تغذیه سالم و فعالیت ورزشی کلید تناسب اندام و تعادل وزن است. اما فقط این دو بر افزایش یا کاهش وزن تأثیر ندارند، بلکه عوامل دیگری نیز اثر گذار هستند.
احتملا" شنیده باشید کم خوابی باعث چاقی و افزایش وزن می شود، اما علت آن شاید برایتان سوال باشد که چگونه کم خوابی باعث چاقی می شود.
متأسفانه کم خوابی در حال تبدیل شدن به یکی از مشکلات جدی در جامعه امروز است، به طوری که نزدیک به ۲۸ درصد از بزرگسالان کمتر از ۶ ساعت در طول شب می‌خوابند. بنابراین اطلاع از چگونگی تأثیر خواب بر وزن بدن ضروری به نظر می رسد.
خواب نکته کلیدی در کاهش وزن
با توجه به مطالعه‌ای علمی که توسط محققان دانشگاه لاوال در کبک – کانادا انجام شد، محققان به نتیجه رسیدند که خواب کافی نیز یکی از عوامل مؤثر در کاهش وزن است. به گفته این محققان خواب کافی و به موقع یک نکته کلیدی در کاهش وزن و جلوگیری از مبتلا شدن به دیابت است.
یک بیمار مبتلا به اضافه وزن اگر حداقل ۷ ساعت در شب بخوابد شانس کاهش وزن دارد، در مقابل اگر این فرد کمتر از شش ساعت بخوابد احتمال افزایش وزن دارد.
مطالعات علمی قبلی که توسط پزشکان بریگهام و بیمارستان زنان در آمریکا انجام شد اثرات منفی کم خوابی را به وضوح نشان داد؛ این مطالعه بر روی کارگران شب کار و افرادی که کم می‌خوابند صورت گرفت؛ این افراد به دلیل کمبود خواب ریسک بالاتری در مبتلا شدن به دیابت و چاقی دارند زیرا کم خوابی تاثیر مستقیم در سطح قند خون دارد.
افزایش وزن با دو عامل مرتبط است: برخی هورمون‌های تنظیم اشتها و خستگی بدن که هر دو برای سوزاندن چربی مؤثر هستند. بررسی‌ها نشان داده، افرادی که یک ساعت و ۲۰ دقیقه کمتر از حد طبیعی می‌خوابند، هر روز به طور متوسط ۵۴۹ کالری بیشتر از دیگران غذا می‌خورند.
کم خوابی بر تعادل هورمون ها اثر می گذارد
مطالعاتی در سال ۲۰۰۶ در این رابطه، وزن و عادات خواب ۶۸هزار خانم را طی ۱۶ سال بررسی کرده است. خانم‌هایی که هر شب ۵ ساعت یا کمتر می‌خوابیدند حدود ۲/۵ کیلوگرم بیشتر از آن هایی که هر شب ۷ ساعت یا بیشتر می‌خوابیدند وزن داشتند.
دلیل این اتفاق هورمون‌ها هستند. چندین تحقیق هدایت شده توسط دانشگاه شیکاگو و دانشگاه استنفورد، به این نتیجه رسیده‌اند که محرومیت از خواب کافی، باعث کاهش سطح لپتین و افزایش سطح گرلین می‌شود. گرلین بالا اشتها را تحریک می‌کند و لپتین پایین هم باعث می‌شود تا بعد از غذا خوردن احساس سیری نکنید.
همانطور که گفته شد، خواب کم باعث ایجاد تغییر در ترشح هورمون‌های لپتین و گرلین در بدن می‌شود که نقش زیادی در کنترل اشتها دارند. این عامل سبب می‌شود فردی که خواب منظم ندارد، در طول روز غذای بیشتری بخورد و در عین حال کالری کمتری نیز حین انجام دادن کارهای روزانه خود بسوزاند.
کمبود خواب باعث افزایش اشتها می‌شود
مطالعه‌ای نشان داده است کمبود خواب باعث احساس گرسنگی می‌شود، در نتیجه موجب تغییر در تولید هورمون‌های مختلف درگیر در تنظیم اشتها می‌شود. عدم خواب کافی باعث افزایش هورمون گرلین می‌شود (هورمون گرلین یک هورمون پیتیدی است که از ۲۸ اسیدآمینه تشکیل شده است و از سلول‌های اپسیلون بخش درونریز لوزالمعده ترشح می‌شود)؛ این هورمون محرک احساس گرسنگی است و از سلول‌های طاق معده و سلول‌های اپسیلون در پانکراس ترشح می‌شود؛ غلظت این هورمون پیش از غذا خوردن افزایش و پس از آن کاهش پیدا می‌کند.
بنابراین خواب ناکافی باعث گرسنگی و افزایش وزن می‌شود.خواب خوب شبانه نه تنها به بدن ما کمک می‌کند تا تجدید انرژی کند به کاهش اضطراب و استرس نیز کمک می‌کند.
تاثیر خواب در رژیم غذایی متعادل
با توجه به مطالعات انجام شده، خستگی ناشی از کم خوابی اثرات منفی در انتخاب مواد غذایی ما دارد. افراد کم خواب بیشتر سمت موادغذایی پرکالری می‌روند در صورتی که خواب کافی باعث می‌شود مکانیسم‌های مغز غذاهای مناسب انتخاب کنند.
خستگی ناشی از کمبود خواب عملکرد بدن را کم و مانع فعالیت بدنی می‌شود
خستگی ناشی از کم خوابی سرعت سوخت و ساز بدن را کم می‌کند و فرد انرژی کمتری برای سوزاندن چربی اضافی بدن دارد. با توجه به مطالعه‌ای که در سالنامه طب داخلی در آمریکا منتشر شده است، خواب کافی باعث کاهش نیمی از چربی بدن می‌شود در صورتی که در کم خوابی یک چهارم وزن کاهش پیدا می‌کند.
خستگی ناشی از کمبود خواب باعث می‌شود فرد فعالیت بدنی کمتری داشته باشد، در نتیجه بی تحرکی باعث اضافه وزن می‌شود.
