همه ما تجربه‌اش را داریم، وقتی با وسواس و دقت در حال انجام تمرینی جدید هستیم ناگهان درد زانو ما را از پا درمی‌آورد، یا عضلات چهارسرتان جوری دردناک می‌شود که احساس خوبی ندارید. بله، شما از خودتان زیاد کارکشیده‌اید و به خود آسیب زده‌اید و تأسف می‌خورید که چرا چند روز بیشتر استراحت نکرده‌اید!
هرچه بیشتر ورزش و تمرین کنید، فشار بیشتری به بدن‌تان وارد می‌کنید. اگر به بدن‌تان فرصت ریکاوری ندهید، بیشتر به خودتان آسیب می‌رسانید تا فایده؛ به نحوی که روی گوارش، عملکرد کلیه، تنظیم هورمونی و …. تأثیر می‌گذارد.
۱- همیشه درد دارید
مطمئناً کمی درد عضلانی مخصوصاً بعد از تمرین سخت کاملاً طبیعی است، به ویژه اگر تا پیش از آن ورزش نکرده باشید یا روتین‌تان را تغییر داده باشید. اما اگر مرتب ورزش می‌کنید نباید مدام درد داشته باشید. شما باید بسته به گروه عضلانی، همیشه ۲۴ تا ۴۸ ساعت بین جلسات به عضلات‌تان فرصت دهید تا بازیابی شوند و اگر همچنان درد داشتید به احتمال زیاد تمرین‌تان بیش از حد لازم شدید است.
بهترین تعریفی که می‌توان از تمرین بیش از حد ارائه داد، حالتی است که ورزشکار تا جایی به خود فشار مداوم وارد می‌کند که استراحت کردن دیگر برای ریکاوری و ترمیم عضلات کافی نیست. درد پیوسته عضلات، مکرراً مریض شدن، یا آسیب مداوم، علائم فیزیکی تمرین بیش از اندازه هستند. خوشبختانه، ریکاوری ساده است، فقط کافیست چند روز استراحت کنید!
۲- مدام خسته و کج خلق هستید
کج‌خلقی و دمدمی بودن، افسردگی و احساس خستگی و ناتوانی هم علائمی هستند که نشان می‌دهند بیش از حد ورزش می‌کنید. بیشتر ما شنیده‌ایم که ورزش ما را شادتر می‌کند، چون میزان اندورفین را بالا می‌برد یعنی هورمونی در مغز که ضد افسردگی است.
نکته جالبی که اینجا وجود دارد: اندورفین همچنین مانع از این می‌شود که درد ناشی از ورزش را احساس کنید. از مغزتان متشکر باشید! با این‌وجود، این اندورفین‌ها همراه با کورتیزول نیز هستند که هورمون استرس است و وقتی میزان کورتیزول به مدت طولانی بالا می‌ماند، تأثیرات مخربی روی سلامت روان دارد.
۳- ضربان قلب‌تان غیرطبیعی است
یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توانید بسنجید که ورزش‌تان بیش از حد است یا نه، این است که میزان ضربان قلب‌تان را چک کنید. بهتر است ضربان قلب در زمان استراحت را صبح اندازه بگیرید. اگر بیشتر از حد طبیعی‌تان بود، پس بدانید که بدن‌تان واقعاً برای تمرین سخت در آن روز آماده نیست. این یکی از بهترین شیوه‌ها برای ارزیابی میزان آمادگی‌تان برای ورزش است. اگر هم ضربان قلب‌تان پایین‌تر از حد نرمال بود، بازهم یعنی بیشتراز حد لازم ورزش می‌کنید.
۴- تمام مدت بدن‌تان کوفته است
اگر چندین روز بعد از زدن وزنه‌های سنگین همچنان بدون خم کردن زانو قادر به دولا شدن و برداشتن چیزی از روی زمین نیستید، احتمالاً زمان آن است که مدتی استراحت کنید. اگر بدن شما انعطاف‌پذیری لازم را نداشته و نتوانید به راحتی حرکت کنید، یعنی در الگوهای حرکتی شما اختلالی در حال روی دادن است.
به‌عبارتی دیگر، انجام فعالیت یکسان به‌طور مکرر ( دویدن، دوچرخه‌سواری، وزنه برداری) بدون ریکاوری مناسب و کافی موجب آسیب و لطمه می‌شود. توصیه می‌شود در روزهای ریکاوری‌تان حرکات کششی و فوم رولینگ انجام دهید تا بدن‌تان را منعطف نگه داشته و از آسیب پیشگیری نمایید.
۵- ادرارتان زرد تیره است
بله، باید به این مسئله هم توجه داشته باشید. با این‌که بیشتر افراد می‌دانند که باید حین ورزش، آب بدن‌شان را به میزان کافی حفظ کنند، اما خیلی‌ها وقتی ورزش را شروع می‌کنند که بدن‌شان کم آب است. ادرار، یکی از نشانه‌های ساده‌ای است که اعلام می‌کند برای شروع ورزش و تمرین خیلی کم آب هستیم.
دلایل رایج‌اش هم می‌تواند این باشد که شب قبل از تمرین، خیلی کم آب نوشیده‌ایم یا صبح بعد از بیدار شدن از خواب چیزی جز قهوه ننوشیده‌ایم. فکر می‌کنید می‌توانید حین ورزش و تمرین دوباره به بدن آب رسانی کنید؟ این‌طور نیست! حداقل ۴۵ دقیقه زمان لازم است تا بدن حتی از حالت کم آبی خفیف خارج شود.
بهترین کاری که می‌توانید درصورت مشاهده این علائم انجام دهید چیست؟ خیلی راحت‌تر است که استراحت داشته باشید، حرکات کششی انجام دهید و زیاد آب بنوشید، چون بدن‌تان آسیب یا اثرات تمرین زیاد را جبران کند. کمی استراحت و آرامش تنها چیزی است که بدن‌تان از شما می‌خواهد!
