اساساً رطوبت و تری بدن موجب افزایش خواب می‌شود و افرادی که دارای طبیعتی سرد و تر همچنین گرم و تر هستند، بیشتر از سایر افراد می‌خوابند به دلیل اینکه بدن این افراد دارای رطوبت است و علت خواب، تری و رطوبت است.

خواب یکی از مهم‌ترین مسائل در طب سنتی ایران است البته باید دانست که در مزاج سرد و تر افراد نیاز بیشتری به خواب دارند و همچنین در مزاج گرم و تر نیز به دلیل اینکه رطوبت مغز بیشتر است، افراد به خواب بیشتری نیاز دارند.

خواب انواع خستگی را از بین می‌برد و موادی که بیش از حد میل به تخلیه دارند را در بدن ذخیره می‌کند البته خوابیدن می‌تواند موجب دفع مواد زائد شود.

دفع عرق بدن در زمان خواب فعال‌تر از زمان بیداری است و اگر کسی هنگام خواب بدون علت خارجی بسیار عرق می‌کند، نشانه آن است که بیش از حد غذا مصرف کرده و گرمی بدن او افزایش پیدا کرده است.

خواب سنگین خوابی است که پس از مصرف غذا و آرامش بعد از آن انجام شود که خوابیدن قبل از چنین آرامشی خوابی خوش و پیوسته نیست البته خوابیدن در هنگام روز می‌تواند موجب افزایش سردی و رطوبت بدن شود. به همین دلیل موجب تنبلی و کسل شدن افراد می‌شود.

بهتر است افراد با طبیعت سرد و تر و سردمزاج روزانه ۸ ساعت خواب داشته باشند همچنین افرادی که دارای طبیعت گرم و تر هستند روزانه به ۷ ساعت خواب نیاز دارند و افرادی که دارای طبیعت سرد و خشک هستند روزانه به ۶ ساعت خواب نیاز دارند و افرادی که گرم‌مزاج هستند نیز روزانه به ۶ ساعت خواب نیاز دارند.

هنگام خواب حرارت به درون بدن پیش می‌رود، درون بدن فرد گرم است ولی خارج از بدن سرد است به همین دلیل در گرمای تابستان نیز افراد نیازمند پوشاندن بدن خود به هنگام خواب هستند.

هضم یکی از فعالیت‌هایی است که در هنگام خواب صورت می‌گیرد، به همین دلیل حرارت بدن داخل سیستم گوارشی جمع می‌شود و به هضم غذا کمک می‌کند و اگر فرد شب گرسنه بخوابد چون معده او خالی است و حرارت به داخل معده می‌رود، موجب لاغری و ضعف بدن فرد می‌شود.

خواب خوب خوابی است که وقتی فرد بیدار شود احساس آرامش و سبکی کند. 

خواب زیاد موجب چاق شدن بدن می‌شود و سردی و رطوبت بدن را افزایش می‌دهد؛ افرادی که دارای طبیعت سرد و تر و گرم و تر هستند به خواب بیشتر احتیاج دارند چرا که بدنشان رطوبت زیادی دارد. افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک و سرد و خشک هستند، چون بدنشان خشک است به خواب کمتری نیاز دارند.

خواب بعدازظهر یکی از مضرترین خواب‌هاست چرا که موجب ضعف حافظه، رخوت، کسلی و افزایش رطوبت بدن می‌شود.

دم‌نوش‌هایی برای داشتن خواب راحت

* مصرف برخی دم‌نوش‌ها مثل گل‌گاوزبان، جوشانده عناب و سنبل‌الطیب آرام‌بخش بوده و برای داشتن خوابی آسوده توصیه می‌شوند همچنین مصرف عرق بیدمشک، دم‌نوش به‌لیمو و نبات نیز موثر است.

* اصلاح برنامه غذایی و نخوردن غذاهای نفاخ در شب راهی برای رفع اختلالات خواب است.

* مصرف سبزیجاتی مثل کاهو یا خوراکی‌هایی که رطوبت زیادی دارند مثل جو و بادام خام قبل از خواب به دلیل حفظ آب و رطوبت بدن توصیه می‌شوند.

* به جای خوردن چای و قهوه قبل از خواب بهتر است چای بابونه و بیدمشک خورده شود.

* ماساژ درمانی، رعایت درجه دما و نور اتاق که خیلی سرد یا گرم نباشد یا روشن نباشد و حمام کردن برای رفع اختلالات خواب توصیه می‌شوند.

* مصرف یک لیوان آب یا شیر قبل از خواب نیز برای داشتن خوابی راحت توصیه می‌شود.

* مصرف عسل و خرما نیز موثر است.

* دم‌کرده بادرنجبویه و آویشن نیز توصیه شده است.

* از مصرف ترشی قبل از خواب پرهیز شود و در مقابل ترکیب روغن‌زیتون، عسل و سرکه مصرف شود.

* برای رفع بی‌خوابی مصرف گشنیز بسیار موثر است. 

* همچنین کدوتنبل نیز سرشار از ویتامین A است و شیره تخم کدو همراه با شیر یک مسکن محسوب می‌شود. 

* کاهو نیز سرشار از ویتامین A، B،C است و به دلیل داشتن مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، منگنز، ید، روی و مس در رفع بی‌خوابی موثر است.

* همچنین بهتر است فرد بی‌خواب در مکانی تاریک و کم‌نور بخوابد و کمی گلاب در آن محل پاشیده شود.

* مصرف غذاهایی مثل آش جو، آش کدو و کاهو و هویج مناسب است. همچنین می‌توان زعفران و دارچین را بر پیشانی گذاشت.

* دم‌کرده گل بیدمشک نیز روزانه دو تا سه فنجان مصرف شود چرا که اعصاب را آرام و خواب را زیاد می‌کند.

* گیاه ترخون نیز از بی‌خوابی جلوگیری می‌کند. این گیاه همانند یک آرام‌بخش عمل می‌کند.

* دم‌کرده گیاه خرفه نیز برای رفع بی‌خوابی و راحتی اعصاب موثر است. 

* همچنین جوشانده برگ گشنیز، کاهو، زعفران و برگ شقایق، به‌صورت ماساژ سر توصیه می‌شود.

* بوئیدن گل نیلوفر و مالیدن جوشانده گل بنفشه بر سر و بر شقیقه‌ها مفید است. همچنین می‌توان از گیاه بابونه استفاده کرد چون به آرام‌بخشی شهرت دارد. این گیاه حتی برای کودکان مفید و بی‌ضرر است.