شلغم یكی از بقولات بسیار مقوی و مغذی است كه در تحقیقات مختلفی ثابت شده، مصرف این سبزی و عصاره آن در پیشگیری از ابتلا به سرطان و برخی از بیماری های عفونی موثر است.

شلغم یکی از مفیدترین و غنی ترین سبزی هایی است که با شروع فصل پاییز در سبد غذایی بسیاری از خانواده ها قرار می گیرد. این سبزی از جمله خوراکی های طبیعی است که مصرف مداوم آن در فصل های سرد سال موجب افزایش ایمنی و تقویت سیستم دفاعی بدن می شود. علاوه بر این در تحقیقات مختلفی ثابت شده، مصرف این سبزی و عصاره آن در پیشگیری از ابتلا به سرطان و برخی از بیماری های عفونی موثر است.یکی از این مواد ضد سرطان که در شلغم وجود دارد، « گلوکوسینولیت ها » نام دارند.

سبزی های شلغمی از قبیل كلم برگی و اسفناج ، جزء این گیاهان سبز و پر برگ اند و مشاهده شده ، در بین جمعیتی كه این سبزی ها جزء بیشترین مواد غذایی مورد مصرفشان است ، میزان ابتلای آنان به انواع سرطان ها به ویژه سرطان ریه كم بوده است.

مقداری از شلغم معمولی و شلغم روغنی ( منداب ) را به صورت خام بخورید . چرا كه پختن ، سبب از بین رفتن « گلوكوسینولیت » در آنها می شود.

شلغم یكی از بقولات بسیار مقوی و مغذی است كه به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندی و سرشار بودن از املاح مفیدی مانند كلسیم و منیزیم جزء مواد غذایی بسیار با ارزش به حساب می آید . شلغم یكی از پاك كننده ها و سازنده های خون بوده و چنان كه گفته شد  ،املاح كلسیم و منیزیم موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلا به بیماری های خطرناكی مانند سرطان می شود.

هم چنین شوره موجود درآن باعث تصفیه خون و دفاع از بدن در برابر بیماریهای عفونی می شود. پتاسیم موجود در شلغم، چربی را خنثی می كند و ارسنیك آن در در تشكیل گلبول های سفید و قرمز خون دخالت مستقیم دارد.

شلغم اثر مفید و موثری در درمان بیماری های تنفسی دارد. برای این منظور از سوپ یا آش آن استفاده می شود . از طرفی فسفر موجود در شلغم موجب تقویت یاخته های عصبی می شود. نه تنها در برگ شلغم مقدار زیادی كلسیم وجود دارد بلكه علاوه بر آن ، این گیاه حاوی مقدار زیادی آهن و مس نیز هست كه سبب ازدیاد خون به ویژه هموگلوبین می شود. به هر اندازه رنگ برگ شلغم تیره تر باشد ، ید بیشتری در آن هست. همچنین وجود ویتامین هایA , B , C ، در برگ و ریشه آن به خوبی نشانگر نقش موثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبی و به خصوص در تعادل تغذیه ی آن است.

نظر ابن سینا درباره شلغم

دانشمند نامی ایران در کتاب قانون راجع به شلغم گفته است: شلغم یا شلجم بیابانی و کاشتنی دارد. شلغم کاشتنی از بیابانی کم غذاتر است. طبیعت هر دو نوع مرطوب و گرم است. شلجم پخته با گوشت چرب، سینه و گلو را نرم می‌کند. شلغم در معده زیاد ماندگار است. گویند خوردن شلغم خام و پخته به نفع چشم است. آبش ادرار آور است. شلغم قوای جنسی را زیاد می‌کند و تخم آن نیز همین خاصیت را دارد.

 سایر فواید شلغم

* مصرف شلغم افراد را در برابر بیماری‌های پوستی بیمه می‌کند و در بهبود جوش صورت موثر است. افرادی که مبتلا به جوش صورت و اگزما هستند، چنانچه هر روز مقدار کمی شلغم خام بخورند نیاز بدن آن‌ها به گوگرد برطرف شده و در نتیجه جوش صورت آن‌ها از بین خواهد رفت.

* شلغم در تقویت تخمدان‌ها نقش اساسی دارد و رحم را برای پرورش نوزادی سالم و قوی، تقویت می‌کند.

* سبزی های شلغمی از قبیل كلم برگی و اسفناج ، جزء گیاهان سبز و پر برگ اند و مشاهده شده ، در بین جمعیتی كه این سبزی ها جزء بیشترین مواد غذایی مورد مصرفشان است ، میزان ابتلای آنان به انواع سرطان ها به ویژه سرطان ریه كم بوده است.

* شلغم آرام‌بخش و ترمیم‌کننده سریع زخم‌ها بوده و برای تقویت کبد مفید است. 

* به علت داشتن فیبر، پاک‌کننده قوی روده‌هاست و خواص تسکین‌دهنده شلغم، آن را به داروی طبیعی خواب‌آور تبدیل کرده است. برای بهبودی شقاق، شستشوی ناحیه مبتلا با آب جوشانده شلغم مفید است.

*  شلغم به علت داشتن ویتامین های A , B , C ، بر نور چشم و قدرت بینایی می افزاید.

* شلغم مهمترین گیاه ضد سرطان است و حتی گسترش سرطان را متوقف می كند. 

* ریشه شلغم اثر نرم كنندگی دارد و در رفع سیاه سرفه و آسم به صورت جوشانده های غلیظ و مخلوط با عسل ، مورد استفاده قرار می گیرد.

*  قرقره کردن آب شلغم گلودردهای باکتریایی را  تسکین می‌دهد. 

*  موادمغذی موجود در شلغم از جمله بهترین مواد غذایی برای تشکیل بافت های استخوانی در بدن هستند. از این رو مصرف این سبزی در دوران بارداری برای افزایش استقامت بدن مادر و تقویت بافت استخوانی جنین مناسب است.

* شلغم حاوی فسفر ، كلسیم ، آهن و ویتامین های B , C است و سبب افزایش نیروی جنسی و تقویت عمومی بدن می شود.

*  شلغم برای رشد و استحكام استخوان بندی بسیار مفید است.

*  اگر ریشه های نازك و باریك روی شلغم ،خشك و ساییده شده و سپس با عسل مخلوط شود ، برای سختی ادرار مفید خواهد بود و بسیاری از امراض مجاری ادرار را درمان می كند.

* شلغم به دلیل خاصیت ادرار آوری که دارد در درمان سنگ کلیه و دفع این سنگ ها از مجاری ادرار بسیار موثر است. به همین دلیل است که بسیاری از درمانگران در دوره درمان به بیماران مبتلا به سنگ کلیه توصیه می کنند. علاوه بر نوشیدن مایعات، شلغم را نیز در برنامه غذایی خود بگنجانند.

*  چنانچه شلغم را در ظروف سربسته یا درون خمیر بپزید ، چون آب و اسانس های آن خارج نمی شود ، باعث زیاد شدن اشتها می شود.

*  آب شلغم به سبب داشتن انسولین گیاهی و ویتامین های مفید برای درمان مرض قند و سنگ مثانه مفید است.

*  ریشه های نازك شلغم ورم طحال و سوزش ادرار را برطرف می كند، بدین منظور باید ریشه های باریك شلغم را تمیز شسته و پس از خشك كردن بسایید و همراه با كمی عسل میل كنید.

*  ترشی شلغم، مقوی احشاء ، اشتها آور و بی نفخ است.

*  عصاره شلغم در درمان سرفه و گلو درد و سرماخوردگی مؤثر است.

عصاره شلغم

برای گرفتن عصاره شلغم می‌توان قسمت بالایی آن را برش داده و داخل آن را خالی کرد. سپس به داخل شلغم مقداری عسل یا شکر بمالید و بگذارید برای 12 ساعت در یخچال بماند.

با این روش داخل شلغم از مایعی پر می‌شود که سرماخوردگی را درمان می‌کند و باید چند بار در طول روز مصرف شود.

 روش‌های دیگر تهیه‌ی عصاره و شربت شلغم

* برای تهیه‌ی عصاره‌ی آن، شلغم را با وزن مساوی شکر سرخ در کمی آب ریخته و به ملایمت حرارت می‌دهند.

* طریقه دیگر آن است که وسط شلغم بزرگی را خالی کرده، شکر سرخ را در آن ریخته، پر می‌کنند و می‌پزند.

* شکل سوم، آن است که شلغم را به حلقه‌های گرد بریده و پیاز را نیز به همین شکل در بیاورند. سپس در ظرف گودی، طبقات شلغم و پیاز را بر روی حرارت بگذارند. وقتی گرم شد، به تدریج شربت آن جدا می‌شود.

این عصاره برای درمان سرماخوردگی و گلودرد بسیار نافع است و از آن می‌توان به عنوان غرغره در هنگام گلودرد استفاده کرد.

* اگر به خوردن شلغم خام تمایلی ندارید می‌توانید شلغم را به شکل شربت شلغم درست کنید. روش تهیه شربت شلغم به این ترتیب است که ابتدا وسط یک شلغم را خالی می‌کنند و در آن کمی شکر می‌ریزند. پس از مدتی آب در آن جمع می‌شود. آب آن را با قاشق برداشته و مصرف می‌نمایند.