امروزه صنایع تولید انواع مواد غذایی مختلف در جهان بسیار رشد کرده است. به دلیل تغییر سبک زندگی مردم و افزایش نیاز به مواد غذایی بسته بندی شده، هر از چند گاهی شاهد ظهور یک کارخانه جدید مواد غذایی هستیم.
برای اینکه محصولاتی سالم و باکیفیت بدست مصرف کننده برسد، کارهای زیادی در کارخانه اعم از استفاده از روش های بهینه در تولید مواد غذایی، طراحی فرآیندهای مناسب برای تولید، کنترل و نظارت دائم بر سلامت مواد اولیه و محصولات تولیدی و ...انجام می شود.
متخصص صنایع غذایی کیست؟
متخصص صنایع غذایی با توجه به رشته ای که در آن تحصیل و تخصصی که آموخته است، در فرآیند تولید مواد غذایی وظایف خاصی را برعهده دارد. البته برخی از وظایف آنها با یکدیگر مشترک می باشد. کار متخصص صنایع غذایی که در رشته علوم و صنایع غذایی تخصص دارد، کنترل کیفی و بهداشت مواد غذایی در فرآیند تولید می باشد. کار این فرد با سلامت افراد جامعه رابطه نزدیکی دارد.
متخصص صنایع غذایی معمولا مسئول فنی کارخانه های تولید مواد غذایی می باشند. در هر کارخانه باید از همان ابتدا که مواد اولیه وارد می شوند تا زمانی که محصولات بسته بندی و آماده عرضه می گردد، کنترل و نظارت کافی توسط مسئول فنی وجود داشته باشد. این فرد در مراحل مختلف از مواد در حال تولید نمونه برداری کرده و آن را در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می دهد.
متخصص صنایع غذایی در مورد اصول و روش های نگهداری، بسته بندی و کنترل کیفی مواد غذایی دانش و تخصص لازم را دارا می باشد. متخصص (مهندس) صنایع غذایی که در گرایش صنایع غذایی مهندسی کشاورزی تحصیل کرده است، در زمینه روش ها و عملیاتی که مواد خام (اعم از محصولات کشاورزی و دامی) را به مواد غذایی قابل مصرف و با ارزش تبدیل می کند، دانش و تخصص دارد. این روش ها در حوزه نگهداری، فرآوری و تبدیل، بسته بندی و حمل و نقل مواد غذایی می باشد. رشد جمعیت کشور و نیاز به مواد غذایی بیشتر همراه با وجود ضایعات بالای در بخش کشاورزی و دامی موجب شده تا حضور این متخصصان برای رفع این مشکلات بسیار ضروری و حیاتی باشد.
حوزه کاری متخصص صنایع غذایی که در حوزه مهندسی شیمی گرایش صنایع غذایی تخصص دارد، طراحی هر یک از واحدهای فرآیند تولید، طراحی خطوط مختلف آماده سازی، فرآوری و بسته بندی مواد غذائی و همچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع غذائی می باشد. او با توجه به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، میکروبیولوژی، تغذیه ای و بهداشتی مواد غذائی به طراحی یا ایجاد واحدهای تولید پرداخته و مشکلات خطوط تولیدی صنایع غذائی را رفع می نماید.
کارشناس صنایع غذایی باید دقت بالا داشته، به جزئیات توجه کرده و به قوانین بهداشتی اهمیت ویژه بدهد. به عنوان متخصص صنایع غذایی باید در زمینه هایی مانند مهندسی شیمی، برنامه ریزی تولید، تحقیقات بازار، رفتار مشتری و مدیریت مالی مطلع باشد.
وظایف متخصص صنایع غذایی
در این بخش وظایف کارشناس صنایع غذایی به طور کلی بیان می شود که برخی از آنها بین تخصص های مختلف آن مشترک و برخی اختصاصی می باشد :
- تهیه اطلاعات غذایی صحیح برای برچسب های محصولات
- بررسی راه های نگهداری تازه و ایمن مواد غذایی
- یافتن راه های تولید سریع و ارزان مواد غذایی
- آزمایش سلامت و کیفیت مواد غذایی
- کارکردن روی مواد تشکیل دهنده جدید برای رسیدن به ترکیب غذایی جدید
- اصلاح مواد غذایی مانند تولید محصولات فاقد چربی
- انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
- کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
- طراحی فرآیند های تولید محصولات غذایی به صورت انبوه
- طراحی دستگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی
فرصت های شغلی متخصص صنایع غذایی
کارشناس صنایع غذایی می تواند در بخش هایی مانند آزمایشگاه ها یا خط تولید کارخانجات مواد غذایی، موسسات تحقیقاتی، دانشگاه ها و ... مشغول به کار شود. محل کار او در آزمایشگاه های مواد غذایی، بخش های تحقیقات، بخش های کنترل کیفیت و یا بخش تولید کارخانه ها می باشد. متخصص صنایع غذایی می تواند پست هایی از جمله مدیر تولید، مسئول فنی، مسئول آزمایشگاه، مسئول بخش تحقیق و توسعه، مشاور و ... را در هر کارخانه تولید مواد غذایی بر عهده بگیرد. افراد دارای سرمایه و تجربه کافی می توانند خود برای تاسیس و راه اندازی کارخانه تولید انواع مواد غذایی اقدام کنند.
مهارت و دانش مورد نیاز متخصص صنایع غذایی
- دانش بالا در شیمی، زیست شناسی و ریاضی
- علاقه به کار در حوزه تولید مواد غذایی
- دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات
- رعایت دقیق کلیه دستور العملهای بهداشتی
- توانایی کار تیمی
- توان جسمی مناسب
- توانایی کار در محیط کارخانجات (که اغلب در شهرهای کوچک یا خارج از شهرهای بزرگ هستند)
- آشنایی با اصول و مقررات حوزه بهداشت و کیفیت
تحصیلات لازم برای ورود به شغل صنایع غذایی
فارغ التحصیلان رشته های علوم و صنایع غذایی، مهندسی کشاورزی گرایش صنایع غذایی و مهندسی شیمی گرایش صنایع غذایی می توانند وارد این شغل شوند.
