بازیکنان در حالی که به شدت عرق می ریزند حتی برای یک لحظه هم دست از تمرین و تلاش برنمی دارند، یکی از بازیکنان توپی را که به داخل زمین شان آمده با پا به همبازی اش پاس می دهد. او یک استاپ سینه می کند و به سرعت توپ را برای هم تیمی اش که جلوی تور جا خوش کرده می فرستد. بازیکن جوان هم وقت را از دست نمی دهد و در حالی که در یک چشم بر هم زدن میان زمین و آسمان معلق می شود، یک برگردان اساسی می زند و توپ توی زمین مقابل می خوابد. صدای تشویق تماشاچیان، ساحل را پر می کند. در اینجا نه خبری از فوتبال ساحلی است و نه والیبال. شما به دیدن یک رقابت مهیج دعوت شده اید، ورزشی به نام «فوتوالی».

تولد یک ورزش عجیب

سه بازیکن در یک طرف تور ایستاده اند و سه بازیکن دیگر در طرف دیگر، پاهایشان برهنه است و به نظر می رسد که گرمای سوزان شن های ساحلی پاهایشان را اذیت می کند، کمی جلوتر از آنها، سرپرست تیم ایستاده. جعفر حاجی صفری. او با اشتیاق خاصی در حال آموزش قوانین فوتوالی به ورزشکاران است.

انگار هر جا که ساحل و ماسه های نرم باشد می توانید سراغ این ورزش را بگیرید. ورزش عجیب و نوپایی که تولدش در ایران به سال 90 برمی گردد اما ورزشکاران در سال 93 موفق شدند به صورت رسمی در اولین مسابقات این رشته شرکت کنند و توانایی هایشان را به رخ رقبای خود بکشند.

ورزشی با پای برهنه

برای انجام فوتوالی نیازی به کفش نیست و بازیکن باید با پاهای برهنه روی ماسه های روان ساحل قدرتش را به نمایش بگذارد. به گفته سرپرست تیم، در این ورزش تنها جایی از بدن که فعال نیست، دست ها هستند. شما فقط می توانید با بدن و پاهایتان، توپ را کنترل کنید و در این میان توری مثل تور والیبال، دو تیم را از هم جدا می کند. 

«قانون های این رشته ورزشی، شبیه والیبال است اما شما باید با پا توپ را وارد زمین حریف کنید.» به گفته آقای حاجی صفری، این رشته ورزشی از برزیل آمده و دو ورزشکار معروف در این کشور دست به ابداع این رشته زده اند. «آقای موسوی شفیق – رئیس کمیته فوتوالی آسیا و اقیانوسیه – این رشته را وارد کشور کرده و حالا ورزشکاران در چندین شهر مشغول فعالیت در فوتوالی هستند.»

در حال حاضر آقایان در گروه سنی بزرگسالان، فوتوالی را انجام می دهند اما به گفته آقای سرپرست، به زودی آنها قصد دارند در گلستان این رشته را برای خانم ها هم راه اندازی کنند. «مدتی قبل دومین دوره مسابقات انتخابی تیم ملی و قهرمانی کشور در شهرستان بندرگز برگزار شد و فوتوالی به عنوان رشته های المپیکی، در نظر گرفته شده و برای اولین بار و به صورت نمادین، بازیکنان ایرانی و فوتوالی بازهای دیگر از سایر کشورها قرار است در مسابقات آسیایی حاضر شوند. این زمینه ای است برای حضور رسمی فوتوالی ایران در مسابقات بین المللی.»

مخلوط سه ورزش

ارتفاع تور در زمین فوتوالی به دو متر و 20 سانتیمتر می رسد، در زمینی که ابعاد آن 9 متر در 9 متر است. به گفته آقای حاجی صفری این رشته، ترکیبی از سه رشته والیبال، فوتبال و سپک تاکرا است. «سپک تاکرا در سالن انجام می شود که به طور خلاصه می توان گفت که والیبال با پاست و قانون های مخصوص به خودش را دارد. حتی توپ آن هم خاص است. یک توپ حصیری شکل که کوچکتر از توپ هندبال است و از تایلند آمده چرا که چشم بادامی ها، این ورزش را بسیار انجام می دهند. کشورهایی مثل نپال، اندونزی، تایلند، کره و ...» 

حالا با تلفیق این سه رشته، فوتوالی متولد شده است؛ ورزشی که به اعتقاد آقای حاجی صفری خیلی از بازیکنان فوتبال در دنیا، برای گرم کردن خودشان، حفظ بهتر توپ و تعادلشان، این ورزش را انجام می دهند.

فقط با سه ضربه

یکی از مهمترین قوانین فوتوالی این است که توپ باید حداکثر با سه ضربه، وارد زمین تیم مقابل شود. آقای حاجی صفری در این باره می گوید: «بازیکنان حداکثر با سه ضرب می توانند توپ را وارد زمین حریف خود کنند. در واقع وقتی توپ وارد زمین می شود هر فرد اجازه این را دارد که تنها یک بار به توپ ضربه بزند مثل والیبال.

البته بد نیست بدانید که در قانون جهانی، بازیکنان با یک ضرب هم می توانند توپ را در زمین حریف خود بکارند اما برای اینکه ما جذابیت بازی را بیشتر کنیم تصمیم گرفتیم با دو یا حداکثر سه ضرب، بازیکنان توپ را وارد زمین حریف کنند و حالا اگر در این میان یک بازیکن در حین ضربه زدن به توپ، بدنش به بدن حریف خود بخورد، شانس زدن یک ضربه دیگر را از دست می دهد.»

سرویس روی تلی از خاک

حالا اگر در فوتوالی کار به سرویس زدن بکشد چه اتفاقی رخ می دهد. این قسمت بازی خیلی جالب است چرا که بازیکن باید تل خیلی کوچکی از خاک را پشت تور جمع کند، توپ را روی تل خاک قرار بدهد و سپس با یک ضربه جانانه توپ را از روی تور دو متری به زمین حریف هدایت کند. «اگر بازیکنان، بدنشان با تور برخورد کند برای آنها خطا محسوب می شود.»

قانون مسابقات فوتوالی در ایران به این صورت است که دور اول مسابقات 21 امتیازی است اما در مراحل بعد که بازیکنان می روند برای حذفی تا فینال باید در سه ست 12 امتیازی شرکت کنند که در ست سوم امتیازها باید به 18 برسد تا برنده بازی شوند.»

البته گروه ها زمان استراحت هم دارند و باید دو دقیقه نفسگیری کنند تا به ادامه بازی بپردازند. از آنجا که این بازی در روز انجام می شود و ممکن است آفتاب، بازیکنان را در حین بازی اذیت کند، جاگیری تیم ها به صورت چرخشی است، یعنی بعد از تایم استراحت، جای بازیکنان در زمین عوض می شود تا تنها یک تیم زیر نور مستقیم آفتاب اذیت نشود و شرایط دو تیم مساوی باشد. «تعداد اعضای تیم ها می تواند متغیر باشد. یعنی بازی می تواند به صورت دو نفره، سه نفره و چهار نفره باشد. البته هر تیمی علاوه بر این تعداد بازیکن، یک بازیکن ذخیره هم دارد.»

نایب قهرمانی توریست ها

در این رشته نوپا، تا به امروز، گلستانی ها سردمدار بوده اند؛ آن هم به خاطر وجود بازیکنان ترکمن بسیار قدرتمند. آقای حاجی صفری در این باره می گوید: «ترکمن ها در بازی های اینچنینی بسیار خوب عمل می کنند و از قدرت بدنی بالایی برخوردار هستند. البته خوزستانی ها و گیلانی ها هم در قدرت بدنی از تیم های دیگر کم ندارند.»

آقای صفری خاطره جالبی از اولین حضورش در مسابقات فوتوالی دارد. «یادم هست دور اول مسابقات، در بهمن ماه سال 91 برگزار شد. ما اطلاع زیادی از قوانین بازی نداشتیم و وقتی وارد بندرعباس شدیم تیم های دیگر به خنده به ما گفتند توریست ها آمدند. در مدت حضور ما در آنجا، تا شروع مسابقات ما برای تفریح به جاهای مختلفی رفتیم و پیش خودمان گفتیم نهایتش این است که اوت می شویم.»

اما وقتی گلستانی ها وارد میدان شدند برخلاف تصور دیگران، حسابی گل کاشتند.» جالب اینکه آنها با اختلاف باورنکردنی تیم های دیگر را جا گذاشتند و در نهایت نایب قهرمان این دوره از بازی های فوتوالی شدند.

فوتوالی روی ماسه های روان

البته این تنها خاطره آقای حاجی صفری نیست. او می گوید: «بچه ها بدجوری عاشق این رشته شده اند. مثلام یادم هست که به مدت سه ماه تمرین مداوم داشتیم و آنها تنها پنج شنبه ها اوقات فراغت داشتند، یک بار یکی از بچه ها آنقدر با انگیزه تمرین می کرد که متوجه سوختگی کف پایش نشد و وقتی از زمین بیرون آمد کف پایش تاول زده بود.»

به گفته آقای سرپرست این بازی صدمات زیادی ندارد و معمولا بیشترین آسیب ها مربوط به گرفتگی عضلات یا تاول زدن کف پا می شود: «این رشته فعلا در شهرهای ساحلی جان گرفته و بهترین زمین ها را برای فوتوالی شما می توانید در ساحل هرمز و گلستان پیدا کنید اما اگر همکاری های مسئولان بیشتر شود با انتقال ماسه نرم ساحل یا کویر، می شود این رشته را گسترش داد و افراد بیشتری در آن حضور پیدا کنند: «البته خیلی از تمرین های این رشته را می شود در فضای شهری هم انجام داد، مثل حفظ تعادل با توپ یا نگه داشتن توپ روی پا و ضربه زدن به آن و ... اما از آنجا که این ورزش هزینه زیادی ندارد، با انتقال ماسه می شود شرایط را برای بازیکنان این رشته در شهرهای دیگر هم فراهم کرد.» به گفته حاجی صفری از آنجا که این ماسه در باران و برف سفت نمی شود بسیار مناسب این بازی است.

پاتوق؛ آق قلا

خیلی از تماشاچیانی که شاهد این ورزش بوده اند به آن علاقمند شده و حالا گروهی از آنها را می توانید در تیم های فوتوالی ببینید. کسانی که در ابتدا بیننده بودند اما الان بازیکن هایی حرفه ای هستند. البته به این جمع می توانید عده ای از فوتبالیست ها را هم اضافه کنید. «منصور تنهایی بازیکن مس کرمان یا کیانوش رحمتی از بازیکنان استقلال این بازی را دیده اند و به واسطه رفت و آمدهایشان در مجموعه ما، آنها هم علاقمند به فوتوالی شده اند.»

معمولا شهرستان آق قلا یا شهر گرگان محل تمرین بازیکنان فوتوالی است. «این رشته از هیجان زیادی برخوردار است و بد نیست بدانید غول های فوتبال مثل مارادونا این ورزش را انجام می داده اند.»

حالا اگر علاقمند شده اید تا شما هم این ورزش مهیج را تجربه کنید، بهتر است برای یک بار هم شده به گلستان بروید و با راهنمایی های حاجی صفری، تمرین های خود را شروع کنید. «من خیلی دوست دارم فوتوالی همه گیر شود چرا که بعضی اوقات وقتی از این رشته ورزشی حرف می زنم کسی آن را نمی شناسد. به همین خاطر دوست دارم افراد بیشتری این ورزش را انجام بدهند تا همه آن را بشناسند.»