اروگوئه (Uruguay) کشور کوچکی واقع در جنوب شرقی آمریکای جنوبی، به پایتختی مونته ویدئو است. اروگوئه، با نام رسمی «جمهوری خاوری اروگوئه» و یا « جمهوری شرقی اروگوئه» در جنوب شرقی قارهٔ آمریکای جنوبی واقع شدهاست.
زبان رسمی کشور، اسپانیایی و واحد پول آن پزوی اروگوئه است. حدود ۵۸ درصد از مردم این کشور مسیحیاند و حدود ۴۱ درصد از هیچ دینی پیروی نمیکنند. اروگوئه به عنوان سکولارترین کشور آمریکای جنوبی شناخته میشود. یکی از دلایل آن این است که جمعیت بومی سرخپوست در این منطقه کم بوده و به این خاطر مبلغان مسیحی اسپانیایی در زمان استعماری کمتر به این ناحیه اعزام میشدند. حدود ۸۶ درصد از مردم اروگوئه سفیدپوست هستند. بیشتر مردم این کشور از تبار اسپانیایی و ایتالیاییاند (یکچهارم جمعیت، ایتالیاییتبار است).
این کشور تا سال ۱۸۱۱ مستعمره اسپانیا بود. اروگوئه در سال ۱۸۲۵ از امپراتوری بزریل اعلام استقلال کرد و این استقلال در سال ۱۸۲۸ به رسمیت شناخته شد. اروگوئه امروزه یک جمهوری دموکراتیک مشروطه است. این کشور در رتبه یکی از پیشرفتهترین و مرفهترین کشورهای آمریکا لاتین قرار دارد.
تاریخ اروگوئه
اوروگوئه نخستین بار در قرن هفدهم میلادی توسط پرتغالیها کشف شد و شهر کولونیا در سال ۱۶۸۰ توسط آنان بنیان نهاده شد. در سالهای بعدی پای اسپانیاییها نیز به این کشور باز شد.اسپانیاییها در اوایل سده ۱۸ شهر مونتهویدئو را تأسیس کردند. در سدههای ۱۷ و ۱۸ میلادی جنگهایی بر سر مالکیت اوروگوئه بین اسپانیا و پرتغال در گرفت که منجر به پیروزی اسپانیا شد. در سال ۱۸۲۰، برزیل این سرزمین را اشغال کرد و به صورت یکی از ایالات خود در آورد تا اینکه در بین سالهای ۱۸۲۵ تا ۱۸۲۸ انقلاب عمومی آغاز شد و به استقلال کامل در سال ۱۸۲۸ از برزیل انجامید. در تاریخ بیست و پنجم اوت ۱۸۲۵، فردی به نام خوان آنتونیو لاوالیا (antonio lavalleja)، خیزش مردم را برای استقلال کشور رهبری کرد و آن تاریخ، اکنون روز تعطیلی ملی میباشد.
اروگوئه مراحل پیشرفت را در ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی عمدتا در ابتدای قرن بیستم شروع کرد اما همزمان با تحولات در کشورهای دیگر منطقه و کودتاهای نظامیان، در این کشور کوچک نیز حکومت نظامیان بین سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۵ باعث شد که روند مردمسالاری که بصورتی نهادینه درآمده بود، قطع شود. اما مجددا از سال ۱۹۸۵ دولتهای دموکراتیک برسرکار آمدهاند.
جغرافیای اروگوئه
یکی از کشورهای آمریکای جنوبی که ۱۷۶٫۲۱۵ کیلومتر مربع مساحت و ۳٬۳۹۹٬۲۳۷ نفر جمعیت دارد که از این تعداد ۱٫۷ میلیون نفر در مونته ویدئو و حاشیه آن زندگی میکنند. این کشور از سمت شمال با برزیل، از غرب با رودخانهٔ اروگوئه، از جنوب غربی با دهانه رودخانهی ریو دلاپلاتا به معنی «رودخانهٔ نقره» که در زبان انگلیسی به «ریور بلات» معروف است و در سمت دیگر آن کشور آرژانتین قرار دارد، و از جنوب شرقی با اقیانوس اطلس همجوار است.
تقریباً نیمی از جمعیت آن، در پایتخت و بزرگترین شهر یعنی مونتهویدئو زندگی میکنند. این کشور، دومین کشور کوچک مستقل در آمریکای جنوبی است و فقط از سورینام بزرگتر است.
شهرهای مهم اروگوئه
- مونتهویدئو (montevideo)
- سالتو (salto)
- پایساندو (paysandu)
- سیوداد دلا کاستا (ciudad de la casta)
- لاسپیدراس (las piedras)
- ریورا (rivera)
- مالدونادو (maldonado)
- تاکوآرمبو (tacuarembo)
- ملو (melo)
- مرسدس (mercedes)
- آرتیگاس (artigas)
- میناس (minas)
- سان خوزه دمایو (san jose demaio)
- دورازنو (durazno)
- فلوریدا (florida)
- ترینتا ای ترس (Treinta y Tres)
- روچا (rocha)
- سان کارلوس (san carlos)
- پاندو (pando)
- فرای بنتوس (fray bentos)
سیاست در اروگوئه
امور سیاسی اروگوئه در چهارچوب نظام ریاست جمهوری و دمکراسی جایگزینی است که رئیس جمهور هم نفر اول دولت و هم نفر اول کشور است و رئیس سیستم چند جزئی تقسیمات کشوری به شمار میآید. قوه مجریه توسط دولت اداره میشود. قوهٔ مقننه هم به دولت و هم به دو بخش مجمع قانونگذاری اروگوئه واگذار شدهاست. قوهٔ قضاییه مستقل از قوهٔ مجریه و مقننهاست. در طول تاریخ اروگوئه، اغلب گروههای ملی و کلورادو به تناوب قدرت را در اختیار داشتهاند.
رقابت اصلی سیاسی در اروگوئه بین سه حزب عمده فرنته آمپلیو (حزب حاکم و با گرایش چپ) و دو حزب سنتی راستگرای کلرادو و ناسیونال است. روسای جمهور قبلی و فعلی این کشور هر دو از حزب فرنته آمپلیو هستند. انتخابات ریاست جمهوری اروگوئه در ۲۹ نوامبر (۸آذرماه ۸۸) با پیروزی خوزه موخیکا نامزد حزب چپگرای فرنته امپلیو پایان یافت.
اقتصاد اروگوئه
بخش کشاورزی، دامداری و ماهیگیری مهمترین بخشهای اقتصادی در اروگوئه بهشمار میآیند و اقتصاد این کشور اساسا بر پایه کشاورزی و دامداری (گاو و گوسفند) استوار است. بیش از ۱۵ درصد از سهم تولید ناخالص داخلی کشور به بخش کشاورزی و دامداری اختصاص دارد. برنج، گندم، جو، ذرت، تخم آفتابگران، سویا، حبوبات، سبزیجات، صیفی جات، توتون، تنباکو و دانههای روغنی و انواع میوه از فرآوردههای کشاورزی هستند.
کشاورزی نقش مهمی را در تاریخ اروگوئه و هویت ملی این کشور ایفا کردهاست تا اواسط سده بیستم که تمامی کشور مانند یک چراگاه بسیار بزرگ بود (زمینهای کشاورزی) و ثروت بدست آمده درمناطق داخلی کشور در مونته ویدئو بعنوان «کاسکو» (casco) یا راس مدیریتی خرج میشد. در مورد آن گفته میشود «اروگوئه سرزمین بندرگاه و گاوها است».
مردم اروگوئه
جمعیت اروگوئه ۳٫۵ میلیون نفر است. ٪۸۵.۸ جمعیت از نژاد اروپایی سفید میباشد که از اصلیتهای ایتالیایی اسپانیایی و به دنبال آنها انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، پرتغالی، ایرلندی، روسی، اسکاندیناوی و ارمنی، میباشند. دولت و کلیسا بطور رسمی از یکدیگر مجزا هستند. اغلب مردم اروگوئه به دین کلیسای کاتولیک رم اعتقاد دارند (٪۶۶)، تعداد کمی پروتستان (٪۲) و یهودی و مسیحیان ارمنی (٪۱) و افراد زیادی بدون ایمان (٪۳۱) میباشند.
درصد با سوادی در اروگوئه بسیار بالا است(٪۹۹) و طبقه متوسط شهرنشین اکثریت این کشور را که در آن درآمد به خوبی بین مردم تقسیم شده تشکیل میدهد. در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ حدود ۶۰۰۰۰۰ اروگوئهای مهاجرت کردند و عمدتا به اسپانیا، آرژانتین و برزیل رفتند. بقیه نیز به کشورهای اروپایی و آمریکا سفر کردند. به علت زاد و ولد اندک، امید به زندگی بالا و درصد نسبتا زیاد مهاجرت جوانان، بیشتر جمعیت اروگوئه را میانسالان تشکیل میدهند.
نویسندگان اروگوئهای
- خوزه انریکه رودو، مقالهنویس و اندیشمند
- فلورنسیو سانچز، نمایشنامه نویس
- هورایسو کویروگا، داستان کوتاهنویس
- جوانا د ایباربورو، شاعر
- دلمیرا آگوستینی، شاعر
- ماریا اوژینا واز فرایر، شاعر
- خوان کارلوس اونتی، رمان نویس
- ایدا ویلارینو، شاعر
- فلیسبرتو هرناندز، داستاننویس و مقالهنویس
- مارید لوررو (Levrero)، داستان کوتاهنویس
- ماریو بندتی، شاعر و رماننویس
- ژآکوبو لانگسز، نمایشنامهنویس
- ادواردو گالیانو، نویسنده و مفسر اجتماعی که در آمریکای لاتین معروف شد
- جورج ماجفود، مقالهنویس و رماننویس
- اریک بوهلر، نویسندهٔ فنی
مونته ویدئو زادگاه سه شاعر فرانسوی بودهاست:
- ایزیدور لوسین دوکاس
- ژولز لافورژ
- ژولز سوپرویل
غذاهای اروگوئهای
- آسادو: سنت ملی، کباب انواع گوشت و نوعی سوسیس (چوریزوس) که همراه با شراب قرمز با گیرایی بالا سرو میشود.
- دولس دلچه: خوراکی شیرین تهیه شده از شیر و شکر
- پاسکوالینا: پای اسفناج که معمولاً حاوی تخم مرغ و پیاز است.
- میت (mate): چای تهیه شده از یربا (Yerba) که از کدوی میت استخراج شده و آنرا با بومبیلا (نی آهنین) به آرامی میخورند.
- امپاناداس: پای کوچک که با گوشت، زیتون، تخم مرغ و هویچ پر شدهاست.
- مارتین طیرو: یک برش پنیر و یک برش نان شیرینی به دانه (دولسه د مصبریلو)
- سس کاروسو: سسی برای سرو کردن پاستا که از خامه، رب گوچه فرنگی، پیاز، ژامبون و قارچ تهیه شدهاست.
- ساندویچ چیویتو: ساندویچ حاوی گوشت گاو، گوجه فرنگی، پنیر و فلفل.
ورزش در اروگوئه
محبوبترین ورزش در اروگوئه فوتبال است. این کشور افتخارات زیادی در این رشته کسب کرده است:
- مدال طلای المپیک تابستانی ۱۹۲۴ و المپیک تابستانی ۱۹۲۸
-
قهرمان دو دوره جام جهانی فوتبال:
- سال ۱۹۳۰ که اولین دوره مسابقات جهانی فوتبال در مونته ویدئو برگزار شد.
- سال ۱۹۵۰ در برزیل
- قهرمان ۱۵ دوره جام ملتهای امریکای جنوبی موسوم به کوپا آمریکا که از این حیث پرافتخارترین تیم آمریکای جنوبی در این جام است.
معروفترین فوتبالیستهای اروگوئه عبارتاند از:
- آلوارو رکوبا
- داسیلوا (به علت تصادف یک پای خود را از دست داد)
- دیگو فورلان
- فرناندو موسلرا
- لوئیس سوآرز
- ادیسون کاوانی
تیم راگبی نیز پر طرفدار است و تیم ملی به جام جهانی راگبی ۱۹۹۹ و پس از آن جام جام جهانی ۲۰۰۳ راه یافتهاست. این تیم اکنون در آمریکای جنوبی در رتبهٔ دوم قرار دارد. بسکتبال و دوچرخه سواری نیز مجبوبیت دارند. درسال ۲۰۰۵، استبان بایتستا اولین فرد اروگوئهای بود که به لیگ NBA راه پیدا کرد.