تا قبل از این هرجا صحبت از گوشت سالم می‌شد، اسم ماهی و مرغ به عنوان گزینه‌های مناسب تغذیه ورد زبان‌ها بود اما این روزها همین مرغ و ماهی به تیتر یك بسیاری از رسانه‌ها تبدیل شده‌اند. گویا مرغ و ماهی هم گاهی می‌توانند سرطانزا باشند البته اگر ردپای فلزات سنگین یا مواد رنگی سرطانزا در آنها دیده شود.
طبق خبر سازمان دامپزشكی که در رسانه‌ها منتشر شده ماهی و مرغ هم کم‌کم دارند به سبد کالاهای پرخطر و نگران‌کننده مثل گوشت بوفالو و سوسیس وکالباس اضافه می‌شوند. در این شماره سراغ دكتر پیام محبی، دامپزشك، دكتر حسین ابراهیم‌زاده موسوی، كارشناس شیلات و دكتر محمدحسین عزیزی، كارشناس تغذیه رفتیم تا ابعاد مختلف موضوع را بررسی كنیم.
ردپای سرطان در مرغ و ماهی
حال و هوای روزهای ابتدایی خردادماه با انتشار خبری از سوی سازمان دامپزشكی داغ‌تر شد. صحبت‌ها از این قرار بود كه رئیس سازمان دامپزشكی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اعلام كرد رد پای ماده‌ای به نام «مالاشیت گرین» كه نوعی ماده رنگی سرطانزاست در ماهی قزل‌آلا و برخی فلزات سنگین در گوشت مرغ دیده شده است.
گرچه در این اخبار گفته شد میزان این مواد در مرغ و ماهی نگران‌کننده نیست اما هشدارهای لازم به تولیدكنندگان این محصولات داده شد. همین خبر سبب ایجاد تشویش اذهان عمومی شده و مردم را برای خرید دچار تردید و نگرانی كرد. همین تشویش و نگرانی هم ما را بر آن داشت نظر كارشناسان مختلف را جویا شویم و موضوع را كارشناسانه بررسی كنیم. اگر نگران وجود فلزات سنگین یا مواد سرطانزا در غذای خود هستید، این گزارش را دنبال كنید.
وقتی دانه، دام باشد
دكتر پیام محبی، دامپزشك درباره علت آلودگی گوشت مرغ به فلزات سنگین به «سیب سبز» می‌گوید: درباره آلودگی گوشت مرغ به فلزات سنگین دو بحث وجود دارد. یكی داروهای غیرمجاز كه برخی از افراد برای مرغ استفاده می‌كنند كه اكثر این داروها شامل آنتی‌بیوتیك‌هاست. البته استفاده از این داروها توسط سازمان دامپزشكی منع شده است.
موضوع دیگر بحث خوراكی است كه برای تغذیه مرغ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یعنی برخی تولیدكنندگان خوراك مرغ، دانه غیراستاندارد و آلوده را روانه بازار كرده‌اند و سرمنشا آلودگی مرغ به فلزات سنگین هم همین دانه‌هاست. بعید می‌دانم در خصوص آلودگی گوشت مرغ به فلزات سنگین بتوان سازمان دامپزشكی را مقصر دانست چون استفاده از این نوع داروها و دانه‌ها توسط سازمان دامپزشكی ممنوع شده اما همچنان برخی افراد سودجو از آن استفاده می‌كنند. به نظر می‌رسد وزارت كشاورزی باید بر منبع تغذیه دام و طیور نظارت داشته باشد.
باید موضوع را جدی گرفت
این دامپزشك هشدار می‌دهد: سازمان دامپزشكی كشور مرجع رسیدگی به سلامت فرآورده‌های دامی است و اگر خبری توسط رئیس سازمان دامپزشكی تایید و نسبت به آن هشدار داده شده، حتما باید آن را جدی گرفت و نسبت به آن اقدام كرد. پس اگر سازمان دامپزشكی كشور از وجود فلزات سنگین در گوشت مرغ خبر داده، همه ما و مسوولان موظفیم دستورالعمل‌های سازمان دامپزشكی را عمل كنیم. دستورالعمل‌های سازمان دامپزشكی كاملا كاربردی و مفید است و اگر تولیدكنندگان، واردكنندگان و مردم جامعه دستورالعمل‌های سازمان دامپزشكی را رعایت كنند، مطمئن هستم وضع سلامتی در كشور بسیار بهتر خواهد شد.
سودجویان در كمین هستند!
دكتر محبی ادامه می‌دهد: هر آنچه دام یا طیور مصرف می‌كنند می‌تواند بر گوشت یا شیرشان تاثیرگذار باشد بنابراین وقتی از آنتی‌بیوتیك یا دانه‌های غیرمجاز برای پرورش طیور استفاده می‌شود باید انتظار این را هم داشت كه آلودگی ناشی از مواد غیرمجاز در گوشت و فرآورده‌های این حیوانات دیده شود. حتما باید دستورالعمل‌های بهداشتی سازمان دامپزشکی توسط تولیدکنندگان رعایت شود و بهداشت مردم جامعه را جدی و مهم دانست.
درمان مرغ، درد آدمیزاد
دكتر محبی درباره ممنوعیت مصرف داروها و آنتی‌بیوتیك‌ها می‌گوید: برخی از داروهای مورد استفاده برای دام و طیور به‌طور كلی ممنوع هستند و نباید مورد استفاده قرار گیرند و برخی دیگر از این داروها منع زمانی دارند یعنی زمانی كه مورد استفاده قرار گرفتند، تا مدتی نمی‌توان از گوشت یا فرآورده‌های دام مورد نظر استفاده كرد. درخصوص داروهایی كه منع زمانی دارند روی تمام داروها زمان منع مصرف نوشته شده و كاملا مشخص است كه مثلا تا یك‌ماه پس از مصرف فلان دارو نباید از گوشت آن مرغ یا دام مورد نظر برای خوراك جامعه استفاده كرد تا اثرات دارو از بین برود ولی برخی از افراد چندان این مسائل را رعایت نكرده و مشكلات زیادی را در روند تولید خوراك مردم ایجاد می‌كنند كه گاهی غیرقابل جبران خواهد بود. ممكن است مصرف برخی از داروها برای دام یا طیور بیماری كمتری را ایجاد كند و برای حیوان مفید باشد اما به دلیل ضرری كه متوجه انسان و سلامت انسان می‌كند، مصرف این داروها ممنوع شده یا حتما باید مصرف آن را كنترل كرد.
منبع تغذیه مرغ‌ها مهم است
دكتر محبی توضیح می‌دهد: چیزی كه این روزها در حال جا افتادن است این است كه «مرغ سبز» همان مرغ ارگانیك بوده كه این موضوع اصلا درست نیست. به نظر من ما هنوز با تولید محصولات ارگانیك در ایران فاصله زیادی داریم. ما هنوز نمی‌توانیم فرآورده سالم تولید كنیم چه برسد به تولید محصول ارگانیك. این است كه «مرغ سبز» مرغ ارگانیك نیست و گفته می‌شود مرغی است كه آنتی‌بیوتیك مصرف نكرده اما به هرحال منبع تغذیه هم برای پرورش دام و طیور سالم بسیار مهم است؛ یعنی نمی‌توان گفت صرفا به این دلیل كه مرغ پرورش یافته آنتی‌بیوتیك ندارد پس سالم است. تغذیه درست هم برای پرورش دام و طیور سالم بسیار مهم است.
تغذیه نادرست منشا بیماری‌ها
دكتر محبی نقش تغذیه درست را اینطور توضیح می‌دهد: بزرگ‌ترین مشكل مربوط به سلامتی در جامعه ما ناشی از تغذیه اشتباه و ناسالم است.
آمار انواع بیماری‌ها خصوصا سرطان به دلیل تغذیه نامناسب بالا رفته است؛ هرچند كه نقش آلودگی هوا و عوامل دیگر را هم نمی‌توان نادیده گرفت. فلزات سنگینی كه ممكن است در گوشت مرغ‌های آلوده وجود داشته باشد شامل روی، سرب و. . . است. سرب شاید مهم‌ترین و خطرناك‌ترین فلزی باشد كه می‌تواند سلامتی انسان‌ها به خطر بیندازد و حتی می‌تواند سلامت نسل‌های آینده را هم تهدید كند بنابراین باید نسبت به این قضیه آگاه بود و برخی نكات را رعایت كرد.
به محصولات بازار اعتماد كنید
دكتر محبی می‌گوید: با وجود تمام موضوعات و بحث‌هایی كه راجع به وجود فلزات سنگین در گوشت مرغ وجود دارد به نظرم مردم می‌توانند به محصولات موجود در بازار اعتماد كرده و خرید خود را انجام دهند. نكته مهمی كه وجود دارد این است كه مردم حتما باید از فرآورده‌های بسته‌بندی شده كه شماره بهداشتی سازمان دامپزشكی دارند، استفاده كنند. هرچه مردم به سمت استفاده از فرآورده‌های بسته‌بندی با برندهای معتبر و فروشگاه‌های معتبر بروند، بیشتر می‌توانند از انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها به درون خانواده‌شان جلوگیری كنند. برندها و فروشگاه‌های معتبر برای از دست ندادن اعتبار و بازار خود، معمولا كمتر به سمت تقلب و ارائه محصول بی‌كیفیت كشیده می‌شوند بنابراین مردم با اطمینان بیشتری می‌توانند خرید خود را انجام دهند.
محصولات بسته‌بندی بخرید
دكتر محبی توصیه می‌كند: لازم است همانقدر كه نگران وجود فلزات سنگین در گوشت مرغ هستید، به خرید گوشت‌های بسته‌بندی، نحوه شست‌وشو، نگهداری و... محصولات هم توجه داشته باشید. استفاده از لبنیات خام، گوشت‌های فاقد بسته‌بندی، خرید از فروشگاه‌های غیربهداشتی و. . . هم به همین اندازه مهم و قابل توجه است و عدم رعایت این نكات می‌تواند سبب آلودگی و بیماری شود.
مرغ و ماهی را از سفره حذف نكنید
دكتر محبی می‌گوید: سازمان دامپزشكی به عنوان دستگاه حكومتی، متولی نظارت بر سلامت محصولات است اما اینكه نظارت بر صددرصد محصولات دامی وجود ندارد، به این دلیل است كه سازمان دامپزشكی بودجه لازم برای نظارت صددرصدی را ندارد. متاسفانه در نظام سلامت كشور ما یك اصل وجود دارد و آن این است كه نظام سلامت ما «بیمارمحور» است؛ یعنی بیشتر هزینه‌ها برای درمان بیماری‌هاست. اگر سرمنشا بیماری‌ها را بشناسیم و پیشگیری را تقویت كنیم دیگر نیازی نیست كه هزینه زیادی را برای درمان بیماری‌ها خرج كنیم. به علاوه بسیاری از بیماران ممكن است بهبود نیابند و عوارض ناشی از غفلت تا پایان عمر با آنها بماند. بیماری‌هایی مثل سل یا تب مالت ممكن است تا سال‌ها یا همیشه فرد را درگیر كند.
در هر كشوری كه دیده شود بودجه وزارت بهداشت از بودجه دامپزشكی بیشتر است سیستم آن كشور «بیمارمحور» است، بنابراین اگر بخواهیم نظام سلامت خود را بهبود ببخشیم باید بهای بیشتری به دامپزشكی بدهیم و با تامین بودجه بتوانیم صددرصد دام كشور را تحت نظارت داشته باشیم.
با وجود تمام صحبت‌هایی كه راجع به رعایت نكات بهداشتی خرید محصولات دامی و لبنی كردیم، باز هم می‌گوییم سالم‌ترین غذاها همین محصولات هستند و این مباحث به معنی حذف این محصولات از سبد غذایی خانواده‌ها نیست.
آلودگی سالم‌ترین گوشت؛ ماهی
برای اطلاع از چند و چون آلودگی ماهی‌های قزل‌آلا هم سراغ دكتر حسین ابراهیم‌زاده‌موسوی، كارشناس شیلات رفتیم و در این‌باره از ایشان اینگونه شنیدیم: گوشت ماهی از سالم‌ترین و مفیدترین مواد غذایی است متاسفانه آلودگی به برخی مواد ممكن است سبب بیماری‌زایی آن شود. «مالاشیت گرین» دارویی برای از بین بردن قارچ و عفونت در ماهی‌ها بوده كه استفاده از آن در ماهی‌های خوراكی ممنوع است. متاسفانه این ماده از گذشته در كشور ما استفاده می‌شده و این موضوع مختص حالا نیست. به این دلیل كه مالاشیت گرین ضدقارچ خوب و موثری است، برخی از پرورش‌دهندگان از این دارو استفاده می‌كنند. ارزان بودن، قابلیت دسترسی آسان، فراوانی این ماده و همچنین نبود جایگزین مناسب برای آن هم از دیگر علل استفاده پرورش‌دهندگان ماهی از این ماده است.
برای پرورش ماهی دانش و تخصص لازم است
درباره علت ایجاد آلودگی در ماهی‌ها از دكتر ابراهیم‌زاده موسوی شنیدیم: علت این است كه هركسی به خود اجازه می‌دهد برای درمان ماهی دارو تجویز كند و متاسفانه بر این موضوعات نظارتی وجود ندارد. هركسی می‌تواند در مزرعه و ملك شخصی، پرورش ماهی راه‌اندازی كند و حتی از یك كارشناس شیلات هم آگاهی كسب نكند. وقتی هرشخصی بدون آگاهی كافی، پرورش ماهی راه‌اندازی می‌كند، خودش را دامپزشك و كارشناس شیلات می‌داند، دارو تجویز می‌كند و... به‌هرحال چنین مسائلی به وجود می‌آید.
داروهای مختلف خواصی دارند كه كسی كه می‌خواهد از آنها استفاده كند حتما باید با این خواص آشنایی داشته باشد. چنین كسی حتما باید تخصص لازم را داشته و متخصص آبزیان باشد. متاسفانه در بحث آبزیان ممكن است یك مهندس یا كارشناس غیرمرتبط بدون اطلاع از اثرات جانبی یك دارو، آن را صرفا به دلیل اثر خوب تجویز كند؛ مثلا همین ماده مالاشیت گرین اثر ضدقارچی خوبی دارد اما عوارض استفاده از آن در انسان می‌تواند بسیار مخرب باشد.
جایگزین مالاشیت گرین چیست؟
دكتر ابراهیم‌زاده موسوی می‌گوید: داروهای جایگزینی مثل پروكسید هیدروژن، برخی داروهای گیاهی و. . . به عنوان جایگزین مالاشیت گرین مورد استفاده قرار گرفته و توصیه شده‌اند اما این ماده به دلیل ارزانی و در دسترس بودن هنوز هم توسط برخی افراد سودجو استفاده می‌شود. برخی دیگر از پرورش‌دهندگان هم عادت كرده‌اند خیلی راحت و بدون فكر از این ماده به عنوان دارو استفاده كنند درحالی‌كه به لحاظ كارشناسی استفاده از این ماده باید به‌طور كلی ممنوع و مالاشیت گرین از بازار جمع شود.
قزل‌آلا بیشتر آلوده می‌شود
دكتر ابراهیم‌زاده‌موسوی توضیح می‌دهد: مراكز پرورش ماهی بسیار گسترده هستند و برخی از افراد در باغ شخصی خود پرورش ماهی راه‌اندازی كرده‌اند كه چندان هم تحت نظارت نیست. باید کار به گونه‌ای باشد كه این مزارع پرورش ماهی تحت نظارت كارشناس باشند تا هركسی نتواند دارو تجویز كند.
ممكن است برای ماهی قزل‌آلا بیشتر از باقی ماهی‌ها از مالاشیت گرین استفاده شود به این دلیل كه ماهی قزل‌آلا بیشتر دچار قارچ‌زدگی می‌شود اما در ماهی‌های دیگر هم ممكن است از آن استفاده شود. در ماهی‌هایی مثل كپور كمتر از این ماده استفاده می‌شود به این دلیل كه استخرهای پرورش این ماهی‌ها آنقدر بزرگ است كه استفاده از این ماده عملا جواب نمی‌دهد.
رنگ آب را جدی بگیرید
دكتر ابراهیم‌زاده موسوی هشدار می‌دهد: مردم نمی‌توانند از ظاهر ماهی متوجه شوند كه آیا درحوض مالاشیت گرین بوده یا خیر اما اگر كسی بخواهد ماهی زنده خریداری كند می‌تواند از رنگ آب متوجه وجود این ماده شود. اگر رنگ آب استخر پرورش ماهی، سبز مایل به آبی باشد می‌توان حدس زد كه مالاشیت گرین در این آب وجود دارد. توصیه می‌كنم كه مردم مایحتاج خود را از مراكز معتبر خریداری كنند تا كمتر در معرض این نوع از تخلفات باشند.
باید با متخلفان جدی برخورد شود
دكتر ابراهیم‌زاده موسوی تاكید می‌كند: در كنار توصیه‌هایی كه برای مردم و خرید از مراكز معتبر داریم حتما باید نظارت‌ها هم بیشتر شود كه این امر نیروی كار تخصصی بیشتری را می‌طلبد تا به صورت قانونمند عمل كنند. در این زمینه حتما باید قانون‌هایی هم برای نظارت بر پرورش آبزیان تصویب شود كه اگر كسی از این مواد ممنوعه استفاده كرد، با او برخورد جدی شود چون این تخلفات عمدتا از سوی افراد غیرمتخصص انجام می‌شود.
استفاده از ماده ضدقارچ مالاشیت گرین اگرچه به لحاظ مقابله با بیماری‌های ماهی‌ها و خاصیت ضدقارچی تاثیر بیشتری نسبت به مواد مشابه خود دارد اما مدتی است كه استفاده از این ماده توسط سازمان دامپزشكی كشور ممنوع اعلام شده است. مسلما وقتی ماده‌ای ممنوع اعلام می‌شود پرورش‌دهندگان بزرگ كه تحت نظارت سازمان‌های مسوول هستند این نكات را رعایت می‌كنند و پرورش‌دهندگانی كه در نقاط دور از نظارت هستند ممكن است چنین تخلفاتی را مرتكب شوند.
می‌توانید مصرف كنید اما هوشیار باشید
هنوز هم ماهی جزو سالم‌ترین غذاهاست و مصرف آن بسیار توصیه می‌شود. با وجود تمام صحبت‌هایی كه راجع به آلودگی ماهی کردیم، مردم می‌توانند از این غذا استفاده كنند اما نكاتی كه گفته شد را هم باید در نظر داشته باشند.
چندبار مصرف مشكلی ایجاد نمی‌كند
دكتر محمدحسین عزیزی، كارشناس تغذیه درباره نكات مربوط به سلامت گوشت مرغ و ماهی راهنمای ما در این پرونده بود. او درباره آلودگی ماهی قزل‌آلا می‌گوید: مصرف‌كنندگان نمی‌توانند تشخیص دهند كه ماهی‌های موجود در بازار آلوده به مالاشیت گرین هستند یا خیر. حتما باید آزمایش‌های تخصصی روی ماهی‌ها انجام شود كه وجود این ماده به اثبات برسد. بررسی‌های علمی نشان داده اگر از مالاشیت گرین در آب استخرهای پرورش ماهی استفاده شود، تا سه ماه اثر این ماده روی ماهی‌ها باقی می‌ماند.
مسلما نمونه‌برداری‌ها از انواع محصولات موجود در بازار هم كه صددرصد نیست و از تمام ماهی‌ها نمی‌توان نمونه‌برداری كرد بنابراین نمی‌توان به‌طور قطع گفت ماهی‌های موجود در بازار آغشته به این ماده هستند یا خیر و طبیعی است كه ممكن است مردم چنین ماهی‌هایی را مصرف كنند اما باید دانست مصرف درازمدت این ماده می‌تواند سرطانزا باشد و با چندبار مصرف مورد خاصی به وجود نخواهد آمد.
نگران تغذیه خود باشید
مردم حق دارند بدانند چه مواد غذایی مصرف می‌كنند و حق دارند سلامت مواد مصرفی‌شان را جدی بگیرند بنابراین نمی‌توان به مردم گفت نگران هیچ چیز نباشید. به هرحال تغذیه سالم اولین اصل سلامتی است و باید بیش از هرچیزی در اولویت باشد. سعی كنید تا حد امكان مواد غذایی سالم مصرف كرده و تا آنجا كه می‌توانید از انواع آلودگی‌ها دوری كنید.
از مراكز معتبر خرید كنید
نمی‌توان گفت مرغ و ماهی نخرید چون ممكن است آلوده به مواد بیماری‌زا باشد اما می‌توان توصیه كرد كه از مراكز معتبر كه تحت نظارت‌های سازمان‌های مسوول هستند خرید كنید. معمولا مراكز خرید معتبر كمتر ممكن است اعتبار خود را به خطر انداخته و تقلب كنند و اغلب محصولات بی‌كیفیت توسط فروشگاه‌های نامطمئن ارائه می‌شود.
سراغ برندها بروید
وقتی كیلویی خرید كنید، مسلما بیشتر خود را در معرض انواع آلودگی‌هایی كه گفتیم قرار می‌دهید. به علاوه خرید فله‌ای ممكن است آلودگی‌های دیگری را هم به این فهرست اضافه كند. توجه داشته باشید كه تا حد امكان محصولات بسته‌بندی كه شماره‌های بهداشتی دارند خریداری كنید؛ این محصولات از فیلتر سازمان‌های مسوول گذشته‌اند.
میوه و سبزیجات بخورید
سعی كنید تا حد امكان به سمت غذاهای تازه‌تر بروید. غذاهایی را كه حاوی فیبر هستند هم توصیه می‌كنیم. انواع سالاد و سبزیجات متنوعمی‌توانند به عنوان پیش‌غذا گزینه مناسبی باشند و هم به دلیل خواص خود می‌توانند ما را در برابر آلودگی‌ها تا حدی محافظت كنند. میوه و سبزیجات بیشتر یعنی سلامتی بیشتر.
مقدار فلزات سنگین در مرغ كم است
دكتر عزیزی می‌گوید: درخصوص فلزات سنگینی كه گفته شد در مرغ وجود دارد، مساله كمرنگ‌تر است اما از طرفی هم مردم مرغ را بیشتر از ماهی مصرف می‌كنند. در مورد مرغ هم معلوم نیست مرغ موجود در بازار آلوده به فلزات سنگین است یا خیر، سازمان‌های مسوول هم به‌طور روتین و هرروزه نمونه‌برداری بهداشتی انجام نمی‌دهند. خوشبختانه حتی اگر مرغ‌های خوراك آلوده مصرف كرده باشند، باز هم میزان فلزات سنگین در گوشت‌شان كم است. در مورد استفاده از مرغ هم باید بگویم حتی اگر مردم ندانسته و تصادفی چنین گوشتی را مصرف كنند، چندان مشكل حادی نخواهند داشت چون فلزات سنگین هم در درازمدت و حتی پس از سال‌ها مصرف سبب بیماری می‌شوند.
نظارت‌ها بیشتر شود
دكتر عزیزی توضیح می‌دهد: سازمان دامپزشكی ماده‌ای به عنوان جایگزین مالاشیت گرین را به پرورش‌دهندگان ماهی معرفی كرده كه دیگر كسی از مواد غیرمجاز استفاده نكند. البته در كنار معرفی جایگزین باید نظارت بر استخرهای پرورش ماهی را هم بیشتر كرد و دستورالعمل‌های لازم هم به تولیدكنندگان داده شود. فلزات سنگینی مثل سرب، جیوه، كادمیوم و آرسنیك سرطانزا هستند و باید مراقب ورود این فلزات به بدن بود. سرب كه شاید خطرناك‌ترین این فلزات باشد در هوای آلوده، بنزین نامرغوب، لوازم آرایشی بی‌كیفیت، غذای بی‌كیفیت، آب آلوده و. . . هم دیده می‌شود و مردم به‌ناچار هر روز با ورود آن به بدن خود مواجه هستند. همه این فلزات در درازمدت و پس از سال‌ها مصرف سرطان در بدن انسان ایجاد می‌كنند وگرنه مثلا با یك‌بار استنشاق هوای آلوده به سرب كسی سرطان نمی‌گیرد.
اگر اینطور بود كه مردم هر روز نفس می‌کشند و سرب را به ریه و بدن خود وارد می‌كنند اما می‌بینیم كه پس از سال‌ها ممكن است بیماری دیده شود. به‌هر حال سازمان‌های مسوول باید بیش از این به فكر سلامتی مردم و جامعه باشند و حتی مقدار اندك مواد سرطانزا هم سبب نگرانی می‌شود.
مرغ و ماهی آلوده، كبد را درگیر می‌كند
درباره نوع سرطان‌هایی كه از مصرف مرغ و ماهی آلوده به وجود می‌آید هم از دكتر عزیزی اینطور شنیدیم: سرطان‌هایی كه ممكن است مالاشیت گرین یا فلزات سنگین ایجاد كنند، تقریبا یك نوع هستند چون همه این مواد وارد كبد می‌شوند بنابراین ممكن است زودتر از بقیه عضوها كبد را درگیر كنند. به‌طور كلی همه سموم وارد كبد یا همان جگر می‌شوند و از مسیر كبد عبور می‌كنند به همین دلیل استفاده طولانی‌مدت از این مواد ممكن است سرطان كبد، دستگاه گوارش و. . . را ایجاد كند. سرب به علاوه سرطان‌های كبد و دستگاه گوارش ممكن است سرطان‌های مربوط به دستگاه تنفسی مثل سرطان ریه را هم سبب شود.
توصیه‌ها
چه كسانی بیشتر تهدید می‌شوند؟
دكتر عزیزی توضیح می‌دهد: كسانی كه بیشتر در معرض این آلودگی‌ها هستند و بدن ضعیف‌تری دارند، مسلما بیشتر درگیر خواهند شد. كسی كه بیشتر مواد سرطانزا به بدنش وارد شده باشد و مدام مصرف کننده محصول بی کیفیت و غیر مجاز باشد با احتمال بیشتری به بیماری‌ها مبتلا خواهد شد؛ خصوصا افرادی كه بیماری‌های زمینه‌ای دیگری هم داشته باشند. كسانی هم كه بدن ضعیف‌تری دارند به همین منوال؛ مثلا كودكان، سالمندان و افراد بیمار ممكن است بیشتر درگیر خطرات ناشی از آلودگی به مواد سرطانزا شوند.
با آلودگی مرغ و ماهی چه كنیم؟
دكتر عزیزی توصیه می‌كند: بهترین راهكار برای كاهش خطرات ناشی از مصرف احتمالی مواد سرطانزا یا فلزات سنگین، مصرف میوه و سبزیجات همراه مرغ و ماهی است. هرچند میوه و سبزیجات هم ممكن است تا حدی انواع آلودگی‌ها را داشته باشند اما به عنوان تصفیه‌كننده موادغذایی هستند و استفاده از میوه‌های تازه و سبزیجات را توصیه می‌كنم. انواع میوه و سبزیجات، همچنین غذاهای حاوی فیبر می‌تواند این سموم را از بدن دفع و حداقل خطر مصرف مواد سرطانزا را كم كند.
همچنین مصرف شیر را هم توصیه می‌كنم، خصوصا برای كاهش خطرات ناشی از آلودگی با سرب كه ممكن است در مرغ وجود داشته باشد. به هر حال نمی‌توان گفت مردم مصرف مرغ و ماهی را كنار بگذارند چون گزینه مناسب دیگری وجود ندارد و خوراك اصلی مردم ما همین مواد غذایی است. اگرچه به لحاظ سلامتی مصرف مرغ آلوده به فلزات سنگین یا ماهی آلوده به مواد سرطانزا به هیچ عنوان مطلوب نیست اما با راهكارهایی كه گفتیم می‌توان میزان خطرات و عوارض مواد مضر را كمتر كرد.
با آلودگی مرغ و ماهی چه كنیم؟
دكتر عزیزی توصیه می‌كند: بهترین راهكار برای كاهش خطرات ناشی از مصرف احتمالی مواد سرطانزا یا فلزات سنگین، مصرف میوه و سبزیجات همراه مرغ و ماهی است. هرچند میوه و سبزیجات هم ممكن است تا حدی انواع آلودگی‌ها را داشته باشند اما به عنوان تصفیه‌كننده موادغذایی هستند و استفاده از میوه‌های تازه و سبزیجات را توصیه می‌كنم. انواع میوه و سبزیجات، همچنین غذاهای حاوی فیبر می‌تواند این سموم را از بدن دفع و حداقل خطر مصرف مواد سرطانزا را كم كند.
همچنین مصرف شیر را هم توصیه می‌كنم، خصوصا برای كاهش خطرات ناشی از آلودگی با سرب كه ممكن است در مرغ وجود داشته باشد. به هر حال نمی‌توان گفت مردم مصرف مرغ و ماهی را كنار بگذارند چون گزینه مناسب دیگری وجود ندارد و خوراك اصلی مردم ما همین مواد غذایی است. اگرچه به لحاظ سلامتی مصرف مرغ آلوده به فلزات سنگین یا ماهی آلوده به مواد سرطانزا به هیچ عنوان مطلوب نیست اما با راهكارهایی كه گفتیم می‌توان میزان خطرات و عوارض مواد مضر را كمتر كرد.
