دیابت بی مزه هیچ ارتباطی با افزایش قند خون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت مشابهت دارد. در این بیماری، مقدار زیادی از مایع رقیق شده به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود.

دکتر عبدالله دیدبان، فوق تخصص غدد و اختلالات متابولیک، گفت: «دیابت بی‌مزه، اختلالی نادر در سیستم هورمونی است که در آن، اغلب کمبود هورمون ضد ادراری (آنتی‌دیورتیک) که به طور طبیعی از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، اتفاق می‌افتد.

این اختلال هیچ ارتباطی با افزایش قند خون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت مشابهت دارد. در این بیماری، مقدار زیادی از مایع رقیق شده به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود.

عفونت مغز، خونریزی درون جمجمه، بیرون‌ زدن دیواره رگ‌ها (آنوریسم)، بیماری کلیه، حاملگی و نقص در هیپوتالاموس از علل دیابت بی‌مزه می باشند. از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری می‌توان به وجود بدخیمی و تومورهای غده هیپوفیز اشاره کرد. همچنین اعمال جراحی روی هیپوفیز یا استفاده از مواد رادیواکتیو و پرتودرمانی تومورهای مغزی (در نواحی هیپوفیز) عامل دوم ایجاد بروز دیابت بی‌مزه است.

عامل دیگر، جراحات شدید سر در اثر تصادفات و یا صدمات شدید مغزی است که اغلب با شکستگی در جمجمه نیز همراه است. در برخی از موارد نیز هیچ‌ کدام از عوامل فوق در فرد بیمار دیده نمی‌شود، اما فرد به این بیماری مبتلا می شود که ناشی از مشکلات ژنتیکی است. این افراد به طور معمول از دوران کودکی، به طور ارثی گرفتار این بیماری هستند و والدین آنها نیز سابقه ابتلا به این بیماری را دارند. با این وجود، در نزدیک به نیمی از موارد دیابت بی‌مزه، علت ایجادی بیماری ناشناخته است و شخص بدون داشتن آسیب یا صدمه‌ای، دچار آن می‌شود.

در یک نوع از دیابت بی‌مزه، با وجود ترشح هورمون ضد ادراری از غده هیپوفیز، کلیه‌ها به هورمون ضد ادراری واکنش نمی‌دهند که به نام دیابت ضد ادراری نفروتیک شناخته می‌شود. این مشکل ممکن است ناشی از مصرف برخی داروها و یا نواقص ژنتیکی مادرزادی در ناحیه کلیه‌ها باشد.
هر چند این مشکل در حال حاضر قابل درمان نبوده و تا آخر عمر با بیمار همراه است، اما برخی درمان‌ها می‌تواند تا حدودی نشانه‌های بیماری دیابت نفروتیک را بهبود بخشد.

گاهی اوقات، کمبود هورمون ضد ادراری در دوران بارداری رخ می‌دهد که به نام دیابت بی‌مزه حاملگی شناخته می‌شود و درمان آن هم با داروهای حاوی هورمون ضد ادراری انجام می شود.

همراه با درمان، این مشکل نیز در عرض چهار تا شش هفته پس از زایمان مرتفع می‌‍شود و بدین ترتیب استفاده از دارو هم متوقف می‌شود. هر چند که ممکن است در حاملگی‌های بعدی هم نشانه‌های بیماری، مجددا ظاهر شود.

تشنگی زیاد، دفع مقدار زیادی ادرار رقیق و بدون رنگ (تا 15 لیتر در روز)، خشکی دست‌ها، یبوست، زیاد نوشیدن آب و مایعات، بیدار شدن در هنگام شب برای رفتن به دستشویی و شب ادراری ناخودآگاه از نشانه‌های ابتلا به این بیماری هستند.

در نوع شدید بیماری، حجم زیادی از مایعات بدن به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود که گاهی این مقدار به حدود 24 لیتر در روز هم ممکن است برسد و شخص بیمار نیاز به ادرار کردن در هر 30 تا 60 دقیقه داشته باشد.

تشخیص بیماری با انجام اقدامات آزمایشی انجام می‌شود که آزمایش محرومیت از آب برای تعیین سطح هورمون ضدادراری، نمونه ای از آنها است.

در این بیماری یا سطح هورمون آنتی دیورتیک در خون کم می شود و یا پاسخ کلیوی به این هورمون وجود ندارد.

چون هورمون آنتی دیورتیک در بدن این بیماران ساخته نمی‌شود، در نتیجه مبتلایان به دیابت بی‌مزه می‌توانند این هورمون را به صورت قرص و اسپری، روزانه دو تا سه بار مصرف کنند تا بیماری‌شان کنترل شود.»

هشدار

دفع ادرار به مقدار زیاد در طی شبانه روز باعث کم آبی بدن می شود. کم آبی شدید بدن نیز موجب بروز ضعف، تب، مشکلات روانی و جسمی شدید و حتی مرگ شود.به همین علت، این بیماران باید به سرعت به مراکز درمانی منتقل شوند تا علت بیماری مشخص شود و سپس با درمان ابتدایی، از بروز عوارض بیماری در شخص جلوگیری گردد.