از میدان نقش جهان كه رد می‌شوید، مگر می‌توانید تاب بیاورید و ناخنكی به گزهای لقمه‌ای این میدان نزنید؟ و بعد هم بهترین آن را برای عزیزان‌تان تحفه نیاورید؟ می‌توانید در همان میدان قدم بزنید و چشم روی هنرهای دستی مردمان این دیار ببندید و بی‌اعتنا بگذرید؟كما اینكه عبور چند دختر كوچولوی شیرازی با دامن‌های رنگارنگ‌‌شان حتما شما را به سمت خرید پارچه از بازار شیراز تشویق خواهد كرد.
اگرچه بهای فرش تبریز بیش از آن است كه بتوان آن را سوغات آورد، اما به جای آن می‌توان شیرینی و آجیل تبریز را برای عزیزان تحفه آورد. زعفران ناب و سرخ خراسان، شیرینی‌های بی‌نظیر یزد، پسته كرمان و... فهرست بلندبالایی از انواع خوردنی‌ها و دست‌سازها، تولیدات كشاورزی و... هستند كه دست‌تان را باز می‌گذارند تا به هر شهری كه سفر می‌كنید، تكه‌ای از آن را به عنوان سوغات برای عزیزان‌تان هدیه بیاورید.
اما به این فكر كرده‌اید كه نان هم می‌تواند سوغاتی خاص و خوبی باشد؟ اصلا می‌دانید چه تعداد از شهرهای كشور ما نان معروفی دارند كه می‌توان آنها را تحفه آورد؟
دوست دارید این نان‌ها و شهرها را بشناسید و این بار با هدیه‌ای خاص‌تر عزیزان‌تان را خوشحال كنید؟
فطیر اما خوشمزه
اصطلاحا به نانی كه تازه نیست، فطیر (فتیر) می‌گویند. اما این اصطلاح از كجا و چرا آمده است؟ ماجرا از این قرار است كه برای تولید نان فطیر از «خمیر مایه» استفاده نمی‌كنند. به همین دلیل هم این نان بافت خاصی داشته و حالت بیات شده دارد. در واقع خمیر این نان مانند نان‌های دیگر نرسیده است! به بعضی از شیرینی‌هایی كه در بعضی شهرهای كشور پخته میشود هم فطیر می‌گویند. ماده اولیه نان فطیر، آرد، تخم‌مرغ و شكر است. این نان را هم در تنور می‌پزند. فطیر انواع مختلفی شامل كسمه و شیرمال دارد. معروف‌ترین فطیر، فطیر استان اراك است.
استان مركزی و فطیر: فطیر شهر اراك ازهمه انواع آن معروف‌تر است. توتك شكل دیگری از فطیر است كه در شهر مامونیه و ساوه تهیه میشود. این نان شیرین بوده و به راحتی می‌توان آن را برای وعده صبحانه میل كرد. نكته مهم درباره فطیر اراك وجود زردچوبه در خمیر نان است. علاوه بر اینكه اگر فطیر را برای نوروز بپزند به آن شیره انگور یا خرده قند و روغن هم اضافه می‌كنند.
آستارا و فطیر: این نان حاوی خرماست و این تفاوت آن با فطیر اراك است.
دیگر فطیرها: در شهر گناباد هم فطیر پخته میشود. فطیر مهربان، اسم فطیر پخته شده در شهر مهربان از توابع شهر سراب در استان اردبیل است. شهر ملایر هم فطیر دارد.
كماج در همدان
باز هم این اصطلاح با نان گره خورده است! قدیم‌ها به جایی كه نان را در آن نگهداری مــی‌كــردند«كماجدان» می‌گفتند. شاید اسم نان «كماج» هم از همین جا آمده است. معروف‌ترین نان‌های كماج متعلق به دو شهر همدان و استهبان از توابع استان فارس است. این نان بسیار خوش طعم است به این دلیل كه حاوی خرما و زرده تخم‌مرغ است.
بیشمه بیشمه در تركمن صحرا
مردم این خطه به هر خوراكی پختنی، بیشمه بیشمه می‌گویند اما به طور خاص آن را برای نان روغنی كه شبیه به بامیه است، استفاده می‌كنند. این نان با ماست شیرین، تخم‌مرغ و شكر تهیه میشود.
یكی دیگر از نان‌های معروف این منطقه، «بوروك» است كه به لحاظ ساختار و طعم شبیه به پیراشكی است. این نان به عنوان یك وعده غذا مصرف میشود. به این دلیل كه بعضی از انواع آن حاوی گوشت هم هستند. علاوه بر اینكه معمولا برای ماه مبارك رمضان هم نان بوروك را می‌پزند. قاتلاما، چافاتی و چوروك هم از دیگر نان‌های سنتی مردم تركمن صحرا هستند.
لاكو در گیلان
خیلی جای تعجب ندارد اگر بگوییم دو نان معروف منطقه گیلان، نان‌هایی هستند كه از آرد برنج تهیه می‌شوند. در واقع همان‌طور كه مردم گیلان عاشق عطر برنج هستند و غذای بدون برنج را به رسمیت نمی‌شناسند، نان‌شان را هم از شالیزارهای سرسبز گیلان تهیه می‌كنند. لاكو:این نان با آرد برنج، كمی آرد گندم، مقداری آب و كمی زعفران یا زردچوبه برای زرد شدن رنگ نان تهیه میشود. این نان تقریبا خشك است.
كوكه در آذربایجان
به زبان آذری به نان، «چورك» گفته میشود. كوكه به نان‌هایی می‌گویند كه اغلب طعم‌دار یا مغزدار هستند. یكی از انواع معروف آن كوكه مغزدار است كه داخل آن شامل زنجبیل، روغن حیوانی یا كره، زعفران دم‌كرده و مغزها است.
این نان را در وعده صبحانه یا عصرانه با چای میل می‌كنند.
قاق در قزوین
شهر قزوین چند نوع نان معروف دارد كه باز هم از بین همه این معروف‌ها، نان لواش و «قاق» آن معروف‌تر است. نان لواش قزوین، نان تردی كه ضخامت آن حداكثر به سه میلی‌متر می‌رسد. این نان را با خمیر نان فطیر یا اصطلاحا كم‌ور آمده می‌پزند. نان قاق، خشك و شیرین است. قاق را با چای می‌خورند. شیرمال و زنجبیلی قزوین هم معروف است.
