سخن از زن ، سخن تازه ای نیست. بیگمان ازآن زمان كه بشر تكلم آموخت و آن را به سمت هنر نبشتاری گسیل داد، از زن به عنوان یكی از اركان خلقت یاد نموده است.خدا انسان را آفرید و آن را در دو جنس زن و مرد احسن تقویم نمود و حضرتش به خود تبارك فرستاد.از آن زمان هركس از دریچه ای به زن نگریست.او را در قالب وصف گاه تا مرحلة الوهیت تقدیس نمود و به ستایشش پرداخت و گاه ... تقبیحش نمود.

در عین حال سخن از حقوق زن همیشه نو است چرا كه نشان از امری است فرو گذاشته شده كه رنگ بی توجهی و داغ بغض را می نمایاند و حاكی از كم انگاشتن و نا انگاشتن است.به راستی چرا باید از حقوق زن صحبت نمود و چرا بایدآن را به جامعة دانشگاهی سپرد ؟ و چرا در  دین مبین اسلام بر صحبت از زن و حقوق او تاْكید شده آنچنانكه سوره ای مستقل از كتاب وحی را به خود اختصاص داده است؟خوشبختانه در ایران اسلامی با نهادینه شدن انقلاب اسلامی به رهبری امام راحل حساسیت و توجه ویژة امام به مسائل زنان را شاهد بوده ایم.

امام خمینی در گفتار و در عمل با مهارت و درایت اصول موضوع حقوق زنان و اصلاح و بهبود وضعیت آنان را جزء استراتژیهای اساسی انقلاب اسلامی و یكی از محورهای بازگشت به اسلام ناب محمدی (ص) معرفی نموده اند و این توجه توام با دور اندیشی امام باعث شد كه انقلاب اسلامی امروز پرچمدار نظام ارزشی و حقوقی اسلام برای زنان در مقابل نظامهای ارزشی سكولار و لائیك بشود. بدون شك استمرار چنین حركتی كه امام آ غاز گر آن بودند امروزه بدون پشتوانة كافی علمی و آكادمیك امكان پذیر نیست.

در دو دهة اخیر مراكز دانشگاهی جهان شاهد پدید آمدن و رشد جدید و با اهمیتی تحت عنوان مطالعات زنان بوده اند. این رشته كه به صورت میان رشته ای و با پیوند موضوعی با رشته های مختلف علوم انسان تأسیس گشته بسرعت گرایشهای متعدد تئوریك و كاربردی یافته و گستردگی فراوانی به لحاظ محتوایی داشته است.رشتة مطالعات زنان در پی این باور بوده است كه در اثر قرون متمادی حاكمیت دیدگاههای منفی و متحجرانه نسبت به زنان از ابعاد گوناگون انسانی ، خانوادگی و اجتماعی و وجود محرومیتهای جدی سبب شده كه امروزه بناچار برای اصلاح این معضل به مسئلة زن توجه خاصی مبذول شود و رشته مطالعات زنان با هدف تربیت كارشناسان، مشاوران و مدیران صاحب نظر در عرصه های مختلف اقتصادی،فرهنگی و اجتماعی كه توانمندی ارائة طریق در مسائل مربوط به زنان را داشته باشند و بتوانند دیدگاههای متعادل جنسیتی را در كلیة سطوح اجرائی و سیاستگذاری كشور ارائه كنند گشایش یابد.

به همین منظور بر اساس رأی صادره از در سیصد و هشتاد و ششمین جلسة شورای عالی برنامه ریزی مورخ 19/10/1378 برنامة آموزشی دورة كارشناسی ارشد رشتة مطالعات زنان بتصویب رسید ودر سال 1380 برای اولین بار در ایران ، همزمان در سه دانشگاه تربیت مدرس ، علامه طباطبائی (ره ) و الزهراء (س) و با پیشگامی دانشگاه تربیت مدرس در دو گرایش حقوق زن در اسلام و زن و خانواده آغاز به كار نمود که در حال حاضر فقط گرایش حقوق زنان در اسلام فعال است.همچنین شورای برنامه ریزی آموزش عالی در هفتصد و پنجاه و ششمین جلسه مورخ 11/2/89 خود برنامه آموزشی دوره دكتری رشته مطالعات زنان گرایش حقوق زن در اسلام را مصوب نمود.

اهداف :

- معرفی شاْن و نقش زن در جهان هستی از دید گاه اسلام
- تربیت نیروی انسانی متخصص درجهت آموزش و پژوهش در امور زنان
- تربیت نیروی انسانی جهت سیاست گذاری مطلوب در سطوح برنامه ریزی كشور
- تقویت بینش علمی نسبت به مسئلة زن جهت اصلاح نگرشهای اجتماعی و فرهنگی

نقش رشته :

- تربیت كارشناس در امور زنان جهت مشاوره در كلیة سطوح اجرایی كشور
- تربیت كارشناس جهت اجرای طرحهای مربوط به زنان در كلیة سطوح
- تربیت كار شناس جهت سیاستگذاری و برنامه ریزی در امور بانوان
- طرح مواضع كلی بینش اسلامی نسبت به زن به صورت علمی در سطح دانشگاهی برای اولین بار در ایران و جهان

برنامه درسی مقطع كارشناسی ارشد مطالعات زنان در آبان ماه 1387 پس از بازنگری های لازم توسط كمیته تخصصی منتخب معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب شورای عالی برنامه ریزی رسید و به دانشگاه های ابلاغ گردید كه مشخصات آن به شرح ذیل می باشد :

مشخصات کلی دوره کارشناسی ارشد مطالعات زنان

امروزه حقوق زن یکی از مباحث اساسی در مجامع حقوقی و سیاسی جهان محسوب می شود. بحران هویت زن و خانواده یکی از رویدادهای تلخی است که جامعه کنونی را به شدت مورد آسیب قرار داده است. از آنجا که اصیل ترین نیازهای آدمی در ظرف خانواده تامین می گردد، و سعادت و سلامت جامعه به سلامت و سعادت زن( هسته خلقت و پرورش دهنده انسانیت) بستگی دارد.توجه به جایگاه زن و خانواده امر بسیار مهمی برای همه جوامع بشری است. اما دوری از معنویت و التزام اخلاقی و رها کردن ارزشهای انسانی و خلاء حاکمیت اندیشه دینی و قانونگذاری الهی، چالش مذکور را با بن بست مواجه نموده و جایگاه زن و خانواده را دگرگون ساخته است. لذا پرداختن به مسایل و مباحث زنان و خانواده بر مبنای علوم مفید و احکام و مقررات دین اسلام امری ضروری است.

ضمن اینکه آشنایی به مباحث روز و نظریه های دانشمندان، آگاهی مورد نیاز جهت پاسخ به سوالات و شبهات لازم است. علاوه بر این که "حقوق زن در اسلام" در کشورهای اسلامی مطرح است، در مجامع علمی و پژوهشی کشورهای غیر اسلامی نیز مورد بحث و بررسی جدی است. از این رو ضرورت دارد این موضوع مورد توجه جدی قرار گیرد و ابعاد مختلف آن بررسی شود.بر این اساس بر اندیشمندان و ارباب تفکر به ویژه مراکز آموزش دانشگاهی لازم است که در جهت تحکیم و تثبیت بنای خانواده کوشش نموده و با استمداد از خبرگان این عرصه جهت تامین این اهداف برنامه ریزی صحیحی بر پایه تفکرات دینی و هویت ملی ارایه نمایند. کمیته منتخب معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پس از ماهها تلاش و کار علمی و مشورت با صاحبنظران دانشگاهی و حوزوی جهت تحقق اهداف مذکور، برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد مطالعات زنان مصوب 1378 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را مورد بازنگری و با اعلام شرایط لازم مصوب کرده است و شرایط اجرایی آن را مشخص نموده است.

ضرورت و اهمیت دوره

خانواده به عنوان مهمترین و پایدارترین تشکل و گروه اجتماعی نقش بسزایی در جامعه و توسعه آن دارد. شناخت دقیق حقوق و مسولیتهای اعضای خانواده اسلامی که زن(به عنوان همسر و مادر) نقش اساسی در آن دارد، تا در جهت تربیت برنامه ریزان و سیاستگذاران آینده زمینه تقویت جایگاه زن و خانواده قدمهایی برداشته شود. لذا در كمیته منتخب بازنگری رشته مطالعات زنان در دو گرایش 1- زن و خانواده 2- حقوق زن در اسلام به تصویب رسید.

اهداف دوره

-درک دیدگاههای اسلام درباره زن و خانواده بر پایه منابع اصیل در جهت تبیین مبانی اندیشه دینی و طرح نظام حقوقی اسلام
-دفاع از اسلام در برابر پرسشها و شبهات مطرح درباره زن و خانواده با استناد به منابع دینی و علوم روز
- ارتقا و توسعه پژوهش در مسایل زن و خانواده با مطالعات عمیق اسلامی
-نقد و بررسی نظریه ها و مکاتب
-تولید علم بومی در حوزه مطالعات زنان، ارتقا جایگاه زنان و خانواده در جامعه بر اساس تعلیمات اسلامی
-زمینه سازی برای تربیت نظریه پردازان و کارشناسان متعهد جهت سیاستگذاری مطلوب در سطوح مختلف برنامه ریزی کشور

طول دوره كارشناسی ارشد:

دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مطالعات زنان پنج نیمسال تحصیلی است.

 طول دوره دكتری:

طول این دوره چهار سال می باشد.

شرایط ورود به دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مطالعات زنان:

کسانی می توانند داوطلب ورود به دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته این رشته شوند که دارای شرایط زیر باشند:
الف: پذیرفته شدن در امتحان ورودی و مصاحبه علمی
ب: دارا بودن گواهی نامه کارشناسی از داخل کشور یا معادل آن از کشورهای دیگر به تشخیص مراجع صلاحیتدار یا معادل حوزه.