یکی از ورزش‌های لازم مخصوصاً برای افرادی که بیشتر مطالعه می‌کنند، ورزش چشم است. این ورزش، چشم را از حالت خستگی بیرون می‌آورد و قدرت مطالعه را بیشتر می‌نماید. این ورزش‌ها برای درمان اختلال خاصی نیستند، بلکه برای هماهنگ کردن و تصحیح دستگاه بینایی مفیدند. این ورزش‌ها برای همه، در هر سن و سالی مناسب و حتی برای کودکان قابل فهمند. این ورزش‌ها، به ماهیچه‌های چشم هماهنگی می‌بخشند. اختلالات ناشی از ناهماهنگی ماهیچه‌های چشم، منجر به اختلال در تطابق می‌شود. البته این تمرین‌ها زمانی واقعا اثر می‌بخشند که به طور مرتب و مداوم انجام شوند،‌ در حالی که سادگی آن‌ها اغلب افراد را فریب می‌دهد و به موثر بودن آن‌ها شک می کنند. ورزش‌های چشم گوناگون می‌باشند. در اینجا به تعدادی از این ورزش‌ها اشاره می‌شود:

حالت تعادل

در حالت تعادل بایستید. دو پایتان از هم اندکی فاصله داشته باشند و وزن بدنتان به طور مساوی به دو نیمه بدن وارد شود.و یا می‌توانید پاها را به فاصله 20 تا 30 سانتیمتر از هم باز کنید و سپس به روی انگشتان پا بلند شوید و بدنتان را به طرف سقف بکشید به نحوی که ماهیچه‌های ساق پا کاملا کشیده شوند. سپس پاشنه‌ها را به زمین برسانید.توجه: به محض احساس هر گونه ناراحتی مانند سرگیجه و یا تهوع، از ادامه ورزش‌ها خودداری کنید.

تنفس عمیق

به حالت تعادل بایستید. سر را بالا گرفته و از راه بینی، دم عمیقی به مدت 3 ثانیه انجام دهید. سپس در حالی که سر را پایین می‌آورید، عمل بازدم را از راه دهان انجام دهید. هدف نهایی: انجام 10 تنفس عمیق است. در اوایل ممکن است فقط قادر به انجام 2 تا 3 تنفس باشید.

چرخش گردن

بایستید،‌ چشمان خود را به آرامی ببندید و سر خود را 3 بار در جهت گردش عقربه ساعت و 3 بار بر خلاف آن بچرخانید.سپس چشم خود را باز کنید و نگاه کنید اگر هیچ‌گونه سرگیجه یا ناراحتی دیگری احساس نمی‌کنید، عمل گفته شده را 3 بار تکرار کنید. پس جمعا 9 گردش سر را در هر جهت، برای مرتبه اول انجام داده‌اید.وقتی که توانستید این تعداد چرخش را به سادگی انجام دهید، به چرخش چهارم بپردازید.هدف نهایی: در مجموع 12 چرخش در هر جهت انجام دهید و هر بار پس از 4 بار چرخش، چشمان خود را باز کنید. حرکات را تا حد امکان نرم و کامل انجام دهید. فقط گردن‌تان بچرخد و تمام بدن خود را تاب ندهید.

چشمک منظم

قبل از انجام این ورزش باید یک نشانه برای خود درست کنید. برای این منظور روی یک کارت سفید به طول 5 و عرض 3 سانتیمتر یکی از حروف الفبا را بنویسید و آن را در هم‌سطح چشم خود به دیوار بچسبانید و خودتان 150 سانتیمتر با آن فاصله بگیرید و به حالت تعادل بایستید.بی‌آنکه چشمتان را از نشانه بردارید، به طور متناوب (اول چشم راست و سپس چشم چپ) 40 بار چشمک بزنید (هر چشم 20 بار).هدف نهایی: قصد این است که، هدف همواره روشن و ثابت دیده شود. آنچه در این تمرین مهم است منظم انجام دادن آن است.این ورزش‌ها، به ماهیچه‌های چشم هماهنگی می‌بخشند. اختلالات ناشی از ناهماهنگی ماهیچه‌های چشم، منجر به اختلال در تطابق می‌شود.

چرخش چشمان بسته

در حالت تعادل بایستید. به آرامی چشمان خود را ببندید و صفحه گرد بزرگ دواری را در نظر آورید. بعد مجسم کنید که نقطه رنگینی در صفحه وجود دارد که با دوران صفحه، آن نیز به چرخش درمی‌آید. آنگاه چرخش این نقطه رنگین را بر روی صفحه دنبال کنید.حالا در همین حال،‌ شست و انگشت اشاره خود را به طرف نقطه رنگین نشانه کنید و نقطه رنگین خیالی را در حالی که دو انگشت را روی هم مالش می‌دهید دنبال کنید.مهم نیست که از دست راست خود استفاده کنید یا چپ. گاه چرخش نقطه رنگین خیالی را از راست به چپ و گاه از چپ به راست مجسم کنید. چرخش چشمان به دنبال نقطه رنگین، در هر جهت باید یک دقیقه ادامه پیدا کند.

چرخش سر

به حالت تعادل بایستید و نشانه‌ای را که در تمرین قبل به روی آن حرف الفبا نوشته بودید دوباره به دیوار روبرو آویزان کنید و خودتان در 150 سانتیمتری آن بایستید.انگشتان دو دست را در پشت سرتان به هم جفت کنید. اینک در حالی که چشمانتان باز و نگاه‌تان به روی نشانه ثابت شده است، سرتان را حول یک دایره کوچک بچرخانید.به تدریج در حالی که نشانه را همچنان به وضوح می‌بینید، می‌توانید دایره چرخش سر را بزرگ‌تر کنید ولی ممکن است که مدت زیادی طول بکشد تا قادر به این کار باشید.

می‌توان این تمرین را به مدت یک دقیقه در هر جهت انجام داد.

حرکت چشم بسته در جهات چهارگانه

منظور از این تمرین تغییر وضعیت کره چشم است.

حرکت کره چشم باید چنان باشد که انگار با چشمان باز از یک جسم به جسم دیگر نگاه می‌کنیم.

به حالت تعادل بایستید و چشمان خود را ببندید.

سپس با نظم مشخص چشمان خود را تا آنجا که مقدور است به راست، چپ، بالا و پایین حرکت دهید.

می‌توانید نظم ورزش را روز به روز تغییر دهید ولی نظم کار خود را در هر روز معین ثابت نگه‌ دارید.

این تمرین باید به مدت 2 دقیقه ادامه یابد.

ورزش‌های گفته شده را می‌توانید، دو بار در روز انجام دهید.

چند نمونه دیگر از ورزش‌های چشم

1- چند دقیقه چشم‌های خود را ببندید، دو انگشت را روی پلک چشم قرار دهید و 5 بار چشم را داخل حدقه چشم بچرخانید.

2- نیم ساعت یکبار در حین مطالعه پلک بالای چشم راست را روی قسمت بالای حدقه پلک پایین چشم گذاشته و با دست مالش دهید و بعد همین ورزش را روی چشم چپ انجام دهید.

3- چشم‌ها را ببندید و کف دست خود را روی چشم قرار دهید، البته نباید دست با پلک چشم تماس داشته باشد، بلکه مثل گنبد بالای چشم باشد، به گونه‌ای که هیچ نوری وارد چشم نشود. حداقل تا 20 بشمارید و چشم را در همین حالت نگه دارید. این کار برای چشم و مغز استراحت ایجاد می‌کند و برای تمرکز مفید است و نیروی چشم را نیز افزایش می‌دهد.

4- در حین مطالعه چشم را به یک جا خیره نکنید، بلکه گاهی افق‌های دورتر و اطراف را نیز نگاه کنید و زاویه دید را تغییر دهید تا چشم دچار خستگی نشود.

5- سر را به حالت معمولی ثابت نگه دارید. ابتدا چشم را به طرف راست در حدقه چشم بچرخانید، بدون آن که سر را تکان دهید. تا حدی که می‌توانید از زاویه راست چشم نگاه کنید. سپس بدون حرکت دادن سر، چشم را به طرف چپ در چشم بچرخانید، سپس طرف بالا و بعد طرف پایین حدقه چشم را بچرخانید. پس از پایان این مراحل، چشم را داخل حدقه از راست به چپ و بالا و پایین بچرخانید، بدون آن که سر را حرکت دهید.

6- بسیاری از افراد وقتی که مطالعه می‌کنند، از پلک زدن غافل می‌شوند. این حالت موجب فشار بر چشم و ممانعت از نرمی چشم و گردش خون در آن می‌شود. از این رو گهگاه نگاه خود را به جانب دیگر معطوف ساخته و پلک‌ها را روی هم بگذارید و بردارید و به اصطلاح پلک بزنید.