خاطره جلیل‌زاده از همان 7-6 سالگی که وارد ورزش‌های رزمی شد، فکر نمی‌کرد یک روز قصه تلخ کشته شدن مادرش او را به یک نینجوتسو تبدیل کند و حالا رهبر نینجوتسوکار ایران شود. اکبر فرجی نخستین کسی که نینجوتسو را وارد ایران کرد، تنها کسی بود که آموزش به زنان نینجوتسو را در سال 79 با آموزش به خاطره آغاز کرد و حالا او و شاگردانش پس از سال‌ها با گروهی چند صد نفره اولین و بزرگ‌ترین گروه نینجوتسوی ایرانی را تشکیل داده‌اند. همراه با ما پای صحبت او و مرجان ریاحی، خالق مستند «نینجوتسو ایرانی» بنشینید.
گفت و گو با مرجان ریاحی
داستان وارد شدن و تمرکز شما به حوزه زنان و تولید آثارتان از کجا و با چه انگیزه‌ای آغاز شد؟
شاید از زن متولد شدن من شروع شد! به هر حال من به واسطه زن بودن با خیلی از مسائل و فراز و نشیب‌های زندگی زنان دیگر آشنا هستم، با آنها همذات‌پنداری می‌کنم و خودم را در مشکلات و حس‌شان به جهان پیرامون سهیم می‌دانم.
ایده ساخت مستند «نینجوتسوهای ایرانی» چگونه به ذهن شما خطور کرد و چرا به دنبال این قصه رفتید؟
من چون در نوجوانی کاراته در سبک «کان‌ذن‌ریو» کار می‌کردم و همیشه دغدغه ورزش‌های رزمی را داشتم فکر کردم باید خودم بروم و از نزدیک ببینم این دخترها دقیقا که هستند؟! چون تصور عمومی از زنان نینجوتسو این است که آنها برای جای خاصی کار می کنند.
بازخوردهای خارج کشور از رفتارهای زنانه در ایران چگونه است؛ مثلا عکس‌العمل‌شان در قبال همین زنان نینجوتسو چه کار بود؟
فیلم در نخستین نمایش جهانی‌اش در بخش مسابقه اصلی جشنواره هات داکس نمایش داشت که یکی ازمهم‌ترین جشنواره‌های مستند دنیا ست. فیلم در سه سالن سینما در شهر تورنتو روی پرده رفت. متاسفانه من به خاطر هزینه‌های سنگین سفر و نبود بودجه حمایتی با وجود داشتن ویزای کانادا نتوانستم در جشنواره شرکت کنم ولی ای‌میل‌های فوق‌العاده‌ای را دریافت کردم جالب اینکه خیلی از مخاطبان خارجی هم با دیدن فیلم متوجه شدن نینجوتسوها صرفا زنان ورزشکاری هستند که به ورزش‌شان عشق می‌ورزند نه یکسری زن آدمکش که رویترز سعی داشت از آنها به جامعه جهانی تصویر بدهد. شاید جالب باشد بدانید نینجاهای کانادایی در تورنتو به دیدن فیلم رفته بودند و برایشان دیدن نینجوتسوی ایرانی خیلی هیجان‌انگیز بود.
کار تازه دیگری که اخیرا در حوزه زنان کلید زده‌اید در چه مورد است؟
من به شدت علاقه‌مندم در حوزه ورزش بانوان مستندسازی کنم چون متاسفانه تلویزیون در ایران هیچ پوشش جدی به مسابقات و فعالیت‌های زنان ورزشکار ایرانی نمی‌دهد و اگر فعالیت‌های این زنان مستندسازی نشود عملا آیندگان از بود و نبود بانوان ورزشکار خبردار نمی‌شوند در این سال‌ها با خانم‌های قهرمان زیادی در رشته‌های مختلف ورزشی رفت و آمد دارم و جویای شرایط‌شان می‌شوم اما متاسفانه علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری برای مستندسازی از رشته‌های مختلف ورزش بانوان هم وجود ندارد که بشود از آنها‌حمایتی گرفت. مستندسازی ورزش‌های بانوان یک بخش دیده نشده از جامعه ایرانی است که من مطمئن هستم با استقبال مخاطب جهانی روبه‌رو می‌شود همان‌طور که نینجوتسوی ایرانی در نخستین حضورش توانست مستندهای زیادی را با بودجه‌های کلان کنار بزند و بعد از سال‌ها تنها نماینده رسمی ایران در بخش مسابقه یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های مستند جهان باشد.
گفت و گو با خاطره جلیل زاده، اولین زن نینجوتسوکار ایران
از بین رشته‌های ورزشی به عنوان یک زن چطور شد سراغ نینجوتسو رفتید؟
نینجوتسو قبل از اینکه یک رشته ورزشی باشد برای من یک هنر و چکیده‌ای از تمام هنرهای رزمی بود که شامل حرکات اکروبات، کار با سلاح‌های مختلف، ضربات دست و پا، دفاع شخصی و... می شد. اما هر نینجوتسوکار زن دلایل خودش را برای وارد شدن به این هنر رزمی دارد اما دلیلی که باعث شد من نینجوتسو را جدی بگیرم کشته شدن مادرم بود. یک روز وقتی به خانه بازمی گشتم با بدن نیمه جان مادرم روبه‌رو شدم. دزد به خانه ما زده بود و چندین‌بار سر مادرم را به دیوار کوبیده بود و برای دزدین النگوهایش آن قدر کتف مادرم را پیچانده بود که کتفش از جا در رفته بود. مادر من کشته شد فقط به این خاطر که نمی‌دانست چطور از خودش دفاع کند. امروز سال‌هاست که از ماجرای مرگ مادرم می‌گذرد و قاتل او هیچ‌وقت پیدا نشد و من در این سال‌ها فقط توانستم با آموزش نینجوتسو به هر زن جدیدی قلب خودم را آرام کنم چرا که تنها در این صورت است که یک زن بی‌دفاع نیست.
چه راهی را از ابتدا تا حرفه ای شدن طی کرده‌اید؟
من از کودکی به رشته‌های رزمی علاقه داشتم و در رشته‌های مختلفی فعالیت می‌کردم اما با آمدن سبک نینجوتسو در ایران و آشنایی با این سبک به عنوان اولین زن نینجوتسوی ایرانی فعالیتم را شروع کردم و در تمام سال‌های گذشته سعی کردم با تمرین و استمرار در این ورزش پیشرفت کنم و با تدریس این سبک زنان و دختران بیشتری را با این سبک آشنا کنم.
نینجوتسوکارها شخصیت‌هایی خشن هستند، این حرفه و جنگجویی‌هایش روحیه زن را خشن نمی‌کند؟
در نینجوتسو به زنان نینجوتسو، کونوایچی می‌گویند و از ویژگی‌های یک کونوایچی این است که در عین داشتن قدرت و سرعت عمل بالا باید با ظرافت زنانه به این ورزش بپردازد. زنان نینجوتسو به داشتن ظرافت و صبوری معروف هستند و این ویژگی انکارناپذیر هر کونوایچی است. نینجوتسو یعنی هنر حرکت پنهانی که در آن حرکت‌ها و استراتژی‌ها چریکی و پنهان‌کاری آموزش داده می‌شود.
خانواده‌تان به‌خصوص همسرتان مشکلی با اینکه شما نینجوتسو کار می‌کردید، نداشت؟
یکی از دلایل ورود من به نینجوتسو مسائل خانوادگی بود اما در سال‌های اخیر و بعد از ازدواج ، بهترین مشوق من در ادامه سبک و تعلیم به زنان نینجوتسو همسرم بوده است. شاید باورش کمی سخت باشد او صبورانه در تمامی همایش‌ها، تمرین‌هایی که شاگردانم را به فضای باز می‌برم و تمرین‌های شخصی‌ام در کوه همراهی‌ام می‌کند و بزرگ‌ترین مشوق من است.
آدم‌هایی که وارد این رشته می‌شوند با چه انگیزه‌ای به شما مراجعه می‌کنند و آیا اطلاعات خوبی از آن دارند؟
هر زن نینجوتسوکار دلایل خودش را برای رو آوردن به این سبک دارد ولی تصور من این است که مهم‌ترین دلیل برای هر کونوایچی پیدا کردن اعتماد به نفس و غلبه بر ترس‌های شخصی است. واقعا مهم نیست یک زن کجای این دنیا زندگی می‌کند چه درمیان هیاهوی شهری مانند کابل، در نیویورک و چه در اروپا یا در تهران، مهم این است که آن زن دفاع کردن از خودش را در شرایط سخت بلد باشد و مغلوب شرایط بحرانی نشود.
تا به حال پیش نیامده در مهلکه‌ای گرفتار شده باشید که بخواهید از هنر رزمی‌تان استفاده کنید؟
اتفاقا چرا. چند سال پیش در راه بازگشت از باشگاه در یک شب زمستانی بودم که دیدم 2 موتورسوار، خانم جوانی را دوره کرده‌اند و سعی در دزدیدن کیفش دارند. زن جوان ملتمسانه فریاد می‌زد و کمک می‌خواست اما متاسفانه هیچ‌کدام از عابران نمی‌خواستند درگیر ماجرا شوند. من ابتدا جلو رفتم و با خونسردی سعی کردم موتورسواران را از آزار زن جوان منصرف کنم اما وقتی با رفتار خشن و توهین‌آمیز آنان روبه‌رو شدم به اجبار از هنر نینجوتسو در دفاع از خودم و زن جوان استفاده کردم و در زمان بسیار اندکی موتورسواران پا به فرار گذاشتند.
از تمرین‌ها و تجربه‌های بودن در این کار خاطره جالبی دارید؟
وقتی تازه کارم را شروع کرده بودم برای تمرین با سلاح‌های مختلف و نانچیکو به فضای باز می‌رفتم و جالب اینکه هرقدر جای دنجی را در کوهستان انتخاب می‌کردم در زمان کمی اطرافم پر می‌شد از کوهنوردانی که با تعجب مشغول تماشای تمرین کردن من بودند.
اما چه شد که زندگی‌تان دستمایه ساخت مستند شد؟ آشنایی‌تان با گروه مستند نینجوتسوی ایرانی چگونه شکل گرفت و آیا کارکتر فیلم مستند بودن سخت است؟
خانم ریاحی دنبال اولین زن نینجوتسوی ایرانی می‌گشتند، ظاهرا بعد از چند ماه تحقیق توانسته بودند مرا پیدا کنند. او ابتدا ماه‌ها به خانه و باشگاه من رفت و آمد می‌کرد به طوری که می‌توانم بگویم بیشتر رابطه‌مان دوستی بود تا رابطه سوژه و کارگردان. بعد از چند ماه از آشنایی‌مان وی با گروهش پیش من آمد و چون کل گروه خانم بودند و رابطه دوستی بین‌مان شکل گرفته بود در خیلی از جاهای فیلم من اصلا متوجه دوربین نمی‌شدم و زندگی واقعی من در جلوی دوربین جریان داشت.
حس شما بعد از دیدن فیلم مستند نینجوتسوی ایرانی چه بود؟
حسی عالی بود. به نظرمن این فیلم تنها یک فیلم از زندگی من نبود، در این فیلم شما می‌توانید مشاهده کنید چطور زنان ایرانی در کنار فعالیت ورزشی خود وظایف مادری و همسری را به خوبی انجام می‌دهند. فکر می‌کنم هر زن ورزشکاری که حرفی در سبک و رشته خودش دارد باید شانس این را داشته باشد که تلاشش به تصویر کشیده شود.
اگر به شما پیشنهاد بازی در فیلم سینمایی بدهند، قبول می‌کنید؟ یا تا به حال چنین پیشنهادی داشته‌اید؟
بله، من همیشه به سینما علاقه‌مند بوده‌ام و غیر از اینکه خودم می‌توانم در صحنه‌های اکشن بازی کنم تیم حرفه‌ای در این سال‌ها از دختران و زنان نینجوتسو تربیت کرده‌ام که آمادگی بازی در صحنه‌های اکشن فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی را دارند و فکر می‌کنم برای مخاطب ایرانی خیلی جذاب باشد که صحنه‌های اکشن فیلم‌های سینمایی توسط زنان نینجوتسوی ایرانی اجرا شود.
مسابقات این ورزش تا چه سطحی در کشور ما برگزار می‌شود و آیا در رقابت‌های بین‌المللی ما الان در سطحی هستیم که بتوانیم مقام بیاوریم؟
به علت تنوع زیاد در رشته نینجوتسو ما هر سال مسابقات زیادی را در سطح کشوری برگزار می‌کنیم ولی متاسفانه تا به حال نتوانسته‌ایم به دلایل مشکلات مالی در مسابقات جهانی حضور داشته باشیم.
کسانی که بخواهند شروع کنند باید چه فاکتورهایی را داشته باشندو چطور و به کجا مراجعه کنند؟
شعار هر نینجوتسوی ایرانی این است؛ خواستن توانستن است پس برای ورود به این رشته فقط کافی است هنرجو اراده کند و علاقه‌مند باشد. درحال حاضر من در کرج و در باشگاه اهورا فعالیت دارم اما به زودی وب‌سایتی با نام خودم افتتاح می‌شود که خانم‌های علاقه‌مند می‌توانند از طریق وب‌سایت با من در ارتباط باشند.
