یکی از مراحل حساس و سرنوشت ساز دانش آموزان در دوران تحصیل، انتخاب رشته دانشگاه است؛ انتخابی پر از هیجان و اضطراب که اگر در آن اشتباهی صورت بگیرد، جبران آن بسیار سخت و گاهی غیرممکن است.
این حساسیت، وظیفه مشاوران تحصیلی را سنگین تر کرده و ارائه مشاوره دانشگاهی را با چالش هایی مواجه کرده است، زیرا عواملی چون علاقه، وضعیت علمی و استعداد، بازار کار، امکان ادامه تحصیل، شرایط خانوادگی، مراجعه به متخصصان، جنسیت و بسیاری از عوامل دیگر در فرآیند انتخاب رشته موثر است که این عوامل متنوع، مشکلات زیادی را در امر مشاوره ایجاده کرده است.
از طرفی هم با توجه به محدودیت زمان انتخاب رشته، تنوع رشته های دانشگاهی و تعداد زیاد داوطلبان، تلاش کردیم با جمع آوری اطلاعات دقیقی در ارتباط با نحوه پذیرش قبول شده های کنکور، گام کوچکی در راستای نیاز داوطلبان و اولیای آنان برداریم.
بی علاقه انتخاب نکنید
شما در زمان انتخاب رشته می توانید ۱۰۰ تا ۱۵۰ رشته دانشگاهی را انتخاب کنید. (در صورتی که در کنکور شرکت کرده اید می توانید ۱۵۰ رشته را انتخاب کنید ولی اگر در جلسه کنکور غایب بوده اید یا اصلا در کنکور شرکت نکرده اید می توانید صد انتخاب رشته داشته باشید.)
این تعداد زیاد رشته، شهر و دانشگاه، کار شما را بسیار راحت می کند، پس رشته هایی را که اصلا نمی شناسید و به آنها علاقه ای ندارید یا شهرهایی را که اصلا نمی روید یا نمی توانید در آنجا ساکن باشید، بی جهت انتخاب نکنید، زیرا اگر هم قبول شوید، باید یک عمر با این رشته و شهر و دانشگاه کنار بیایید.
استعدادهایتان را در نظر بگیرید
در انتخاب رشته های خاص به استعدادها و توانایی علمی خود توجه کنید. مثلا اگر می خواهید معماری بخوانید، باید قدری استعداد کارهای هنری داشته باشید یا اگر می خواهید ریاضـی بخوانید، باید پایه ریاضی قوی داشته باشید. اگر هم می خواهید وکیل شوید، باید سر و زبان خوبی داشته باشید. پس از سر ناچاری و بی حوصلگی انتخاب رشته نکنید. در وهله اول با خودتان خلوت کنید و به خود بگویید آیا من استعداد لازم برای تحصیل در این رشته را دارم یا خیر؟
نیم نگاهی به بازار کار داشته باشید
به بازار کار رشته مورد نظرتان هم توجه کنید. هدف از دانشگاه رفتن فقط درس خواندن و مدرک گرفتن نیست و در کنار افزایش سطح آگاهی های عمومی و اختصاصی و پیدا کردن یک سطح دانش بالاتر، بحث اشتغال هم خیلی مهم است. اگرچه حرف اول در پیدا کردن کار و کارآفرینی را ویژگی های فردی خودتان ایفا می کند، ولی بالاخره نوع تخصصی که کسب کرده اید نیز بسیار مهم است. پس به این نکته هم فکر کنید که با تحصیل در این رشته و شهر و دانشگاه، کجا می توانید کار پیدا کنید یا این که چه میزان حقوق دریافتی شما خواهد بود؟
ادامه تحصیل را فراموش نکنید
از سایت های اینترنتی، کتاب های معرفی رشته دانشگاهی یا مراجعه به دانشگاه ها، اساتید و دانشجویان تحقیق کنید که آیا در این رشته مورد علاقه تان، امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر یعنی فوق لیسانس و دکتری در ایران وجود دارد یا خیر؟ حال اگر امکان ادامه تحصیل وجود دارد، در کدام دانشگاه ها می شود ادامه تحصیل داد و شرایط تحصیل چگونه است؟
خانواده را هم لحاظ کنید
هنگام انتخاب رشته به شرایط خانوادگی از قبیل شغل پدر، مادر، خواهر، برادر و شرایط عاطفی افراد خانواده هم توجه کنید. انتخاب رشته فقط فهرست کردن صد رشته میان شهرها و دانشگاه های مختلف نیست، بلکه نتیجه این انتخاب، یک عمر بر زندگی، کار و ازدواج شما تاثیر می گذارد. با توجه به این که هر سال میزان پذیرش مردان و زنان در رشته های مختلف متفاوت است، به جنسیت پذیرش رشته ها هم توجه کنید.
لزوم مشاوره گرفتن از افراد متخصص
عقل سلیم حکم می کند که در هر کاری به افراد متخصص مراجعه کنید. از این رو در فرآیند انتخاب رشته نیز در شهر و مدرسه خود تحقیق کنید و افراد باتجربه، مطلع در زمینه نکات فنی انتخاب رشته و آگاه درباره انواع رشته های مختلف را پیدا کرده و به آنها مراجعه کنید.
سال گذشته، سوابق تحصیلی به صورت تاثیر مثبت بر نتیجه نهایی کنکور اعمال می شد، اما امسال برای داوطلبانی که تاریخ اخذ مدرک دیپلم آنها از سال ۸۴ به بعد است، سوابق تحصیلی به میزان حداکثر ۲۵ درصد به صورت تاثیر قطعی در نمره آزمون لحاظ می شود، یعنی امسال نمره کتبی دیپلم، می تواند هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی بر نتیجه نهایی کنکور داوطلب داشته باشد.
به بیان دیگر، نمره کل نهایی داوطلب، مشمول اعمال سوابق تحصیلی یا همان ترکیبی از نمره آزمون و نمره سوابق تحصیلی خواهد بود که این دسته از داوطلبان مجاز به انتخاب ۱۵۰ کد رشته محل هستند.
اما نمره کل نهایی برای داوطلبان غیرمشمول اعمال سوابق تحصیلی، نمره کل آزمون است و برای داوطلبانی هم که گروه آزمایشی ثبت نامی آنان با سوابق تحصیلی مطابقت ندارد (مثلا داوطلبی که دیپلم ریاضی دارد ولی در کنکور تجربی شرکت کرده است) تاثیر سوابق تحصیلی براساس دروس موجود متناسب با دروس آزمون سراسری خواهد بود که این سوابق تحصیلی، حداکثر تا میزان ۲۵ درصد اعمال خواهد شد. در حقیقت، داوطلبان آزمون سراسری امسال به دو گروه مشمول سابقه تحصیلی و غیرمشمول سابقه تحصیلی تقسیم بندی می شوند.
برای داوطلبان مشمول سابقه تحصیلی، سابقه تحصیلی حداکثر ۲۵ درصد به صورت تاثیر قطعی در نمره کل نهایی لحاظ می شود. اما چنانچه داوطلبی مشمول سابقه تحصیلی نباشد، مطابق فرمول خاص خود، میزان تاثیر سابقه تحصیلی، صفر بوده و صد درصد نمره کل آزمون سراسری ملاک قبولی قرار می گیرد. پس برای این دسته از داوطلبان، نمره کل نهایی، همان نمره کل آزمون سراسری است و این گروه از داوطلبان مجاز به انتخاب صد کد رشته محل هستند.
مراقب باشید از کنکور سال آینده محروم نشوید
یکی از نکاتی که داوطلبان مجاز به انتخاب رشته باید مدنظر قرار دهند، این است که دانشگاه آزاد، کنکور جداگانه ندارد و برای انتخاب رشته تا ۳۰ رشته دانشگاهی مجاز به انتخاب رشته هستید.
در انتخاب رشته ها و دانشگاه های روزانه، حتما رشته ای را انتخاب کنید که قادر باشید ادامه تحصیل دهید و در این نوع رشته های دانشگاهی حتما باید ثبت نام کرده و ادامه تحصیل دهید، وگرنه دو سال از کنکور محروم می شوید.
اما در صورت قبولی در دانشگاه های شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور و نیمه حضوری، ادامه تحصیل ندادن، محرومیت از کنکور سال آینده را ندارد و هیچ مشکلی برایتان پیش نمی آید. تمام رشته ها و دانشگاه هایی هم که پسران در آن پذیرفته می شوند، معافیت تحصیلی دارند و هیچ مشکلی برای نظام وظیفه ندارند. هر داوطلب با توجه به شهر محل اقامت یا اشتغال خود فقط می تواند از چند مرکز و واحد پیام نور انتخاب رشته کند.
از آنجا که دروس دانشگاه پیام نور عمدتا به شیوه غیرحضوری ارائه می شود و کلاس های دروس نظری، جنبه اختیاری دارد، محدودیت داوطلب بر شهرها، در مورد رشته های پیام نور اعمال نمی شود و نرم افزار با توجه به شهر محل اقامت یا اشتغال داوطلب و رشته های مورد نظر وی، رشته ـ شهرهای پیام نور را مشخص می کند.
در رشته و دانشگاه های پیام نور فقط در شهر و دانشگاه هایی می توانید انتخاب رشته کنید که دفترچه شماره ۲ راهنمای انتخاب رشته به شما اجازه داده باشد و تقریبا پذیرش در این نوع دانشگاه ها، صد درصد بومی است. دانشگاه ها و رشته های پیام نور شهریه و هزینه دارد، بنابراین اگر مطمئن هستید قادر به پرداخت هزینه آنها نیستید، انتخاب آنها را در اولویت هایی قرار دهید که بعد از انتخاب رشته های پیام نور، رشته های غیرمورد علاقه تان قرار داشته باشد تا در صورت قبول نشدن در آن رشته ها، بعدا پشیمان نشوید.
نکات فنی انتخاب رشته
افرادی می توانند در رشته زبان و هنر انتخاب رشته کنند که قبلا ثبت نام کرده و فعلا مجاز به انتخاب رشته شده باشند. همچنین در انتخاب شهر و رشته با توجه به زیر گروه ها انتخاب رشته کنید، چون انتخاب رشته در زیر گروه ها، بسیار حائز اهمیت است.
برای انتخاب رشته های خاص نیز باید اولویت های مربوط را رعایت کنید، زیرا در انتخاب این رشته ها اجازه ندارید از اولویت یک تا صد استفاده کنید. (برای اطلاعات بیشتر به دفترچه راهنمای انتخاب رشته مراجعه کنید)
اطلاع داشته باشید انتقال از رشته های دانشگاه های غیرانتفاعی به روزانه به هیچ وجه امکان پذیر نیست. نکته مهم بعدی این است که قبولی شما در کنکور سراسری هرگز به اولویت انتخاب رشته شما ربط ندارد، بلکه به نمره و رتبه شما ارتباط دارد. یعنی یک رشته اگر در صدر انتخاب قرار گیرد، قبولی در آن رشته هرگز بیشتر نمی شود و در هر جایگاهی شما نمره کسب کرده باشید، قبول می شوید. در انتخاب کدها نیز مواظب باشید، زیرا اگر فقط یک کد را اشتباه وارد کنید، چه بسا مجبور شوید برای ادامه تحصیل از شرق کشور به غرب کشور بروید و سازمان سنجش هیچ گونه تعهدی در مورد اشتباه های شما ندارد. در ضمن اگر دانشجوی یک دانشگاهی هستید، حتما باید تکلیف خودتان را بدانید، زیرا به هیچ وجه نمی توانید در دو رشته دولتی و غیردولتی ادامه تحصیل بدهید.
افزون بر این اگر دانشجوی دانشگاه های روزانه هستید به هیچ وجه حق شرکت و انتخاب رشته در سال ۹۳ را ندارید، حتی اگر انصراف داده باشید. اگر رشته های خاصی را هم انتخاب کرده اید، به دستور عمل مربوط توجه کنید، زیرا ممکن است انتخاب آنها در شماره و ردیف های مخصوص باشد. اگر هم می خواهید از رشته های تربیت معلم استفاده کنید، باید برای ثبت نام آن مجدد مبلغی را واریز کنید، اما اگر علاقه مند به تحصیل در رشته های دبیری هستید ولی دارای اولویت های ویژه ای مثل استخدام، بیمه، حقوق و معافیت هستید، نمی توانید در این رشته ها شرکت کنید، زیرا برای قبولی در این رشته، نباید استخدام هیچ ارگان و سازمان دولتی باشید.
فرق رشته های متمرکز و نیمه متمرکز چیست؟
رشته های نیمه متمرکز، رشته هایی هستند که گزینش آنها در مرحله اول به صورت چند برابر ظرفیت است، اما در مرحله بعد، پذیرفته شدگان نهایی از طریق مصاحبه یا آزمون عملی مشخص می شوند. در صورت تمایل، با رجوع به دفترچه راهنمای انتخاب رشته و مطالعه شرایط هر یک از رشته های نیمه متمرکز، رشته های نیمه متمرکز مورد نظر را انتخاب و در فرم انتخاب رشته درج کنید. در کل، منظور از رشته نیمه متمرکز این است که قبولی در این رشته ها به غیر از نمره علمی، به اقدام هایی مثل مصاحبه، معاینه، آزمون علمی یا امتحان تخصصی نیاز دارد. اعلام نتایج رشته های نیمه متمرکز جدا از رشته های دیگر است، پس پیگیر اعلام نتایج آن باشید.
اگر سهمیه رزمندگان یا شاهد دارید، در انتخاب رشته هایتان مواظب باشید، زیرا هر انتخابی برای شما میسر و مفید نیست. مثلا اگر در رشته ای بسیار کم طرفدار یا در شهری دورافتاده هم قبول شوید، دیگر حق استفاده از سهمیه خود را ندارید. اگر هر گونه مشکلی درخصوص نام و نام خانوادگی، نوع رشته و منطقه، سال تولد یا موارد این چنینی در کارنامه کنکورتان وجود داشت، باید به نماینده سازمان سنجش مراجعه کنید، زیرا بهترین منبع برای رفع این گونه اشکال های غیرعمدی، سازمان سنجش است.
