سندرم پای بی قرار یا آرال اس بیماری پای بیقرار نوعی اختلال خواب است که در آن، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایند در پاها میشود و آن را به صورت احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش و یا حرکت حشرات روی پوست توصیف می‌کند و بیمار برای کاهش حس ناچار است پای خود را تکان دهد و یا بکشد.
این بیماری یک اختلال عصبی حرکتی شایع است که در ردیف « اختلالات خواب» طبقه بندی می شود؛ زیرا باعث اختلال در خواب شبانه می شود. « انجمن بی خوابی آمریکا» برآورد کرده که حدود 12 میلیون زن و مرد آمریکایی دچار این سندرم هستند. اگر شما به این بیماری دچار باشید، وقتی نشسته یا دراز کشیده اید، شدیداً و مدام در پاهای تان احساس ناراحتی می کنید و می خواهید بلند شوید و راه بروید.
با این کار به طور موقت این احساس از بین خواهد رفت. این سندرم می تواند در هر سنی بروز کند و با افزایش سن بدتر می شود. ( هر چند برخی از بیماران قبل از 18 سالگی با چنین شکایت هایی به پزشک مراجعه می کنند). با وجودی که پاهای بی قرار و آزاردهنده به آسیب های جدی دیگری منجر نمی شوند و به شکل یک بیماری مزمن فرد را آزار می دهند، ولی گاهی اوقات هم ممکن است فرد بسیار ناتوان شود.
علایم سندرم پای بی قرار
افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار دچار احساساتی ناراحت کننده در پاها (بعضی اوقات در دست یا سایر اعضای بدن) و نیازی شدید به تکان دادن پاها برای آسایش از این مشکل دارند. بیماری باعث انواع احساسات از جمله سوزن سوزن شدن، خارش، ضربان و کوبیدن، سوزش، کشش و خزیدن چیزی در پاهای فرد مبتلا میشود. نوسان شدت علایم سندرم پای بیقرار عادی بوده و می‌تواند رخ دهد.
این مشکل معمولا هنگام دراز کشیدن و یا نشستن طولانی مدت بر روی صندلی ماشین، هواپیما و یا سینما رخ دهد. علایم سندرم پای بیقرار با تکان دادن پا و یا ایستادن بهتر شده و کم تر آزار می‌دهد. این علایم می‌تواند باعث مشکل در خوابیدن، خواب آلودگی روزانه و کاهش کیفیت زندگی شود.
بعضی از افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار هیچگاه به پزشک مراجعه نمی‌کنند، چرا که بیان کردن علایم و توضیح مشکل برایشان دشوار می‌باشد. اگر فکر می‌کنید، دچار این بیماری هستید برای درمان آن و دریافت مشاوره به پزشک مراجعه نمایید.
عوامل پیدایش سندرم پای بی قرار
در بسیاری موارد، هیچ عامل مشخصی برای بروز سندرم بی قراری پا وجود ندارد. محققان گمان می برند که این مشکل ممکن است به خاطر عدم توازن ماده شیمیایی دوپامین در مغز باشد. این ماده شیمیایی مسئول فرستان پیام برای کنترل حرکات عضلانی است.
سندرم بی قراری پا معمولاً به صورت ارثی در خانواده منتقل می شود به ویژه اگر فرد از کودکی به این مشکل مبتلا بوده باشد. محققان محل هایی روی کروموزوم ها پیدا کرده اند که ژن سندرم بی قراری پا می تواند در آن وجود داشته باشد.
استرس علائم این سندرم را بدتر می کند. بارداری و تغییرات هورمونی نیز ممکن است به طور موقتی این مشکل را حادتر کنند. خیلی از خانم ها برای اولین بار حین بارداری با این مشکل مواجه می شوند، به ویزه در سه ماهه آخر بارداری. اما، در اکثر این خانم ها، علائم و نشانه های بیماری حدوداً یک ماه پس از وضع حمل برطرف می شود.
در اکثر موارد، سندرم بی قراری پا با هیچ بیماری دیگری در ارتباط نمی باشد. اما گاهاً می تواند با مشکلات زیر همراه باشد:
▪ بیماری عصب ثانویه:این اسیب دیدگی به عصب ها در دست و پا گاهی به خاطر بیماری مزمنی مثل دیابت و اعتیاد به الکل ایجاد می شود.
▪ کمبود آهن:حتی بدون ابتلا به کم خونی، کمبود آهن می تواند عامل پیدایش یا عود کردن سندرم بی قراری پا شود. اگر در سابقه سلامتیتان، خونریزی معده یا روده داشته اید، با قاعدگی های طولانی و شدید روبه رو بوده اید، یا دفعات زیادی خون داده اید، ممکن است کمبود آهن داشته باشید.
▪ نارسایی کلیه:اگر دچار نارسایی کلیه هستید، ممکن است کمبود آهن هم داشته باشید. وقتی کلیه نتواند به خوبی کار کند، ذخیره آهن در خون کم میشود. این مشکل به همراه سایر مشکلات در شیمی خون، می تواند باعث پیدایش یا بدتر شدن سندرم بی قراری پا در شما شود.
درمان سندرم پای بی قرار چگونه است؟
بعضی برای درمان سندرم پای بی قرار باید سایر بیماری های مرتبط همچون کمبود آهن یا نوروپاتی محیطی را باید درمان نمود. درمان کمبود آهن ممکن است با تجویز مکمل های آهن در ارتباط باشد. با اینحال دقت نمایید که برای دریافت آهن باید قبل از آن سطح آهن خونتان را چک کرده و با تجویز پزشک اقدام به دریافت دارو نمایید.
اگر سندرم پای بی قرار در شما با هیچ بیماری دیگری مرتبط نباشد، برای درمان آن می‌بایست بر تغییرات سبک زندگی و یا درمان دارویی تمرکز نمایید. درمان دارویی فقط با دستور پزشک مجاز بوده و بدون مراجعه به پزشک ممکن نیست.
درمان خانگی برای سندرم پاهای بی قرار
• دیرتر بخوابید:سندرم پای بیقرار باعث سخت خوابیدن می شود.برای داشتن خواب عمیق، کمی دیرتر به رختخواب بروید و صبح ها بیشتر بخوابید.
• سر ساعت معینی بخوابید و بیدار شوید.
• قبل از خواب پاهای خود را ورزش دهید.
• دوش آب گرم بگیرید.
• مواد کافئین دار نخورید.
• پاهایتان را سرد یا گرم کنید.
• هر روز ورزش کنید.
• مغز خود را ورزش دهید.
• پاهای تان را حرکت دهید وقتی پاهایتان درد می گیرند، حرکت دادن آن ها، احساس ناراحتی را کاهش می دهد.
• به طور عمیق نفس بکشید.
• قبل از خواب، تلویزیون را خاموش کنید.
• پاهای خود را ماساژ دهید.
• ببینید نیاز به قرص آهن نیاز دارید یا نه.
• با حرکات یوگا، درد خود را کم کنید.
• الکل ننوشید و سیگار نکشید.
• داروهای مصرفی خود را چک کنید.برخی داروهای سرماخوردگی و آلرژی، علائم سندرم را بدتر می کنند، به خصوص برخی آنتی هیستامین ها (ضد حساسیت ها).
تأثیر رژیم غذایی در کاهش یا افزایش شدت بیماری
رعایت رژیم غذایی مناسب، سرشار از فولات و دیگر مواد مغذی حیاتی در کنار دارو و دیگر درمان های موجود، در کاهش علائم موثر است. به توصیه های زیر توجه کنید:
• غذاهایی که دارای فولات هستند، مانند اسفناج، مارچوبه و سبزی هایی که برگ های سبز تیره دارند، بیشتر بخورید و غلات کامل و نان های سبوسدار را حتماً در صبحانه خود بگنجانید. اگر بیماری یا مشکل خاصی مانند بالا بودن کلسترول یا حساسیت به تخم مرغ ندارید، بیشتر تخم مرغ بخورید. جگر هم منبع بسیار خوبی از فولات است.
• تعداد دفعات غذا خوردن تان را بیشتر و حجم هر وعده را کمتر کنید. مغزها، ماهی، میوه تازه و غلات کامل را به قاعده در رژیم غذایی خود بگنجانید. بهتر است به جای غذاهای فرآوری شده، غذاهای تازه بخورید و از خوردن غذاهایی که با آرد تصفیه شده درست شده اند و قندهای ساده دارند ( مانند انواع شیرینی ها و کیک ها) نیز بپرهیزید.
• مصرف خوراکی های حاوی کلسیم و ویتامین B12 ضروری است. اگر فکر می کنید با خوردن غذاهای روزانه این مواد مغذی به مقدار کافی به بدن تان نمی رسد، با مشورت پزشک مکمل بخورید.
چاقی و بی تحرکی دو عاملی هستند که خطر ابتلا به این سندرم را بالا می برند و می توانند علائم آن را شدت بخشند. با کمک یک متخصص تغذیه رژیم مناسبی برای کاهش وزن خود تنظیم کرده و با مشورت پزشک و مربی ورزش، به طور منظم ولی ملایم ورزش کنید.
