اگر نمی توانید حتی یک روز را بدون حرص و جوش بگذرانید تنها اعصاب تان را از دست نمی دهید!
کسی را نمی توان در این دنیا پیدا کرد که برای یک روز هم که شده در زندگی اش استرس و اضطراب را تجربه نکرده باشد. استرس در زندگی هر فردی وجود دارد اما مشکلی نیست که قابل کنترل نباشد. استرس فقط روی اعصاب و روان تان تاثیر منفی نمی گذارد، بلکه متخصصان زیبایی معتقدند این لایه های درونی روانی می توانند زیبایی های شما را ازبین ببرند و عوارض ناگواری روی پوست و مو و حتی ناخن های شما بگذارند.
با این حال اگر با مشکلات پوستی بی دلیلی مواجه شدید یا بیماری پوستی تان بدون هیچ علت خاصی عود کرد، بهتر است به یاد استرس بیفتید و پی آن را بگیرید که از کجا نشأت گرفته است. دکتر داودی، متخصص پوست و مو درباره تاثیر استرس روی پوست، مو و ناخن بیشتر توضیح می دهد.
استرس حاد دارید یا مزمن؟!
استرس به دو دسته تقسیم می شود؛ دسته اول استرس های حاد و زودگذر و دسته دوم استرس های مزمن و درازمدت هستند. در هر دو صورت ممکن است به دنبال استرس های حاد یا کوتاه مدت و درازمدت تغییراتی را در پوست و ضمایم پوستی که شامل ناخن و مو می شود، مشاهده شود. در ادامه به تاثیراتی که هر یک از استرس ها روی پوست می گذارد می پردازیم.
استرس حاد با موهای تان چه می کند؟!
استرس های حاد همان طور که گفته شد زودگذر هستند، اما شوکی به بدن وارد می کنند که پوست به عنوان عضوی از بدن ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. معمولا در چنین شرایطی سلول های پوست، ناخن و ریشه مو ممکن است رشدشان کند یا متوقف شود. البته ممکن است تغییرات رشد را همان موقع مشاهده نکنید و بعد از گذشت چند روز یا چند هفته یا حتی چند ماه متوجه این تغییرات شوید.
به عنوان مثال ممکن است حادثه یا اتفاقی برای کسی رخ دهد که باعث بروز استرس حاد در فرد شود، در این مواقع بعد از طی مثلا دو ماه مشاهده می کند که دچار ریزش موی شدید و نگران کننده ای شده، طوری که فرد فکر می کند برای همیشه موهایش را از دست داده است. البته جای نگرانی نیست، این ریزش مو بعد از مدتی به طور خودبه خود درمان می شود. البته به شرط آنکه استرس در این مدت از بین برود، اما در شرایطی هم نیاز است بعد از اینکه فرد به شرایط عادی بازمی گردد با کمک متخصص پوست و مو موهای ازدست رفته را بازگرداند.
استرس حاد با پوست تان چه می کند؟!
تغییرات پوستی گاهی اوقات خبر از سر درون می دهد. استرس حاد پوست را به طور موقت دچار تغییراتی می کند که با مشاهده این تغییرات متوجه می شوید شخص وضعیت جسمانی و روحی مناسبی ندارد، چراکه انقباض عروقی باعث رنگ پریدگی پوست می شود (در مواقعی که فرد دچار ترس و نگرانی است این حالت مشاهده می شود). حتی ممکن است عکس این اتفاق رخ دهد، یعنی فرد بر اثر افزایش فشار خون و عصبانیت، پوستش دچار پرخونی و التهاب شود. البته این تغییرات هم موقتی است و بعد از مدتی پوست به حالت طبیعی خود بازمی گردد.
گول هورمون استرس را نخورید
استرس های مزمن همان طور که از اسم شان پیداست تاثیرات ماندگارتری در بدن دارند و ممکن است فرد چندین ماه با عواقب آن درگیر باشد. به تدریج برای جبران کمبودهای ناشی از استرس، هورمونی در بدن تولید می شود که به «هورمون استرس» مشهور است. معمولا افرادی که با بیماری افسردگی مزمن دست وپنجه نرم می کنند، به دلیل اینکه انرژی کافی برای انجام فعالیت های روزمره ندارند، هورمون استرس از غده فوق کلیه در بدن شان تولید می شود. این ترشح باعث می شود که بدن فرد مانند ورزشکاران تاحدودی حالت دوپینگ (اصطلاح دوپینگ کردن در ورزشکاران شاید زیاد به گوش تان خورده باشد) پیدا کند. این هورمون های استرس در کنار فوایدی که دارند ممکن است مشکلاتی را به دنبال داشته باشند.
در ابتدا به وضعیت ظاهری این افراد می پردازیم چون در استرس مزمن فرد خیلی متوجه وضعیت ظاهری اش نیست، بنابراین از آشفتگی وضعیت صورت و وضع موها می توان متوجه شد که این افراد زمینه افسردگی و استرس های مزمن را دارند. هورمون های استرس ممکن است در درازمدت روی قسمت های مختلف بدن تاثیر بگذارند. این هورمون ها شباهت زیادی به هورمون های مردانه دارند و حتی می توان گفت محصول جانبی ساخته شدن هورمون استرس افزایش هورمون های مردانه است. به خصوص درمورد خانم ها افزایش هورمون مردانه تغییرات محسوسی را برای شان به دنبال دارد.
استرس مزمن چه بلایی سر پوست می آورد؟
در این شرایط می توان به مشکلات پوستی ازجمله جوش و آکنه اشاره کرد، گرچه در شرایط معمولی هم ممکن است بروز کند، اما چون یکی از عوامل تشدیدکننده جوش و آکنه مسئله هورمون های مردانه است؛ بنابراین افرادی که استرس مزمن دارند جوش های شان شدیدتر و مقاوم به درمان هستند برای همین مدت طولانی ممکن است روی پوست فرد باقی بمانند. اکثر این اشخاص به این موضوع اشاره می کنند که «در گذشته تعداد جوش و آکنه ها کمتر بوده اما مدتی است که هم تعدادشان افزایش پیدا کرده و هم به درمان مقاوم شده اند» که می توان از استرس به عنوان عامل اصلی این مشکلات یاد کرد.
همان طور که می دانید شیوع آکنه از سنین بلوغ است اما اگر آکنه بعد از ۳۰سال بروز پیدا کند یا تشدید شود، برای عموم مردم مسئله عجیبی است، بنابراین علت بروز ضایعات آکنه را در افراد بالای ۳۰سال استرس مزمن می دانند. علاوه بر آکنه، این افراد بروز جوش بعد از ۳۰سالگی را هم تجربه می کنند.
استرس مزمن ناخن ها را هم درگیر می کند؟
یکی از علت های شکننده شدن ناخن ها وجود استرس مزمن در فرد است. برخی سلول ها در بدن تقسیم و تکثیر سریع تری نسبت به سایر اعضای بدن دارند که پوست، مو و ناخن جزء این دسته از سلول ها هستند. به همین دلیل استرس مزمن و شوک های عصبی روی تقسیم و تکثیر آنها تاثیر می گذارند، برای همین ناخن ها نسبت به گذشته شکننده و آسیب پذیرتر می شوند.
مراقب باشید بیماری تان عود نکند
مواردی که گفته شد اثرات مستقیم استرس روی بروز ضایعات پوست و ضمایم پوستی است، اما بعضی اوقات بیماری های پوستی تحت تاثیر استرس ممکن است تشدید شوند. برخی بیماری ها در هر یک از ارگان های بدن از دستگاه گوارش گرفته تا مسائل اسکلتی ممکن است تحت تاثیر استرس تشدید شوند، اما باید گفت پوست هم از این مسئله مستثنی نیست، به طوری که بیماری های مختلف پوستی در مواقع استرس تشدید می شوند. به عنوان مثال بیماری مشهور پسوریازیس یا همان بیماری صدف و بیماری های ریزش مویی منطقه ای که به طاسی سکه ای معروف هستند ارتباط تنگاتنگی با استرس دارند.
رابطه استرس با لک و پیس
ممکن است شروع بیماری با استرس باشد یعنی فرد تا به حال چنین مشکلی را تجربه نکرده باشد اما به دلیل بروز استرس این بیماری در فرد ریشه پیدا کند. به بیماری های نام برده شده باید یک مورد دیگر ازجمله لک و پیس را هم اضافه کرد، چراکه باوجود استرس لک و پیس های جدیدتری ممکن است به وجود بیایند یا لک و پیس های قدیمی بزرگ تر و شدیدتر شوند.
عامل اصلی عود بیماری مشخص شد
نقشی که استرس در این بیماری ها ایفا می کند تاثیری است که به طور غیرمستقیم روی بیماری ها دارد. سیستم ایمنی بدن در شرایط عادی فعالیتش را به شکل نرمال و طبیعی انجام می دهد؛ اما در مواقعی که استرس، افسردگی، اضطراب و... به خصوص به شکل مزمن بروز می کنند، سیستم ایمنی دیگر قادر نیست فعالیت را به صورت طبیعی انجام دهد و دچار اختلال می شود. آن زمان است که می توان گفت تعادل بین سیستم ایمنی و بیماری برهم می خورد و بیماری ها با شدت بیشتری بروز می کنند.
برخی بیماری ها هم استرس زا هستند
گاهی اوقات ممکن است برخی بیماری های پوستی به خصوص قسمت هایی که با لباس قابل پوشاندن نیستند و در دید مردم قرار دارند (مثل صورت، ساق دست، گردن، زانوها و...) برای بیمار مسائل روحی و روانی ایجاد کند، حتی این بیماری ها ممکن است روی شکل گیری شخصیت بیمار تاثیر بگذارد.
به عنوان مثال برخی از کسانی که بیماری پوستی مادرزادی روی صورت شان دارند وقتی به سنی می رسند که باید در جامعه حضور پیدا کنند، ممکن است دچار افسردگی، گوشه گیری و عدم اعتماد به نفس شوند، پس می توان گفت این یک سیکل معیوبی است، چراکه بیماری پوستی استرس و اضطراب را برای فرد به وجود می آورد و به دنبال آن، این استرس بیماری پوستی را شدت می بخشد. این چرخه به شکل دورانی است که هم استرس بیماری را تشدید می کند و هم بیماری استرس و اضطراب را ممکن است افزایش دهد.
چرا تبخال می زنیم؟
برخی بیماری های عفونی با استرس ارتباط خاصی ندارند. اما در تبخال، طوری است که سیستم دفاعی بدن ویروس را تحت کنترل دارد باوجود استرس، سیستم دفاعی بدن ضعیف می شود و این ویروس از کنترل سیستم دفاعی بدن خارج و به طور موقت باعث بروز تبخال می شود، اما زمانی که سیستم ایمنی بدن دوباره شرایط را تحت کنترل بگیرد، ضایعات فروکش می کنند. همچنین بدن قادر نیست ویروس تبخال را کاملا ازبین ببرد، برای همین در بروز استرس و اضطراب ها تبخال عود می کند.
تیک عصبی دارید؟!
گاهی اوقات ممکن است شخص اضطراب، استرس و حتی افسردگی اش را به شکل یک عادت عصبی بروز بدهد. در بیماری های پوستی این مورد در شرایط استرس به شکل خارش پوستی مزمن و طولانی مدت نمایان می شوند.
در برخی مواقع فرد مشکل پوستی خاصی ندارد اما وقتی دچار استرس می شود، عادت های عصبی بعد از مدتی زمینه ساز برخی ضایعات پوستی مثل اگزما می شوند.
حتی اگر شدت خارش پوستی زیاد باشد ممکن است پوست زخمی شده و اسکار برجای بگذارد. در چنین مواقعی برای درمان و کنترل بیماری، متخصصان پوست نیاز به همکاری روانشناسان و روانپزشکان دارند.
با کمک این تیم پزشکی ابتدا استرس رفع می شود و با رفع استرس، عادت های عصبی هم از بین می روند. بعد از این مرحله می توان درمان های پوستی را آغاز کرد و انتظار داشت مشکلات پوستی از بین بروند.
استرس شما از چه نوعی است؟
همه استرس ها ناشی از استرس روحی و عصبی نیستند بلکه از جنس استرس های جسمی هستند که به دو دسته تقسیم می شوند:
خیلی درگیر کار نشوید
استرس های جسمی را می توان به این شکل توصیف کرد که فرد از نظر روحی و روانی مشکلی ندارد اما مشغله کاری اش به گونه ای است که نظم و انضباط خاصی در زندگی این فرد حکمفرما نیست، به طوری که اگر زندگی فرد را مرور کنیم می بینیم که فعالیت های روزانه او توأم با دویدن و فعالیت های فیزیکی زیاد است.
همچنین فرد به دلیل مشغله کاری زیاد وعده غذایی ناهار را نمی خورد یا ممکن است این وعده غذایی اصلی را در ساعت های مختلف از روز مثل ۱۲، ۱۴ یا ۱۶بعدازظهر بخورد. این بی نظمی گرچه ممکن است مشکلات روحی و روانی به دنبال نداشته باشد، اما باعث استرس جسمی می شود. این نوع استرس قادر است مشکلات پوستی را ایجاد کند یا باعث تشدید آنها شود.
مراقب رژیم های غذایی بی پایه و اساس باشید!
دومین استرس جسمی که می توان به آن اشاره کرد، استرسی است که درراستای گرفتن رژیم های غذایی ایجاد می شود. رژیم های غذایی آگاهانه است و با اراده خود شخص انجام می شود. البته اگر رژیم غذایی اصولی و تجویز شده پزشک نباشد، ممکن است باعث ایجاد کمبودهایی در بدن شود. در چنین شرایطی تصور کنید که افراد خانواده درحال خوردن غذایی خاص هستند اما شخص چون از رژیم غذایی تبعیت می کند، نمی تواند آن غذا را بخورد. این نوع رژیم های غذایی یک نوع استرس جسمی به فرد انتقال می دهند که به دنبال آن باعث تشدید یا شروع برخی بیماری های پوستی ازجمله جوش، آکنه، اگزما و... می شود.
چطور بیماری های پوستی ناشی از استرس را از بین ببریم؟
استرس مشکلی است که از محیط بیرونی به فرد تحمیل می شود و در اغلب موارد قابل پیشگیری نیست، اما اگر استرس بیش از حد به فرد وارد شود باید قبل از هر درمان پوستی ابتدا این مشکل را با روانپزشک یا روانشناس درمان کرد و بعد وارد مرحله بعدی درمان شد. البته استرس تاحدودی در زندگی انسان لازم است اما اگر با عوارض مخرب همراه باشد توصیه می شود با کمک متخصصان این مشکل را برطرف کرد. حتی در برخی موارد در ابتدا مشخص نمی شود که این مشکلات پوستی ناشی از وجود استرس هستند.
زمانی به وجود استرس پی می برند که مشکلات پوستی به درمان سخت جواب دهند؛ متخصصان به این موضوع شک می کنند و سپس با بررسی های لازم علت اصلی را ریشه یابی می کنند. همچنین برخی ورزش ها مثل یوگا، مدیتیشن و... به شخص کمک می کنند تا تمرکز و کنترل بهتری روی مسائل روحی روانی داشته باشد، اما در برخی موارد این کارها به تنهایی جوابگو نیستند و حتما باید از یک متخصص در این زمینه کمک گرفت. در پایان باید گفت برای درمان بیمای های پوستی ناشی از استرس ابتدا باید استرس در فرد ریشه کن شود و بعد از آن متخصصان پوست و مو با تجویز داروهای مناسب و درمان های اصلی مشکلات پوستی را درمان کنند.
