دوران قاعدگی یکی از مهم ترین دوره های زندگی هر زنی است و از آنجا که به طورمعمول زنان را یک هفته در ماه درگیر می کند، اهمیت ویژه ای دارد. بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی آنها شود. این امر نشان می دهد كه آنها سالم هستند و آمادگی مادرشدن را در آینده دارند. درضمن، مادر، خواهر بزرگ تر، اولیای مدرسه و كاركنان بهداشتی می توانند درباره این پدیده با نوجوانان صحبت کرده و نگرانی و ترس آنها را برطرف کنند و به آنها توضیح دهند که قاعدگی نه تنها بیماری نیست بلكه امری ضروری و طبیعی برای بدن است، اگرچه ممكن است به ظاهر موجب ناراحتی شود.

باید بدانید که رعایت بهداشت فردی در این دوران به علت باز بودن دهانه رحم بسیار ضروری است و رعایت نکردن آن ممكن است به ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده منجر شود. این عوارض می تواند فرد را از نعمت مادر شدن محروم کرده و ممكن است زندگی خانوادگی آینده وی را دچار مشكل بکند، بنابراین توجه به نكات بهداشتی و رعایت آنها اهمیت دارد:

1 نوار بهداشتی:

سعی کنید در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استاندارد استفاده کرده و آن را مرتب و زود به زود تعویض کنید. اهمیت این موضوع به خصوص زمانی كه خون ریزی بیشتر است، پدیدار می شود. با این كار، علاوه بر رعایت بهداشت جسم، از آلوده شدن لباس های دیگر نیز خودداری می شود. پس از استفاده، نواربهداشتی مصرف شده را باید داخل كاغذ پیچیده و دور انداخت. دقت کنید نوار بهداشتی را نباید به طور مستقیم در توالت انداخت زیرا موجب گرفتگی چاه توالت می شود. چنانچه امكان استفاده از نواربهداشتی را ندارید، می توانید از پارچه های معمولی و قابل شستشو استفاده کرده و سپس آنها را با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشك و در صورت امكان اتو کنید. سعی کنید تا حد امكان از پنبه یا دستمال كاغذی استفاده نکنید و در صورت استفاده، یك عدد گاز استریل روی پنبه قرار دهید زیرا ممكن است قطعات خرد شده دستمال و پنبه جذب شده و موجب عفونت شود. با توجه به اینكه در اوایل بلوغ، شروع قاعدگی نامنظم است، می توان با علامت زدن تاریخ قاعدگی در تقویم، حول و حوش تاریخ شروع آن را به خاطرسپرده و نوار بهداشتی را به خصوص در مدرسه به همراه داشت تا مشكلی ایجاد نشود.

2 لباس زیر مناسب:

از لباس های نخی استفاده کنید و آنها را زود به زود عوض کنید. لباس های زیر را باید جدا از سایر لباس ها بشویید و درآفتاب خشك كنید. هیچ گاه از لباس زیر دیگران استفاده نكنید.

3 ورزش:

انجام فعالیت ها و ورزش های عادی و سبك در این دوران نه تنها هیچ گونه منعی ندارد بلكه مفید هم است و به آرامش عضلات كمك می كند. باید بدانید که بدترین كار، درازكشیدن روی تخت و بی حركت ماندن است.

4 تغذیه: 

به منظور جبران خون از دست رفته در این دوران می توانید از غذاهای مقوی مانند شیر، گوشت، حبوبات، انواع سبزی ، لبنیات و انواع میوه های تازه و... بیشتر استفاده كنید. توصیه می شود برای كاهش عوارض اختلالات پیش از قاعدگی، از یك هفته پیش از شروع قاعدگی از رژیم غذایی حاوی ویتامین B6 و آهن مانند گوشت، ماهی، دانه های بدون نمك و غلات سبوس دار مصرف کنید. توجه داشته باشید که سبزی ها و موز حاوی ویتامین B6 و دانه های بدون نمك، تخم مرغ، گوشت، جگر، نخود فرنگی و لوبیا منبع آهن هستند.

5 حمام کردن: 

حمام كردن در دوران قاعدگی نه تنها ضرر ندارد بلكه لازم است. البته باید از نشستن كف حمام خودداری و تا حد امكان به شكل ایستاده حمام كنید تا بدن شما به آلودگی های میكروبی كف حمام مبتلا نشود. اما لازم است بدانید که در این دوران باید از رفتن به استخر و یا دریا اجتناب کنید.

6 استفاده از مسکن: 

وجود درد در روزهای اول قاعدگی مساله ای طبیعی است. علت این امر، آزاد شدن موادی در جداره داخلی رحم است كه موجب انقباض رحم و در نتیجه درد می شود. در صورت شدت درد می توانید با تجویز پزشك یا ماما از داروهای تسكین دهنده استفاده كنید. البته بهتر است 48 تا 72 ساعت پیش از شروع قاعدگی از این داروها استفاده شود. در ضمن، استفاده از حوله یا پارچه گرم در موضع درد هم مفید است زیرا گرما موجب شل شدن عضلات شده و می تواند انقباضات را متوقف كند. رژیم غذایی مناسب و اجتناب از مصرف زیاد شكر، قهوه، چای و استراحت كافی نیز می تواند در تسكین درد موثر باشد.

7 بهداشت ناحیه تناسلی: 

در خانم ها به علت نزدیك بودن مقعد با فرج و نیز مجرای خروج ادرار، امكان انتقال انواع میكروب ها به دستگاه تناسلی وجود دارد، بنابراین برای پیشگیری از وقوع عفونت به هنگام طهارت باید ابتدا فرج یا قسمت جلویی دستگاه خارجی تناسلی و سپس مقعد شسته شود. در دوران قاعدگی نیز باید پس از هر بار دست شویی رفتن به خصوص پس از اجابت مزاج شستشو به طریقه فوق صورت گیرد و پس از شستشو در صورت امكان با دستمال تمیز خشك شود. تا حد امكان سعی کنید برای طهارت از آب سرد استفاده نکنید، زیرا ممكن است سبب به وجود آمدن انقباض و درد زیر شكم شود. دقت کنید هیچ گاه با دست كثیف یا آلوده طهارت نگیرید.

8 آکنه: 

یكی از عوارض شایع دوران نوجوانی آكنه یا جوش غرور است كه علت آن تغییراتی است كه در هورمون ها صورت می گیرد و در دختران، به خصوص پیش از شروع عادت ماهیانه شدت می یابد. این مشکل با عواملی مانند پوست چرب و شیوه تغذیه نادرست شدت می یابد. بنابراین راه درمان آكنه های ساده رعایت بهداشت پوست، شستشوی مرتب صورت با صابون های غیرمحرك و پرهیز از دست زدن به آنها و درباره آكنه های شدید مراجعه به متخصص پوست است.