شیوع بالای چاقی و ارتباط آن با انواع بیماری ها را، ما هم در اطرافمان می بینیم و هم می دانیم. ارتباط چاقی با بیماری های مزمنی مانند دیابت، چربی خون، فشار خون، بیماری های قلبی، سکته و انواع سرطان ها باعث شده درصد بالایی از افراد جامعه چه با هدف پیشگیری و درمان این بیماری ها و چه با هدف رسیدن به تناسب اندام، به فکر لاغری و کاهش وزن باشند.اما شیوع بالای چاقی باعث شده است، ما از افراد لاغر غافل شویم. اختلالات و بیماری های همراه با لاغری که خیلی وقت ها علت لاغری و خیلی وقت ها نتیجه آن هستند این روزها مورد غفلت قرار گرفته اند. در این جا می خواهیم خطرات تهدید کننده سلامتی افراد لاغر را با هم بررسی کنیم.
کم وزنی یعنی چه؟
یک فرد کم وزن یا لاغر فردی است که شاخص توده بدنی یا همان BMI او کمتر از 18.5 باشد.دلایل بسیاری برای کم وزنی وجود دارد. برخی ها به طور طبیعی لاغرتر از سایر افراد هستند، برای مثال کالری بیشتری می سوزانند و یا غذای کمتری می خورند.
در خیلی از موارد این ژن ها هستند که نقش اصلی را در کم وزنی فرد دارند.Sهستند که نقش اصلی را در کم وزنی فرد دارند.اما در برخی دیگر تمایل فرد به رژیم های لاغری، ورزش های سخت و افراطی و البته وجود بیماری هایی مانند افسردگی، مشکل در جویدن و بلع غذا، ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری کرون و سلیاک است که با ایجاد مشکلات جذبی در دستگاه گوارش باعث لاغری فرد می شوند. البته مصرف داروهایی مانند دیورتیک ها، مسکن ها (ضد دردها)، ضدافسردگی ها و آنتی بیوتیک ها هم می توانند منجر به کاهش وزن در فرد شوند.اما برخی بیماری های تهدید کننده سلامتی در افراد کم وزن عبارتند از:
1- بیماری قلبی و دیابت
حرف از بیماری و دیابت که می شود به طور ناخوداگاه ذهن ما به سمت افراد چاق می رود. اما افراد لاغر هم نسبت به این بیماری ها ایمن نیستند. لاغر بودن و در کنار آن بیمار بودن هم اصلا سخت و دور از واقعیت نیست، برای مثال خیلی وقت ها افراد لاغر تمایل بسیار بیشتری به فست فود دارند و سعی می کنند در کنار آن با انجام ورزش های طاقت فرسا این کالری اضافی را بسوزانند. در این موارد دیگر مهم نیست که اعداد روی ترازو چه می گوید و وضعیت تست های خونی مثل قند خون و کلسترول حرف دیگری می زنند.مردان با BMI کمتر از 20 ، نسبت به مردان دچار اضافه وزن و نیز مردان دارای وزن طبیعی در خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات باروری هستند.
از طرفی یکی دیگر از عواملی که می تواند خود علت این لاغری و کم وزنی باشد، مبتلا بودن به دیابت است. افرادی که بسیار لاغرند معمولا این شاخصه را از ژنتیک خود به دست آورده اند.طبق مطالعات انجام شده ژن هایی به نام ژن های لاغری وجود دارند که پنهان کردن چربی در اعماق بدن از جمله کارهای آنهاست. در این افراد چربی های بدن به جای تجمع در زیر پوست و بافت های زیر جلدی در اطراف احشای بدن، اطراف کبد و قلب تجمع پیدا می کنند.بر اساس مطالعات بسیار، این چربی های تجمع یافته در بدن می تواند خطر دیابت را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
2- ضعف سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن، دفاع و حفاظت از بدن در مقابل ورود مهاجم های خارجی را به عهده دارد. این سیستم برای فعالیت به سوخت و انرژی احتیاج دارد تا بتواند در مقابل عفونت ها و مهاجم ها از بدن دفاع کند. اما افراد کم وزن و لاغر معمولا کمتر و یا به طور نامناسب غذا می خورند. پس ابتلا به بیماری هایی که ناشی از ضعف سیستم ایمنی هستند، در این افراد بسیار ساده خواهد بود.بدون شک آسیب پذیری این افراد نسبت به بیماری های ساده ای مانند سرماخوردگی بیشتر خواهد بود. این ضعف سیستم ایمنی خیلی وقت ها بدن فرد را برای ابتلا به سرطان ها نیز مستعد خواهد کرد.
3- دمانس
مطالعات بسیاری نظر بر آن دارند که کم وزنی خطر دمانس و زوال عقل را بالا می برد. مطالعه ای که بر روی جمعیتی بالغ بر 37000 نفر انجام شد نشان داد که کم وزن بودن خطر دمانس را 42 درصد افزایش خواهد داد.
4- ناباروری
مردان با BMI کمتر از 20 ، نسبت به مردان دچار اضافه وزن و نیز مردان دارای وزن طبیعی در خطر بیشتری برای ابتلا به مشکلات باروری هستند.
5- کم خونی
کم خونی انواع گسترده ای دارد. کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی در جامعه ماست که از کمبود آهن در برنامه غذایی ناشی می شود.کمبود آهن باعث اختلال خونرسانی به اندام ها می شود. در واقع کمبود اهن، انتقال اکسیژن در سلول های خونی را با مشکل مواجه کرده و خونرسانی و تغذیه بافت ها و سلول ها به طور سالم انجام نمی شود.خستگی، اختلالات قلبی، سرگیجه و غش از شایع ترین عوارض کم خونی هستند.
6- پوکی استخوان
در حالی که بسیاری از ما همواره نگران مقدار چربی مصرفی خود هستیم، نباید فراموش کنیم که مصرف مقدار کافی چربی ها نیز برای حفظ سلامت ضروری است. یکی از مهم ترین وظایف چربی ها در بدن تولید هورمون ها مخصوصا هورمون استروژن است. ما این هورمون را با عنوان هورمون زنانه می شناسیم اما لازم است بدانید که هم مردان و هم زنان به برای سلامت استخوانی به درجاتی از این هورمون نیاز دارند. بدون وجود مقادیر کافی استروژن در بدن استخوان ها ضعیف و شکننده خواهند شد.
پس صرف نظر از سن افراد، کمبود استروژن هر دو جنس زن و مرد را مستعد پوکی استخوان خواهد کرد. در این شرایط است که تنها یک ضربه بدنی خفیف و یا یک زمین خودن کافی است که فرد لاغر دچار شکستگی استخوان شود.برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان و سایر بیماری هایی که در بالا با هم بررسی کردیم، افراد کم وزن، یعنی همانهایی که BMI کمتر از 18.5 دارند لازم است تست های تشخیص سلامتی را به طور دوره ای انجام دهند و در صورت بروز هر گونه مشکل بالینی، آن را به پزشک اطلاع دهند.
