هخامنشیان است اما نقوش برجسته روی آن به عهد اشکانی برمی گردد. اشیایی چند که هنگام حفاری به دست آمده نشان می‌دهند که پایه اصلی در دوره هخامنشی ساخته شده‌است. از این رو این باستانی‌ترین عبادتگاه کیش دیرین ایرانیان است. یکی از جالب ترین آثار به دست آمده از این محوطه تاریخی، مجسمه هراکلیوس یا هرکول (خدای قهرمان) است که ارتفاعی بیش از دو متر دارد و تصویر او را در حالی نشان می دهد که شیر نئومه را خفه می‌کند. این مجسمه در معبد بردنشانده از خاک بیرون آورده شده‌ و در موزه شوش قابل بازدید است.

بردنشانده یعنی چه؟

معنی نام محل "سنگ برجسته" است. زیرا بَرد به گویش بختیاری به معنی سنگ است.