دوره، دوره پهپادهاست. چه بخواهیم چه نخواهیم، این پرنده‌های مکانیکی مرموز سر از زندگی روزمره ما در خواهند آورد و به جزئی جدایی‌ناپذیر از آن تبدیل خواهند شد. بعید نیست کمتر از 5 سال دیگر شاهد باز شدن پای پهپادها به خانه‌هایمان هم باشیم.

در حال حاضر برطرف شدن آخرین موانع بر سر آغاز عصر پهپادها، در گرو تصمیم اداره هوانوردی فدرال (FAA) آمریکاست؛ زیرا این اداره فعلا استفاده تجاری از پهپادها را در ارتفاع بالاتر از 152 متر و خارج از دید هدایت گرش ممنوع کرده است. آنهایی که بخواهند از پهپاد بهره اقتصادی ببرند باید خلبان های متخصص استخدام کرده یا درخواست معافیت از قانون FAA بدهند. مدافعان استفاده از پهپاد، قوانین وضع شده را مانع خلاقیت در این عرصه می دانند. دولت اوباما FAA را تحت فشار گذاشته تا در سال 2015 قوانین جدیدی وضع کند و با کاهش محدودیت های استفاده تجاری از پهپادها، رونق استفاده از آنها را رقم بزند. انتظار می رود استفاده گسترده تجاری از پهپادها، طی 3 سال آینده 6 / 13 میلیارد دلار (حدود 45 هزار میلیارد تومان) سود به اقتصاد آمریکا تزریق کرده و 7000 شغل جدید در زمینه ساخت و هدایت پهپادها ایجاد کند. همین حالا افراد بسیاری در حال گذراندن دوره های مربوط به پهپادها در دانشگاه های فلوریدا و داکوتای شمالی هستند.

اگر بدانید پهپادها چه کارهایی می توانند بکنند، از این پس دنیای فناوری را جور دیگری خواهید دید. این روزها در گرماگرم انتخاب رشته دانشگاه ها از سوی پذیرفته شدگان در کنکور سراسری، توجه به رشته هایی که در آینده ای نه چندان دور در مشاغل جدید به کار گرفته خواهد شد موضوعی است که باید مدنظر قرار گیرد. بی شک آینده فناوری از آن پهپادهاست و در این بین رشته های فنی ازجمله مکانیک، رباتیک و میان رشته مکاترونیک جایگاه خاص خود را خواهند داشت. در این نوشته به 10 کاربرد پهپادها که در دهه آینده به رشدی فزاینده دست خواهند یافت، اشاره می کنیم.

 حفاطت از حیات وحش

یکی از مهم ترین قابلیت های پهپادها سفر به مکان هایی است که برای بشر بیش از حد دور یا خطرناک است. در چنین موقعیت هایی است که نیروهای نظامی حداکثر استفاده را از پهپادها می برند. حافظان حیات وحش از پهپادها برای بازرسی و حفاظت از نقاط آسیب پذیر در سیاره مان استفاده می کنند. خارج از آمریکا، گروه هایی مانند «صندوق حیات وحش جهان» با بهره گیری از یک اسکادران پهپاد تجسس که با بودجه گوگل حمایت می شوند، از فیل ها و کرگدن های بخش های دورافتاده کنیا و نپال در مقابل قاچاقچیان محافظت می کنند. حتی در آمریکا با تمام قوانین سفت و سختش در این زمینه، موسسه بازرسی زمین شناسی موفق به کسب اجازه برای استفاده از یک پهپاد نظامی قدیمی شد تا با آن به مراقبت از یک دسته باقرقره در کلرادو بپردازد. پهپاد 2 کیلوگرمی ریوین اِی (Raven A) قادر است بدون ایجاد مزاحمت برای این پرندگان اقدام به ثبت تصاویر عادی و حرارتی کند. در بخش های متعددی از جهان، مانند گرینلند غربی، دریاهای ساحل بلیز، و جنگل های سوماترا در اندونزی، طرفداران حفظ منابع طبیعی از پهپادها برای ثبت نقشه بخش های دورافتاده، بررسی سلامت نهنگ های مهاجر، تحت نظر داشتن جمعیت ماهیان و محافظت از اورانگوتان ها در مقابل قطع غیرقانونی درختان بهره می گیرند. یک بوم شناس در این باره به نشنال جئوگرافیک گفته است: «جنگلی را که در حالت عادی باید طی یک تا 2 هفته بررسی کرد، با کمک پهپاد می توان 3ـ2 روزه پیمود!«

پیک پهپاد

آمازون، یکی از بزرگ ترین فروشگاه های اینترنتی جهان، مدتی پیش علاقه خود را برای به خدمت گرفتن پهپادها ابراز کرد. به گفته مدیر آمازون، این شرکت برای ارسال سفارش های کمتر از دو کیلوگرم خود از پهپادها بهره می گیرد. به این ترتیب زمان ارسال مرسوله های مشتریان به کمتر از نیم ساعت رسیده است که در نوع خود بی نظیر است. گفتنی است گوگل در این مورد هم دستی بر آتش داشته و در حال راه اندازی سرویس پیک پهپادی مختص خودش است.

پهپاد بازرس

خط لوله ترانس ـ آلاسکا با طول 1300 کیلومتر از زمین های نفتخیز منجمد پرودوبِی در آلاسکای شمالی آغاز شده و تا نزدیک ترین بندر، یعنی والدِز ادامه دارد. این خط لوله با 2 / 1 متر ضخامت، یک اعجوبه مهندسی است که نفت خام و گاز را به 48 ایالت آمریکا منتقل کرده و در کل بار 15 درصد کل تولید نفت آمریکا را به دوش می کشد. یک روزنه کوچک در این 1300 متر خط لوله نه تنها ضرر مالی قابل توجهی به مالک اش، بریتیش پترولیوم می زند، محیط زیست را هم از خیراتش بی نصیب نمی گذارد. سال 2006، یک شکستگی در خط لوله پرودوبِی، موجب نشت 757 هزار لیتر نفت در مساحت 8000 متر مربع شد. نشتی دیگری در سال 2014 منجر به انتشار لایه ای از نفت در مساحت 110 هزار متر مربع شد. بریتیش پترولیوم در حال آزمایش پهپادهایی مجهز به دوربین حرارتی است که قادرند با هزینه ای بسیار کمتر از به کارگیری بالگرد، نشتی ها و نقاط ضعیف را در طول خط لوله شناسایی و بازرسی کنند. از سوی دیگر پهپادها در حال تبدیل به وسیله ای ضروری برای بررسی تیغه توربین های مزارع بادی هستند؛ زیرا ارتفاع آنها فاصله زیادی با سطح زمین دارد. تشکیلات بزرگ خورشیدی با هکتارها هکتار صفحه خورشیدی نیز در حال همکاری با پهپادسازان هستند تا صفحه های شکسته و توربین های ناکارآمد را با استفاده از دوربین های عمود بر زمین تشخیص بدهند. کاربرد دیگر پهپادها ترساندن و متفرق کردن پرندگان و حیوانات وحشی دیگری است که ممکن است به خود یا تجهیزات صدمه بزنند.

پهپاد کشاورز

شاید دیدن پهپاد در مزارع ساده خانوادگی دور از ذهن باشد، اما بزودی شاهد به کارگیری گسترده آنها در مزارع بزرگ صنعتی خواهیم بود. در گذشته کشاورزان همه جای زمین را با مقدار کود یکسانی تغذیه می کردند.

با استفاده از پهپادها می توان مقدار کلروفیل برگ ها را اندازه گرفت و مقدار کود مصرفی را بر اساس حضور این ماده در بخش های مختلف مزرعه سهم بندی کرد.

از سوی دیگر، پهپادها می توانند با بررسی گیاهان، آنهایی را که در معرض آفت هستند با سم بیشتری پوشش بدهند و در مقابل از سمپاشی غیرضروری اجتناب به عمل آورند.

در زمان برداشت محصول نیز انتظار می رود کشاورزان بتوانند با کمک پهپادها، میزان رسیدگی هر بخش از محصول را اندازه گرفته و همواره اقدام به چیدن بهترین ها کنند.

مدیریت املاک

در کشور ما چندان معمول نیست، اما در کشورهای غربی که تجارت ریل استیت حسابی رونق دارد، تصاویر منازل را در اینترنت به اشتراک می گذارند. انتظار می رود در آینده ای نزدیک شاهد ویدئوهای جذاب و دیدنی از محیط بیرون و درون منازل باشیم. احتمالا این کاربرد پهپاد برای فعالان این حرفه ایجاد خطر خواهد کرد.

جدای از بخش فروش، پهپادها در تشخیص مشکلات املاک نیز نقش پررنگی بازی خواهند کرد. مدتی پیش شهردار شهر سامرویل (شهری در خارج بوستون آمریکا) از پهپادها برای تشخیص مقدار برف روی ساختمان های عمومی استفاده کرد تا از سقوط ناگهانی برف ها جلوگیری شود.

پهپاد خبرنگار

در آینده ای بسیار نزدیک شاهد حضور پررنگ پهپادها در رسانه ها خواهیم بود. پس از تخریب جزیره نشین وانوئاتو، واقع در جنوب اقیانوس آرام در اثر طوفان های موسمی در اوایل سال 2015، اخبار ان.بی.سی با کمک یک پهپاد تصاویر داغی از خرابه های حاصل از این طوفان مخابره کرد. قوانین FAA هنوز هم دست خبرنگاران را بسته، اما بعید نیست تا انتهای سال جاری میلادی شاهد گسستن این زنجیر باشیم. اکنون پرواز دادن پهپادهای خبرنگار بر فراز جمعیت ممنوع است. بنابراین پوشش خبری شورش های خیابانی و راهپیمایی ها ممکن نیست. اگر امنیت پهپادها ثابت شود، اصلا دور از ذهن نیست که شاهد پوشش تعقیب و گریزهای پلیس، اعتراضات مردمی و اتفاقات ورزشی توسط دسته های پهپاد باشیم. در این بین معضل رعایت حریم خصوصی دوچندان خواهد شد. همین حالا هم پاپاراتزی های پهپادباز در حال اذیت کردن افراد معروف هستند. انتظار می رود پیشاپیش قوانین مناسبی برای این مورد وضع شود.

پهپاد امدادگر

وقتی یک توفان بزرگ به دل منطقه ای مسکونی می زند یا رودخانه ای به مدفن دهکده ای دورافتاده تبدیل می شود، یکی از سخت ترین وظایف تیم های امداد رسیدن به محل وقوع است. اینجاست که پهپادها به دادمان می رسند. یک پهپاد سبک وزن امدادی مجهز به دوربین حرارتی قادر است در ارتفاع کم بر فراز محل حادثه پرواز کند و دنبال علائم حیات بگردد. در نتیجه امدادگران می توانند به جای اتلاف وقت بر سر جستجوی بی هدف، مستقیما سراغ علائم حیاتی تشخیص داده شده بروند.

پهپاد عجیب و غریبی که در رقابت «پهپاد برای امداد» در امارات متحده عربی جایزه یک میلیون دلاری را ازآن خود کرد، دارای اسکلتی انعطاف پذیر است که شرایط ورود به فضاهای تنگ را برایش فراهم کرده و در صورت تصادم با اطراف، از آسیب دیدنش جلوگیری می کند. قفسه فیبر کربن آن هم از بازماندگان در مقابل پره های گردانش مراقبت می کند. پهپادهای دوربین دار در حال تبدیل شدن به وسیله ای مناسب برای عملیات جستجو در مناطق دورافتاده هستند. به کار گماشتن تعدادی پهپاد برای پیدا کردن یک مسافر یا کودک گمشده، بسیار منطقی تر و کم خرج تر از اجیر کردن چندین و چند انسان به نظر می رسد.

پهپاد مجری قانون

فرض کنید تعدادی زندانی موفق به فرار شوند. قطعا یورش بردن به سمت آنها با بالگرد، خودرو و... از صدها متر آن طرف تر خبرشان می کند. پهپادها می توانند با کمترین صدا به پرواز درآمده و با کمک دوربین های حرارتی خود اقدام به شناسایی فراری ها کنند. این پهپادها که خیلی کمتر از بالگرد خرج برمی دارند، در صندوق ماشین پلیس جا شده و در کمترین زمان ممکن سَرِ هَم می شوند. از این پهپادها می توان در ماموریت های حساس، مانند گروگانگیری استفاده های خوبی کرد. همین حالا در برخی شهرهای آمریکا پهپادها در عملیات پلیس نقش فعالی بر عهده گرفته اند. البته مخالفان این عمل با اشاره به پیامدهای منفی احتمالی برای امنیت و حریم خصوصی مردم، از استفاده گسترده از پهپادها ممانعت به عمل آورده و حضورشان فقط محدود به ماموریت های امداد و نجات یا برداشت تصویر از صحنه های تصادف و جنایت است.

 یکی دیگر از کاربردهای پهپاد که صدای اعتراض خیلی ها را درآورده، کنترل اعتراضات است. یک شرکت در آفریقای جنوبی پهپادی موسوم به «اسکانک» می سازد که به 4 تفنگ پینت بال مجهز است. هر تفنگ می تواند در ثانیه 20 گلوله شلیک کند. امکان این وجود دارد که تفنگ های پینت بال را با گلوله های پلاستیکی یا فشنگ های پر شده از اسپری فلفل جایگزین کنند.

اینترنت هوایی

فیسبوک و Internet.org هدف بزرگی دارند. به گفته زوکربرگ (مالک شبکه اجتماعی فیسبوک) حدود دو سوم جمعیت جهان از اینترنت پرسرعت بی بهره هستند. قرار است وظیفه تجهیز این افراد به اینترنت پرسرعت را Internet.org و پهپادهایش به عهده بگیرند. از سوی دیگر گوگل نیز بدون سر و صدا به ساخت پهپادهای خود به همین منظور ادامه می دهد. اواخر سال 2014، شرکت ایرباس، پهپاد زِفیر را معرفی کرد. این پهپاد فوق سبک به سلول های بسیار نازک خورشیدی مجهز است که دائم شارژ شده و امکان پرواز نامحدود را برای پهپاد به ارمغان می آورند. فیسبوک نیز تعدادی از سازنده های آن را به استخدام خود درآورد تا پروژه Internet.org را عملی کند.

پهپاد سینماگر

سال 2014 اولین جشنواره فیلم های پهپادی در نیویورک برگزار شد. پهپادها بسرعت دارند به ابزار محبوب فیلمبرداران جاه طلبی تبدیل می شوند که امکان خرج کردن های هالیوودی را ندارند. امروزه بسیاری افراد با خرید یک پهپاد 1000 دلاری و داشتن یک دوربین اچ.دی مناسب قادرند تصاویر حیرت انگیزی خلق کنند.

در سال 2014، FAA برای استفاده از پهپادها به منظور فیلمبرداری در فضای محدود و ارتفاع کمتر از 122 متر به تعدادی از شرکت های تولید فیلم هالیوودی مجوز داد. دیری نمی پاید که استودیوهای هالیوودی برای تولیداتشان دسته دسته متخصص پهپاد استخدام کنند.