از دانه‌های قرمز روی کمرش می‌نالید و می‌گفت چه کسی باور می‌کند همین دو، سه دانه کوچک ملتهب باعث شده نتوانم به جایی تکیه دهم یا بخوابم؟ او می‌گفت فکر می‌کند تب هم دارد، ولی به نظرش خنده‌دار می‌رسید به خاطر این به اصطلاح جوش‌های چرکی به دکتر مراجعه کند، اما اصلا این دانه‌ها، جوش هستند یا کورک؟
جوش‌های صورت و بدن گاهی در اثر تیغ زدن موها ایجاد می‌شود. این جوش‌ها سطحی هستند و کافی است پنبه‌ای روی آنها فشار دهید تا تخلیه شوند. معمولا این میکروب‌ها نمی‌توانند به لایه‌های عمیقتر پوست نفوذ کنند.
اگر فولیکولیت خیلی کوچک باشد، به آن جوش سطحی و التهاب سطحی پوست می‌گویند، اما اگر عمیقتر شود، میکروب‌ها دور ریشه و غدد چربیساز را بگیرد و اندازه‌اش حدود یک سانتی‌متر شود، کورک نامیده می‌شود. اگر عمق و اندازه کورک زیاد باشد، قبل از آن‌که سر باز کند به اندازه فندق می‌رسد و دردناک است و به آن ابسه می‌گویند.
علاوه بر اینها، در اکنه و جوش غرور جوانی ، استافیلوکوک (نوعی میکروب) نقشی ندارد و باکتری‌های چربی‌دوست باعث بروز آن می‌شوند. البته این باکتری‌ها هم ممکن است ضایعات کورک‌مانند روی صورت ایجاد کنند و حتی ترشح چرکی از آن خارج شود.
تفاوت دیگر کورک‌ها با جوش‌ها این است که تعداد کورک‌ها زیاد نیست، ولی تعداد جوش‌ها می‌تواند زیاد باشد و درمان این دو با هم تفاوت دارد.
کورک، همه جا می‌تواند باشد
کورک یا فرانکل، بیشتر در بخش‌هایی از بدن که ریشه‌های مو و غدد چربی وجود دارد، بروز می‌کند یعنی بجز کف دست‌ها و پاها همه جای بدن ممکن است کورک بزند.
وقتی غدد چربیساز و پیازهای مو مورد تهاجم میکروب‌هایی به نام استافیلوکوک قرار می‌گیرند، دانه‌هایی غده‌ای شکل در اندازه‌های متفاوت ایجاد می‌شود. رنگ این ضایعه‌ها قرمز است و معمولا درد و ذق‌ذق دارند.
دلایل اینکه میکروب‌ها می‌توانند به غدد چربیساز و ریشه‌های مو حمله کنند، متعدد است، مثلا ممکن است شخصی در حمام، لیف یا کیسه را محکم به پوستش بکشد و خراش‌های ریزی روی آن ایجاد شده باشد یا به ورزش هایی مثل کشتی و... بپردازد که پوستش در اثر اصطکاک خراش بردارد.
در شغل‌هایی مثل نجاری و آهنگری هم تراشه‌های آهن و چوب می‌تواند سطح پوست را بخراشد و سوراخ کند و از این طریق میکروب‌ها وارد غدد چربیساز و پیاز مو شده و آنجا تکثیر شوند و عفونتی به‌وجود آید که اگر محدود باشد، به آن کورک می‌گوییم.
اجتماع کورک ها و کفگیری
اگر میکروب از یک ریشه مو به ریشه دیگر و از یک غده چربی به غده کناری منتقل و اضافه شود و چند ضایعه کنار هم به وجود آید، سطح قرمزی ایجاد خواهد شد که در آن کورک‌ها به شکل اشکال گنبدی‌شکل به نظر می‌رسند.
کورک‌ها ابتدا سفت، دردناک و محدود هستند و معمولا چون محدودند، فرد را چندان دچار مشکل نمی‌کنند، ولی گاهی میکروب‌ها وارد خون می‌شوند و شخص دچار تب و لرز خواهد شد.
کورک وقتی محدود است، مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند، ولی وقتی چند تا کنار هم قرار می‌گیرند، به مرحله‌ای می‌رسند که گنبدی‌شکل و سوراخ شده و ترشحات چرکی از آن خارج می‌شود. همچنین به مجموعه چند کورک کنار هم کفگیرک گفته می‌شود، چون شبیه کفگیر به نظر می‌رسد.
درمان کورک طول می‌کشد
وقتی ترشحات کورک خارج می‌شود، حالت کسالت فرد هم کمتر می‌شود و اگر شخصی سیستم دفاعی قوی‌ای داشته باشد، ضایعه محدود و طی شش تا هشت هفته ترشحات تخلیه می‌شود و بهبود می‌یابد، اما اگر قدرت سیستم ایمنی او مطلوب نباشد، میکروب‌ها در خون می‌ریزند و تب و لرز پیش می‌آید.
برای بهبودی سریع، کورک‌ها را باید مدام با آب و صابون و مواد ضدعفونی‌کننده مثل بتادین روزی چند بار شست تا درمان شوند. حتی گاهی پزشک در صورت صلاحدید، پماد آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
در مرحله‌ای که هنوز ترشحات کورک تخلیه نشده، می‌توان این پماد را روی ضایعه مالید و پانسمان کرد و باید روزی دو تا سه بار پانسمان عوض شود، ولی پس از اینکه سر کورک سوراخ شد، باید تخلیه شود.
بعضی افراد خودشان اقدام به تخلیه کورک‌ها می‌کنند و اطراف آن الکل و مواد ضدعفونی‌کننده می‌زنند. استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها مثل الکل هیچ اشکالی ندارد و اگر سیستم دفاعی بدن قوی باشد، ترشح خودش خارج می‌شود، ولی از آنجا که احتمال دارد تعداد کورک‌ها اضافه شود، باید به متخصص مراجعه شود تا عفونت و باکتری را از بین ببرد و به قسمت‌های دیگر خراشیده و آسیب‌دیده منتشر نشود.
کورک صورت را فشار ندهید
اگر کورک روی صورت ایجاد شده باشد، دیگر توصیه نمی‌کنیم با فشار تخلیه شود، بلکه باید قبل از اینکه سر باز کند، دو روز آنتی‌بیوتیک به فرد داده شود تا کورک محدود شود.
روی پیشانی و بینی عروق زیادی وجود دارد که با مغز ارتباط دارند و از طرفی وقتی هنوز کاملا کورک محدود نشده، بافت‌های اطراف خود را متلاشی می‌کند، بنابراین ممکن است میکروب‌ها به سیاهرگ‌های صورت وارد و از آنجا وارد مغز شوند و مشکلات مهمی ایجاد کنند. پس اگر صورتتان کورک زد، باید بیشتر مراقب باشید.
بعد از مصرف خوراکی آنتی‌بیوتیک و شل شدن کورک‌ها، پزشک در شرایط خاصی آنها را تخلیه می‌کند.
درد کورک
قبل از اینکه کورک برسد و بافت وسطش شل شود، درد دارد و ذق‌ذق می‌کند. البته این موضوع تا حدی به جای آن هم بستگی دارد، مثلا اگر روی انگشتان دست کورک بزند، فوق‌العاده دردناک است. در این صورت با مشورت پزشک می‌توان از آنتی‌بیوتیک و مسکن‌ها و قرص‌های ضدالتهاب استفاده کرد.
کورک‌ها بسیار عمیق هستند و اگر پوست اطرافش خراشیده باشد، ترشحات آن می‌تواند منتقل شود، ولی اگر خراشی روی پوست نباشد، قابل انتقال نیست.
کورک و سینوزیت
اصولا افرادی که سینوزیت آلرژیک یعنی زمینه حساسیت دارند و در خود یا یکی از اعضای خانواده‌شان سابقه آسم و... وجود دارد، مستعد ابتلا به عفونت‌های میکروبی هستند و میکروب‌ها همیشه در سینوس‌هایشان وجود دارد.
وقتی ترشح سینوس‌ها خارج می‌شود و روی پوست خراشی ایجاد شده باشد، میکروب‌ها خود را به قسمت‌های میانی و عمیق پوست می‌رسانند و کورک ایجاد می‌کنند. بنابراین کسانی که سینوزیت دارند باید بیشتر مراقب باشند.
دکتر زهرا رمضانی ، متخصص پوست با اشاره به اینکه باکتری‌های استافیلوکوک (مولد کورک) بیشتر در بیمارستان‌ها یافت می شوند، عنوان کرد:
«اقامت طولانی مدت در بیمارستان احتمال بروز کورک را بسیار افزایش می دهد. ممکن است ناقلین باکتری های تولیدکننده کورک، خود هرگز به این عارضه مبتلا نشوند.
این باکتری ها ممکن است در بینی افراد اقامت داشته باشند ، ولی تا هنگامی که به فرد دیگری منتقل نشود، تولید هیچ عارضه‌ای نمی‌کند.
ممکن است افراد در طی مصرف آنتی بیوتیک ها به این کورک‌ها مبتلا شوند. استافیلوکوک‌ها ممکن است به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم باشند و هنگامی که تمامی میکروب‌های رقیب، توسط آنتی بیوتیک‌ها از بین رفتند، گسترش یافته و ایجاد مشکلاتی از قبیل جوش و کورک نمایند.
افراد مبتلا به دیابت و یا آنهایی که دچار ضعف ایمنی بدن هستند، بیش از دیگران مستعد ابتلا به این مشکل هستند. مصرف کورتون می تواند مقاومت بدن در مقابل بروز کورک را کاهش دهد.
برای درمان کورک استفاده از کمپرس آب گرم مفید است. یک حوله را در آب گرم فرو برده و سپس آن را برای مدت پنج دقیقه روی محل جوش قرار داد. چنانچه این جوش در قسمت تحتانی بدن قرار داشت، باید از وان آب گرم بهره برد، چرا که در اغلب مواقع پس از چند روز درمان با گرما، کورک خود به خود دهان باز کرده و چرک درون آن که زرد رنگ و بد بو است تخلیه شده و فرد پس از آن احساس بهبود می کند.
در صورت عدم درمان با آب گرم، فرد باید به پزشک مراجعه کند. اگر پزشک تشخیص دهد که جوش در حقیقت مراحل ابتدایی آکنه و یا کیست اپیدرمال بوده و در میان افراد خانواده منتشر شده باشد، می تواند با تشخیص به موقع و تجویز آنتی بیوتیک های مناسب از انتشار بیشتر باکتری‌ها در بین افراد خانواده جلوگیری کند.
همچنین پزشک می تواند به آسانی با تهیه کشت از داخل بینی افراد، ناقل باکتری را مشخص کند.
افراد پس از اینکه ضایعه به تمامی تخلیه شد، باید محل ضایعه را با صابون های ضد باکتری شستشو دهند تا از انتشار عفونت جلوگیری و مراحل بهبود را تسریح ببخشند.»
