ارتودنسی متحرک

منظور از این درمان ارتودنسی متحرک استفاده از پلاکهای متحرک می باشد که توسط خود بیمار در دهان قرار داده شده و در هنگام غذا خوردن از دهان خارج می شود؛ بنابراین نتیجه این درمانها کاملا وابسته به همکاری بیمار است. هدف اولیه از این درمان اصلاح روابط ،موقعیت و اندازه فکین می باشد.پلاکها ممکن است تک فکی ویا دو فکی (روی هر دو فک بالا و پایین ) باشد.

این پلاکها از یک بخش اکریلی و یک سری اجزای سیمی تشکیل شده که پلاک را سر جای خود در دهان نگه می دارند . بخش فعال دستگاه یکسری فنر و یا پیچ می باشد که با فعال کردن انها باعث حرکت دندانها یا بزرگ شدن فکها می شود.
پلاکهای دوفکی که حجیمتر هستند برای تغییر موقعیت و اندازه فک پایین استفاده می شود که با سطوح شیبدار تعبیه شده ، اینکار را انجام می دهند.از انجا که هدف از این پلاکها اصلاح ساختار اسکلت می باشد ، حتما باید پیش از بلوغ استفاده شوند.البته بعد از بلوغ هم امکان استفاده از این پلاکها وجود دارد ولیکن تنها نتیجه آن حرکت دندانها است که تا حدود مشخصی امکان دارد و اگر مشکل ساختار و موقعیت فکها زیاد باشد نیاز به درمانهای جراحی در کنار ارتودنسی وجود خواهد داشت.

بیمار باید پلاکهای متحرک را شبانه روز بجز مواقع غذا خوردن استفاده کند و معمولا 6 ماه زمان نیاز است تا مشکل بیمار اصلاح شود ، البته ممکن است بیمار در مرحله بعد نیاز به استفاده از پلاکهای دیگری هم داشته باشد. در صورت اصلاح کامل مشکل فکی بیمار ، تا مدتی بیشتر باید بیمار حداقل شبها از پلاک استفاده کند تا نتایج درمان تثبیت شده و برگشت نکند.در این مرحله امکان حرکات محدود دندانها وجود دارد ولی به دست آوردن دندانهای کاملا صاف و منظم مستلزم درمانهای ارتودنسی ثابت می باشد.البته با پلاکهای متحرک امکان اصلاح بی نظمی های مختصر دندانها در هر سنی وجود دارد.پلاکهای متحرک باید بعد هر وعده غذا با مسواک و خمیر دندان تمیز شود.

این مورد را نیز باید ذکر کنم که گاهی برای اصلاح روابط و موقعیت فکها باید از دستگاههای خارج دهانی استفاده کرد که به پلاکهای داخل دهان متصل می شوند.البته در پایان درمان ارتودنسی ثابت نیز برای تمام بیماران از پلاکهای متحرک استفاده می شود که اینها اصطلاحا پلاکهای نگهدارنده نام دارند و هدف از انها تنها حفظ دندانهای مرتب شده در موقعیت جدید و جلوگیری از برگشت نتایج درمان می باشد.در واقع بعد از حرکت دندانها، الیاف لثه و بافتهای نگهدارنده که مثل کش می مانند کشیده می شوند که باید به مرور زمان با وضعیت جدید منطبق شده و از برگشت نتایج درمان جلوگیری شود.

ارتودنسی ثابت

در این مرحله از درمان ،هدف ،حرکت دندانها و اصلاح روابط دندانهای دو فک با هم می باشد.در این مرحله نگینهایی بر روی دندانها چسبانده می شود که اصطلاحا براکت نام دارند و یک سیم از بین این براکتها گذرانده می شود که با کشهای ظریفی که به دور براکتها انداخته می شود(و می توانند رنگی باشند) در جای خود ثابت می شوند.این کشها هر جلسه تعویض می شوند ولی سیمها ممکن است هر جلسه عوض نشود و براکتها هم که تا پایان درمان باقی می مانند.این درمان برخلاف درمانهای متحرک، وابسته به همکاری بیمار نیست.البته مراقبتهای خاصی باید انجام شود از جمله اینکه در تمام طول درمان که حدود 15-20 ماه (گاهی تا 24 ماه)طول می کشد،نباید بیمار غذاهای با قوام سفت مثل ته دیگ ، بلال ، زیتون و .... استفاده کند.در غیر اینصورت براکت از دندان جدا می شود که مستلزم چسباندن براکت جدیدی می باشد که باعث طولانی شدن درمان و اسیب به دندان می شود.ازنظر بهداشتی نیز نیاز به مراقبتهای خاص و کامل توسط بیمار می باشد تا از ایجاد پوسیدگی و تغییر رنگ دندانها جلوگیری شود.

امکان حرکت دندانها در هر سنی به شرط سلامت لثه و بافتهای نگهدارنده دندان وجود دارد گرچه با افزایش سن مختصری سرعت حرکت دندان کاهش می یابد.گاهی به دلیل عدم همخوانی اندازه فک ودندانها ویا وجود مشکلهای فکی متوسط که امکان جفت شدن قابل قبول دندانها را میسر نمی کند (وقتی بیمار بعد بلوغ مراجعه کرده و امکان اصلاح روابط فکی نیست و تمایل به جراحی نیز وجود ندارد)،باید از دندانهای دائمی بیمار کشیده شود .

معمولا دو دندان اسیای کوچک بالا یا چهار دندان اسیای کوچک بالا و پایین کشیده می شوند . البته بسته به شرایط ممکن است دندانهای دیگر از جمله یک دندان ثنایا ( دندان جلو )پایین کشیده شود ؛ اما به عنوان یک قانون هرگز نباید دندانهای نیش کشیده شوند ( حتی اگر کاملا بیرون زده باشد باید دندان پشتی کشیده شود و دندان نیش به جای خود حرکت داده شود)فواصل ایجاد شده در اثر کشیدن دندانها با حرکت سایر دندانها در پایان درمان به طور کامل بسته شده و بیمار هیچ مشکلی از نظر زیبایی ، جویدن ویا تکلم نخواهد داشت.

گاهی بعد از کشیدن دندانهای گفته شده و حرکت سایر دندانها ، فضا برای رویش دندانهای عقلی که در مسیر رویشی مناسبی باشند ،مهیا میشود ؛ بنابراین اگر تصمیم به درمان ارتودنسی دارید در کشیدن دندانهای عقل خود عجله نکنید مگر اینکه دکتر متخصص ارتودنسی تجویز کند.ذکر این نکته نیز مهم است که باید بدانید که کشیدن دندان عقل باعث مرتب شدن دندانهای جلو نشده و از فضای دندان عقل نمی توان برای منظم کردن دندانهای نیش و قدامی استفاده کرد.برای همین گاهی علاوه بر کشیدن دندانهای عقل با مسیر رویشی نامناسب باید دندانهای اسیای کوچک را نیز برای منظم کردن سایر دندانها کشید. بار دیگر متذکر می شوم که اگر قصد درمان ارتودنسی دارید حتما باید کشیدن هر دندانی با نسخه مکتوب متخصص ارتودنسی انجام دهید.