بیماری صرع(Epilepsy):

اختلالات مزمن و عدم کارکرد صحیح مغز، بیماری صرع را به وجود می‌آورد. صرع یک بیماری مغزی است که موجب قطع ارتباط طبیعی بین سلول‌های عصبی مغزی می‌شود.اغلب حملات این بیماری در صبح زود و یا زمان استراحت رخ می‌دهند و تشدید علائم آن معمولاً در شب افزایش می‌یابند. اگر تشنج به‌صورت ناگهانی و دراز مدت در فرد ایجاد شود، آن را صرع می‌گویند.

صرع‌، كه‌ گاهی‌ تشنج‌ نیز به آن می‌گویند، یك‌ علامت‌ است‌ نه‌ یك‌ بیماری‌. این بیماری در هر 2 جنس به یک میزان شایع است و مسری نمی‌باشد. حمله صرع به دلیل قطع ناگهانی فعالیت الکتریکی در مغز، به وجود می‌آید. «اپی‌لپسی» یا صرع حالتی است که برخی تشنج‌ها در مغز به‌طور متناوب و با فاصله زمانی ایجاد می‌شوند. البته این تشنجات به محل نفوذشان در مغز، علائم و نوع تشنج و صرع بستگی دارند.

بروز یک‌بار تشنج هیچ‌گاه صرع نیست بلکه با تجدید 2 تا 3 بار تشنج، پزشک به تشخیص صرع پی می‌برد. با عبور کردن پیام‌ها از سلول‌های مغز و توقف ناگهانی آن‌ها که منجر به تغییر حالات روحی و جسمی در فرد می‌شوند، بیماری صرع شکل می‌گیرد.

انواع صرع:

1-صرع جزئی(Partial Seizures):

هنگامی که آسیب فقط در یک طرف مغز باشد، صرع جزئی ایجاد می‌شود. اغلب مصروعین با این نوع صرع مواجه می‌شوند. قبل از این که حمله شروع شود، بیمار احساس می‌کند که حالش بد است. این احساس‌ها شامل: تغییرات بینایی، تغییرات بویایی و شنیدن صداهای نامفهوم می‌باشد.

این نوع صرع به 2 قسمت تقسیم می‌شود:

*نوع ساده:

این نوع صرع درکمتر از 1 دقیقه طول می‌کشد. علائم ظاهر شده در فرد، به محلی از مغز که درگیر شده، بستگی دارد. اگر قسمت تحتانی مغز درگیر شده باشد، بر روی دید و عضلات تاثیر می‌گذارد، برای مثال عضلات انگشتان، بازو و پا دچار گرفتگی می‌شوند.

علائم:

- حالت تهوع

- تعریق بالا

- رنگ پریدگی
 

*نوع پیچیده:
 

در این نوع فعالیت قسمت گیجگاهی مغز یا محلی در مغز که احساسات و حافظه را در بر دارد، دچار اختلال می‌گردد. صرع پیچیده بین 1 تا 2 دقیقه ادامه دارد.

علائم:

- گریه کردن

- دویدن

- فریاد زدن

- خندیدن

- دست زدن

2-صرع عمومی:

هر 2 قسمت مغز را درگیر می‌کند و فرد ناگهان بی‌هوش می‌شود. این نوع صرع شامل:

*صرع غایب:
 

علائم:

- باز شدن دهان

- چشمک زدن و بیهوشی

مدت زمان صرع عمومی تا 30 ثانیه در فرد ادامه دارد.
 

*صرع بی صدا:

فرد مبتلا به این نوع صرع به‌صورت ناگهانی عضلاتش دچار گرفتگی می‌شوند.

*صرع عمومی کلی:

علائم:

- خم شدن پاها و بازوها

- لرزش شدید در تمامی نقاط بدن

- سردرد

- کاهش دید

- احساس درد

*صرع حرکتی:

در این نوع صرع، عضلات به سرعت شروع به حرکت می‌کنند.

*صرع تب:

این نوع صرع در اثر تب بالا در فرد ظاهر می‌شود.

3-صرع سمپاتیك:

بروز تشنج همراه با اختلال در سیستم عصبی را نشان می‌دهد.

4-تشنجاتی كه همراه با حالات ساختاری خارج از سیستم عصبی مركزی است. مانند نارسایی در كلیه‌ها

5-حملاتی كه بدون حالات ساختاری موجود در داخل یا خارج سیستم عصبی، بروز می‌کنند.

6-صرع‌ كانونی:

در این نوع صرع، یك‌ قسمت‌ از بدن‌ دچار تكان‌های‌ غیرقابل‌ كنترل‌ می‌شود. این‌ حالت‌ تكان‌ خوردن‌ به‌ قسمت‌های‌ دیگر بدن‌ نیز گسترش‌ می‌یابد و ممكن‌ است‌ تمام‌ بدن‌ شروع‌ به‌ تكان‌ خوردن‌ کند اما فرد هوشیاری‌ خود را به‌طور کامل از دست‌ نمی‌دهد.

7-صرع‌ لوب‌ گیجگاهی‌ مغز:

رفتاری‌ غیر طبیعی‌ كه‌ با شخصیت‌ فرد هم‌خوانی‌ ندارد، بروز می‌کند، مثلاً ممكن‌ است‌ ناگهان‌ فرد عصبانی‌ شود یا از خود خشونت‌ بروز دهد، بدون‌ دلیل‌ بخندد و یا حركات‌ بدنی‌ نا متعارف از خود نشان دهد.
 

انواع حملات در بیماری صرع:

1-حمله‌های یك طرفه:

در این حمله، تخلیه الكتریكی در قسمتی از نواحی آسیب دیده(كورتكس) ظاهر می‌شود ولی فرد به سرعت هشیاری خود را از دست نمی‌دهد. به این نوع حمله، صرع حسی مركزی گفته می‌شود.

2-حمله‌ تعمیم یافته:

تغییرات 2 طرفه و هم زمان در 2 نیمكره مغز ایجاد می‌شوند و فرد هشیاری خود را از دست می‌دهد. صرع گرندمال(تونیك- كلونیك)، آبسنس یا پتی مال و اسپاسم شیرخواران مربوط به این نوع حمله می باشند.

تغییرات روانی در صرع:
 

تغییرات روانی صرع 2 نوع است:

1)تغییرات گذرا:

در این حالت سطح هوشیاری فرد کاهش می‌یابد و حتی ممکن است فرد قادر به انجام فعالیت‌های روزانه نیز نباشد.

2)تغییرات ثابت:

تغییر در رفتار، احساسات ناپایدار و افکار نامعلوم از مهم‌ترین علائم آن به شمار می‌آیند.
 

بیماری صرع,  انواع صرع , درمان , تشنج , علائم, شیوه درمان غیردارویی, صرع سمپاتیك,علل صرع,علائم تشنج, رژیم غذایی بیماران مصروع,

Epilepsy, epilepsy treatment, epilepsy symptoms, drug therapy, sympathetic epilepsy, Epilepsy Causes, symptoms, seizures, patients with epilepsy diet

تشنج چیست؟

تشنج ناشی از نوعی اختلال در کارکرد مغز است. حملات شدید عضلانی، غیر قابل پیش بینی و کنترل، فرد را با تشنج رو‌به‌رو می‌کنند. البته امکان دارد بیخوابی‌های طولانی مدت، گرسنگی شدید یا مصرف برخی از داروها، تشنج را تشدید کنند که تغییر در وضعیت‌ هوشیاری‌ یا بروز حركات‌ غیرطبیعی‌ از مهم‌ترین علائم آن محسوب می‌شوند.

تشنج‌های شایع در بیماران صرع:

1)تشنج‌های پارسیل(موضعی) عبارت است از:

تشنجی که از قسمت کوچکی در مغز شروع می‌شود. تشنج‌های پارسیل موضعی به‌وسیله دیس شارژهای کورتیکال ظاهر می‌شوند. در این نوع تشنج‌ها علائم حرکتی، حسی، اتونوم یا روانی به چشم می‌خورند.

در تشنج پارسیل، فرد متوجه اطراف خود نیست و ممکن است اعمال تکراری مثل قدم زدن، مالیدن دستها به هم، پلک زدن مکرر و چرخیدن را داشته باشد که پس از پایان تشنج، اصلاً آن¬ها را به یاد نمی آورد. این تشنج معمولاً از نقطه ای خاص در مغز شروع می‌شود و درمان نشدن آن می تواند به اختلال حافظه منجر شود.

2)تشنج‌های ژنرالیزه(محلی):

تشنجی که هر 2 قسمت مغز را درگیر می‌کند.

3)تشنج‌های پارسیل کمپلکس(تشنج‌های سایکو موتور و لب گیجگاهی):

این نوع از تشنج، منجر به اختلال در سطح هوشیاری فرد می‌شود. اختلال هوشیاری به معنی عدم توانائی واکنش فرد‌ به محرک‌های خارجی، تغییر در مفاهیم و ادراک است.

4)تشنج های ژنرالیزه شامل:

تشنج‌های آبسنس، تونیک، میوکلونیک، آتونیک، تشنج‌های تونیک- کلونیک

*تشنج‌های آبسنس شامل:

شروع ناگهانی اختلال در واکنش به محرکات محیطی در اغلب موارد مدت زمان تشنج آبسنس 10 ثانیه یا کمتر طول می‌کشد و ممکن است با علائم خفیف کلونیک، آتونیک و اتوماتیسم همراه باشد. شروع این نوع تشنج، معمولاً بین 5 تا 12 سالگی است.

از علل این نوع تشنج:

- تومورها

- حوادث

- تصادفات

و ضربه‌های مغزی می‌باشند.

در این نوع تشنج، فرد برای 10 تا 15 ثانیه هوشیاری خود را از دست می‌دهد، به اطراف خیره می‌شود و پس از بازگشت هوشیاری، چیزی را به یاد نمی‌آورد.
 

*تشنج‌های تونیک شامل:

منجر به افزایش ناگهانی عضلات در اندام‌ها می‌شود. در این بیماری، هوشیاری به‌طور نسبی یا کامل از بین می‌رود و علائم "نفرنومیک" در فرد ظاهر می‌گردد.

*تشنج های آنفرتیک:

از دست دادن ناگهانی عضلات، از علائم بارز آن می‌باشد. این عضلات ممکن است محدود به یک گروه عضلانی نظیر عضلات گردن شوند و یا تمامی عضلات را درگیر کنند و فرد را با عدم تعادل در راه رفتن، مواجه نمایند. تشنج‌های نفرنیک نسبتاً نادر هستند و معمولاً بین سنین 1 تا 7 سالگی ایجاد می‌شوند.

*تشنج های میوکلونیک:

این بیماری اغلب در اوائل کودکی، بروز می‌کند.

از جمله علائم آن می‌توان به:

-از دست رفتن هوشیاری، همراه با هیپوتونی ناگهانی یا یک اسپاسم نفرنیک ژنرالیزه این علائم معمولاً تا 2 دقیقه ادامه دارند و در بخشی از مغز ظاهر می‌شوند.
 

*تشنج‌های نفرنیک کلونیک(گراندمال):

تشنجی که با بی¬هوشی، سقوط از ارتفاع، کبود شدن وگرفتگی عضلات همراه باشد، تشنج گراندمال میگویند. قبل از این مرحله، تشنج نفرنیک- کلونیک با پرش‌های 2 طرفه در اندام ها یا حرکات تشنجی در فرد ظاهر می‌شوند.
 

علائم:

- گرفتگی عضلات
- لرزش شدید در دست‌ها و پاها
بعد از مرحله فوق پرش‌های ریتمیک 2 طرفه(فازکلونیک) بروز می‌کنند.

*صرع بزرگ یا تشنج تونیک- کلونیک:

از شایع‌ترین انواع صرع محسوب می‌شود و زمانی بروز می‌کند که قسمت‌های حرکتی در مغز دچار آسیب شوند. از عوارض این بیماری اسپاسم‌های شدید و بی‌هوشی می‌باشد. در اغلب موارد قبل از بروز صرع، حالت‌های غش و بی‌هوشی نیمه کامل به فرد دست می‌دهد که این حالت"آورا" نامیده می‌شود و می‌تواند در 2 حالت روانی و جسمی ظاهر گردد.

در این حالت بیمار ممکن است بوی بدی را حس کند و بعد از چند لحظه بی‌هوش شود که به این مرحله کوتاه، تونیک گفته می‌شود.

از مهم‌ترین علائم آن:

*قطع شدن تنفس بیمار
*منقبض شدن ماهیچه‌ها
*رنگ پریدگی و ایجاد کبودی
*بروز رفتارهای غیرعادی برای چند دقیقه پیش از تشنج اورا
*حرکات پرشی در اندام‌ها که می‌توانند تا 20 ثانیه ادامه داشته باشند. در این مرحله ممکن است کودک زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.
*پس از آن که تشنج متوقف می‌شود و ممکن است کودک تا چند دقیقه بی‌هوش باقی بماند.
*بعد از بازگشت هوشیاری، کودک معمولاً گیج است و سردرد دارد و ممکن است به خواب رود.

علل صرع(تشنج):

*وجود تومورهای مغزی
*بیماری‌هایی که بر رگ‌های خونی مرکزی اثر می‌گذارند.
*تشنج ناشی از تب
*ضربه‌های مغزی
*آسیب‌ رسیدن‌ به‌ مغز در زمان‌ تولد یا قبل‌ ازآن
*سوءمصرف‌ الكل‌ یا مواد مخدر
*مسمومیت با مواد‌ شیمیایی‌
*تب‌ بالا
*عفونت‌‌ها

علائم:

- حملات ناگهانی و موقت
- بی‌هوشی
- تشنج
- عصبی‌ بودن
‌- اختلالات‌ بینایی‌
- احساس‌ بوی‌ بد
- شنیدن‌ صداهای‌ غیر عادی

عوامل تشدید کننده:

1.سابقه‌ خانوادگی‌ صرع

۲.استفاده‌ از مواد روان‌گردان‌

۳.قرار گرفتن‌ در معرض‌ بخارات‌ سمی‌

۴.پایین‌ بودن‌ قند خون‌

۵.سابقه‌ صدمه‌ به‌ سر

۶.بعضی‌ از داروها كه‌ یكی‌ از عوارض جانبی‌ آن‌ها افزایش‌ خطر حملات‌ در صرع‌ است‌.

7.کمبود بعضی از مواد در بدن به ویژه کلسیم

8.افراط‌ در مصرف‌ الكل‌

افراد در معرض خطر:

صرع‌ معمولاً بین‌ سنین‌ 2 تا 14 سالگی‌ ظاهر می‌‌شود.

عوارض:

1.بروز تشنج در مکان‌هایی مانند خیابان، در بلندی و سطح با ارتفاع بالا، نزدیک اجاق گاز بسیار خطرناک است.

2.تشدید تشنج و تکرار مجدد آن، منجر به اختلالات ذهنی، رفتاری و کندی در حرکات طبیعی بدن می‌گردد.

3.بروز حالات غیر طبیعی، کوتاه مدت و متوالی، مثل لرزش‌های دست و پا، گرفتگی عضلات یک طرف صورت، خیرگی و اختلال در هوشیاری موقت، ممکن است یک نوع صرع باشد.

4.در طول بارداری و شیردهی، درمان صرع باید ادامه داشته باشد ولی بیمار برای مصرف نوع داروی مصرفی و کنترل عوارض احتمالی آن باید تحت نظر پزشک متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب قرار گیرد. چرا که تشنج طولانی و مکرر در طول بارداری یا در حین زایمان، برای جنین و مادر عوارض جدی را در بر دارد.

تشخیص بیماران مصروع:

بیمار باید همواره یك‌ دستبند، گردن‌بند و کارت مخصوص‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشد تا در زمان حمله افراد امدادرسان و یا پزشک متوجه نوع بیماری او شوند.

راه‌های تشخیص:

1) ابتدا پزشک در مورد علائم اولیه از بیمار سوالاتی را می‌پرسد.

2) آزمایش خون

3) ام آر آی

4) نوار مغزی الکتروآنسفالوگرافی(EEG)

رژیم غذایی بیماران مصروع:

*مقادیر بالای هیدرات كربن در صبحانه بدون وجود مقدار پروتئین کافی، سبب بروز حالت‌های شبیه"هیپوگلسیمی" در فرد می‌شود.
*حذف كردن صبحانه می‌تواند برای این دسته از بیماران بسیار خطرناک باشد زیرا منجر به هیپوگلسیمی در ساعات اولیه صبح می‌گردد.
*كاهش قند خون به عنوان یكی از عوامل مهم در تشدید حمله‌های صرع است.
*داشتن یك برنامه غذایی متعادل، برای این بیماران اهمیت بسیار زیادی دارد.
*مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین و قند، مواد حاوی کلسیم مثل: تخم مرغ، لبنیات و نیز میوه‌ها و سبزی‌ها باید در برنامه غذایی روزانه بیمار گنجانده شود.
*اجتناب از خوردن آب در وسط غذا و یا بلافاصله بعد از آن
*پرهیز از پرخوری
*رژیم غذایی افراد مصروع باید حاوی مقادیر بالای ویتامین نظیرفولیک اسید (در سبزی و میوه‌های خام) ویتامین ب12(در لبنیات)، ویتامین کا(در سبزی‌ها و غلات) و ویتامین دی(در گوشت و روغن ماهی و شیر) باشد.
*با کمبود ویتامین‌های ب1(تیامین) و ب6(پیریدوکسین) حملات صرع را تشدید خواهند شد.
*کمبود ویتامین ب6 اغلب در اطفال و نوزادان ظاهر می‌شود و سبب تشنج می گردد که به سختی قابل کنترل است.
*مصرف مواد معدنی چون کلسیم و منیزیم (بیشتر در محصولات لبنی) و سدیم در بهبود و کاهش حملات بسیار موثر می‌باشند.
*با کمبود سدیم، کلسیم و منیزیم فعالیت الکتریکی در مغز دچار اختلال شده و حملات صرع آغاز می‌گردند.
*علاوه بر ویتامین‌ها و مواد معدنی، مصرف کارنیتین(نوعی ماده مغذی برای عملکرد صحیح درسیستم عصبی و متابولیسم بدن) نیز جهت کاهش حملات صرع می‌شوند.
 

خواب کافی:

*این بیماران باید خواب کافی داشته باشند و این مساله در تسریع روند بهبودی آنان حائز اهمیت است.

صرع تعمیم یافته اولیه(نوع خوش خیم اختلال تشنجی) را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن ساعات خواب مورد نیاز بیمار كنترل كرد.

*در مجموع این بیماران باید 8 ساعت از کل روز را بخوابند. البته مصرف برخی از داروها ساعات خواب را افزایش می‌دهند.

*فقدان خواب در طول شبانه روز منجر به تشدید علائم بیماری می‌گردد.
 

صرع، ورزش ها و خطرات آن‌ها:

*بیماران صرعی، كمتر می‌توانند در ورزش‌هایی نظیر چتر بازی، سقوط آزاد و كوه‌نوردی شركت كنند.
*خطر غرق شدن بیماران صرعی 4 برابر بیشتر از سایر افراد است.
*خستگی ممكن است منجر به حمله شود.
*تمرینات بدنی به‌صورت افراطی در دوره‌ی بلوغ، ممكن است موجب تغییراتی در EEG گردد.
*در مسابقات ورزشی، داشتن هیجان‌های کاذب و استرس بالا موجب تشدید حمله در بیمار می‌شود.
*تنفس‌های عمیق در ورزش، منجر به کاهش سطح دی اکسید کربن خون و کاهش بروز حملات تشنجی می‌گردند.
*ورزش، استرس را کم کرده و احساس شادابی را در فرد افزایش می‌دهد.
 

نکات ایمنی در فعالیت‌های ورزشی:

*گذاشتن کلاه ایمنی در ورزش‌هایی نظیر دوچرخه سواری، اسب سواری، ژیمناستیک و اسکی
*دوری از شنا کردن در دریا و یا استخرهای با عمق بالا
*تا جایی که امکان دارد بیمار مصروع باید از انجام ورزش‌های رزمی مانند بوکس، پرتاب دیسک وکاراته دوری کند.
 

ورزش در مبتلایان به صرع:

*پرهیز از انجام فعالیت‌های ورزشی در بلندی و با اشیای خطرزا
*رعایت نکات ورزشی در زمان شنا کردن
*اجتناب از انجام ورزش‌هایی که منجر به بروز و یا تشدید علائم صرع می‌شوند.
*حملات صرع معمولاً از نظر زمانی قابل پیش بینی هستند و مصروع می‌تواند قبل از این حملات به انجام ورزش بپردازد.
 

عواملی که باعث تشنج در حین ورزش می شوند:

*خستگی زیاد در بعد از فعالیت‌های ورزشی
*فقدان خواب کافی
*کمبود آب در بدن
*از دست رفتن مقادیر بالای املاح
*افزایش دمای بدن بدون دلیل
*کاهش قند خون
فعالیت‌های بدنی شدید، فشارهای عصبی و قرارگیری در محیط‌های پر استرس و ورزش در آب و بلندی، می‌توانند برای فرد مصروع خطرناک باشند.
 

توصیه‌های پزشکی:

1)داشتن زندگی سالم و عادات غذایی مناسب در کاهش حملات صرع موثر می‌باشند.

2)خواب کافی، عدم اعتیاد به الکل و مواد مخدر و دوری از فشارهای روحی نیز به کنترل صرع کمک می‌کنند.

3)بیماران مبتلا باید رژیم غذایی روزانه خود را به‌صورت منظم دریافت کنند.

4)افزایش یا کاهش قند خون در برخی موارد حاد سبب حملات تشنجی می شوند.

5)مواد حاوی کافئین(قهوه)، قندهای ساده و مواد الکلی سبب کاهش قند خون و بروز حملات صرع می‌گردند.

6)نان گندم با فیبر بالا یا نان سبوس دار در تنظیم قند خون بسیار موثرند

7)مصرف مواد لبنی مانند شیر، ماست و پنیر&l