آسم یک بیماری مزمن است که مجاری تنفسی و ریه ها را درگیر می کند. دلیل واقعی ابتلا به آسم هنوز مشخص نشده است. با این حال محققان بر این باورند که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی (مانند ابتلا به عفوت های ویروسی و مواجهه با آلرژن ها) می تواند به آسم منجر شود و یا حداقل حساسیت به محرک های ابتلا به آسم را افزایش دهد.

آلرژی ها معمولا با بیماری آسم در ارتباط هستند، اما این طور نیست که تمام افراد مبتلا به آلرژی حتما دچار آسم شوند.

علت ها

پزشکان بر این باور اند که دو عامل اصلی می توانند در ابتلا به بیماری آسم نقش تعیین کننده داشته باشند: التهاب و انقباض راه های هوایی.

1- التهاب

در بیماری آسم، دیواره های درونی مجاری هوایی ملتهب می شود. این التهاب باعث می شود راه های هوایی به محرک ها و شروع کننده های بیماری آسم شدیدا حساس و تحریک پذیر شوند. التهاب، مجاری هوایی را نیز باریک می کند. پس عبور جریان هوا از راه های هوایی سخت تر خواهد شد. بنابراین نفس کشیدن فرد بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد شد.

2- انقباض راه های هوایی

زمانی که راه های هوایی در مواجهه با برخی شروع کننده ها و محرک های آسم قرار می گیرند، عضلات اطراف راه های هوایی سفت و منقبض خواهند شد. این باعث می شود که مجاری هوایی باریک تر شوند و فرد نیز احساس سنگینی در قفسه سینه را داشته باشد. برخی ها می گویند این وضعیت مانند این است که طنابی دور قفسه سینه پیچیده شده و تنگ تر می شود. همچنین ترشحات موکوسی تجمع یافته در مجاری هوایی باریک، تنفس را سخت تر خواهند کرد.

محرک های اولیه آسم

منظورمان از محرک ها آن دسته از عواملی است که به التهاب مجاری هوایی و انقباض آن ها منجر می شوند و این می تواند از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد. شناختن این محرک ها برای شناخت و کنترل بیماری آسم ضروری خواهند بود.

از مهم ترین محرک های آسم می توان به موارد زیر اشاره کرد که در تصویر بالا به آنها اشاره شده است (روی تصویر کلیک کنید):

- گرده گیاهان

- حشرات موذی

- مایت ها و قارچ ها

- پوست، مو و شوره سر حیوانات خانگی

- تغییرات آب و هوا (به خصوص سرد شدن هوا)

- عفونت های تنفسی (مانند سرماخوردگی)

- دود سیگار و آلودگی هوا

- استرس و تغییرات روحی شدید

- فعالیت بدنی

- واکنش آلرژیک نسبت به غذا و یا سولفیت ها (مواد نگهدارنده غذایی)

- سوزش سر دل و ریفلاکس اسید معده به مری

- مصرف برخی از داروها (مانند آسپیرین، مسدود کننده های گیرنده بتا)

عوامل خطر

بدیهی است که حساسیت افراد مختلف به عوامل شروع کننده آسم متفاوت خواهد بود. برخی ها در خطر بیشتر و برخی ها در خطری کمتر برای ابتلا به آسم قرار دارند. بیایید باهم شرایط افراد مستعد به آسم را بررسی کنیم.

- سابقه خانوادگی

در صورتی که یکی از والدین به بیماری آسم مبتلا باشد، خطر ابتلا به آسم در کودک آنها بیشتر خواهد بود. بدون شک ابتلای پدر و مادر به این بیماری، کودک را بیش از پیش مستعد این بیماری خواهد کرد.

- سن و جنس

شیوع آسم در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و البته قدرت بهبودی بیماران در سنین پایین بیشتر از بالغین خواهد بود. در بین دو جنس نیز خطر ابتلا به آسم در پسران بیشتر از دختران است.

اما در خصوص ابتلا به آسم در دوران بزرگسالی، مردها و زن ها در خطر یکسانی قرار دارند.

- آلرژی ها

حساسیت به آلرژن ها (مواد آلرژی زا) یک پیش بینی کننده دقیق برای زمینه فرد در ابتلا به آسم خواهد بود. این آلرژن ها معمولا شامل موارد زیر اند:

گرد و خاک

مو و شوره سر حیوانات خانگی

ترکیبات سمی

همچنین در افراد مبتلا به آسم، آلرژن ها نقش مهمی در شروع حملات آسم و تشدید بیماری دارند.

- سیگار کشیدن

دود سیگار مجاری هوایی را تحریک می کند و سیگاری ها در خطر بیشتری برای ابتلا به آسم قرار دارند.

افرادی که مادران آنها در دوران بارداری سیگار می کشیده اند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار خواهند داشت و یا مواجهه با دود سیگار افراد دیگر نیز خطر ابتلا به آسم را زیاد می کند.

- آلودگی هوا

مواجهه با دودی که این روزها تمام شهرهای صنعتی را فرا گرفته، خطر ابتلا به آسم را افزایش خواهد داد. به همین خاطر است که به بیماران مبتلا به آسم توصیه می شود در صورت امکان در مناطق روستایی و دور از شهرها زندگی کنند و یا در روزهایی که سطح آلاینده ها بالاست، مخصوصا در پاییز و زمستان، از خانه های خود خارج نشوند.

- چاقی

در بین کودکان و نیز در بین بالغین، افراد دارای اضافه وزن در خطر بیشتری برای ابتلا به آسم قرار دارند. اگرچه علت واقعی این ارتباط هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما محققان بر این باور اند که چاقی و اضافه وزن با افزایش التهاب در بدن، استعداد فرد برای ابتلا به اینگونه بیماری ها را افزایش خواهد داد.

- عفونت های تنفسی ویروسی

ابتلا به مشکلات ریوی در دوران نوزادی و کودکی می تواند منجر به خس خس سینه و تنگی نفس شود. برخی کودکانی که عفونت های ویروسی ریوی را تجربه می کنند به مرور زمان به آسم های مزمن مبتلا می شوند و مهمتر آنکه، نادیده گرفتن این بیماری های ریوی و عدم پیگیری درمان است که فرد را بیش از پیش مستعد آسم خواهد کرد.