این «مُد»، سرطان زاست یک استاد دانشگاه می گوید: «سرطان پوست نه تنها یکی از شایع ترین سرطان های ناشی از استفاده سولاریوم است بلکه ابتلا به سرطان چشم نیز در مصرف کنندگان این دستگاه مشاهده شده است.

فصل تابستان دریاها و استخرها منظره متفاوتی به خود می گیرند. در گذشته بیشتر افراد برای شناکردن به سواحل و استخرهای حتی روباز می رفتند، در حالی که دیگر چند سالی است تعدادی هم برای آفتاب گرفتن و برنزه شدن، سواحل و کنار استخرها را به درون آب ترجیح می دهند تا جایی که این روزها تعداد افرادی که برای تغییر رنگ پوستشان یا همان برنزه شدن به سمت آب می روند، بیشتر از آنهایی است که برای شنا آن را انتخاب می کنند.

اینکه "برنزه شدن چرا و بر چه اساس به مد روز تبدیل شد؟" سوالی است که چندان مهم نیست بلکه مهم آن است که آیا واقعا برنزه شدن یا برنزه کردن برای پوست بی خطر است؟

شاید کمتر کسی باور کند مُدی که این روزها با نام برنزه شدن دنیا را فرا گرفته است، نتیجه زیر آفتاب ماندن اتفاقی یک خانم طراح مد باشد. او که در حین سفر از پاریس به کن برای شرکت در یک فستیوال مد، به طور تصادفی زیر آفتاب برنزه شد با چاپ چند عکس اتفاقی از او در این حالت در مجلات، به زودی همه جای دنیا، طرفداران مد دنبال این بودند که برنزه شوند. سال 1970 گروه های مختلف از هر رده سنی، خودشان را زیر آفتاب کباب می کردند، بدون اینکه بدانند برنزه شدن می تواند زمینه ساز ابتلا به سرطان در 10 تا 20 سال بعدی عمرشان باشد.

از سال 2005 تا امروز میزان سرطان پوست شدیداً درحال افزایش است، ولی این افراد همچنان به برنزه کردن خود مشغولند! لایه اوزن در سرتاسر کره زمین نازک تر شده است و حفره های موجود در آن، که تهدیدی برای پوست به شمار می روند، همچنان در حال افزایش هستند. هر کسی مختار است که با دانستن عواقب هر کاری، آن را انجام دهد اما افرادی که علاقه مند به برنزه کردن هستند، باید بدانند که در سال های آینده، حتی اگر به سرطان پوست دچار نشوند، نسبت به هم سن و سال هایشان پوست پیرتر و شکسته تری خواهند داشت.

پوست ته دیگی به قیمت سرطان

دوستانش او را «ناتی» صدا می زنند. دختر جوان و طرفدار مد روزی که در اثر ساعت های پیاپی زیر آفتاب ماندن متاسفانه مبتلا به سرطان پوست شده است. می خواستم وقتی او را دیدم از او بپرسم از کجا مطمئن است که بیماریش به دلیل آفتاب بوده و دلایل دیگر مثلا دلایل ژنتیکی ندارد؟ اما با دیدن او از سوالم منصرف شدم. رنگ پوستش به حدی تیره بود که وقتی می خندید سفیدی دندان هایش در مخاطب ترس ایجاد می کرد و با وجود اینکه چهره اش واقعا زیبا بود با این کار دیگر نمی توانستی بگویی هنوز زیباست.

پوستش در اثر ماندن زیاد زیر نور آفتاب به حالت ته دیگی درآمده بود (یعنی کلفت شدن پوست و براق شدن آن). ناتاشا که مراحل درمانی سرطان پوست را پشت سر گذاشته و مشغول شیمی درمانی بود، بعد از ریختن موها و ابروهایش برای ما از تمایل به زیباترشدنی گفت که به قیمت از دست رفتن سلامتی اش تمام شد. او می گوید: از سال 76 یعنی وقتی 13 ساله بودم، هر سال برای اینکه پوستم تیره تر شود و این تیرگی تا تابستان بعدی روی پوستم باقی بماند کل روزهای تابستانی را زیر آفتاب می ماندم. وقتی مادرم و اطرافیان به من می گفتند این کار ضرر دارد، می خندیدم و می گفتم اگر داشت، مد نمی شد.

او ادامه می دهد: تا اینکه سال گذشته بعد از اینکه تابستان را طبق معمول در آغوش آفتاب سپری می کردم، متوجه لک های قهوه ای روی پوست پایم شدم که اول فکر کرم به دلیل آفتاب است. چون این اتفاق در گذشته هم برایم افتاده بود اما در عرض کمتر از یک ماه لکه ها کل بدنم را فرا گرفت و وقتی به پزشک مراجعه کردم، متوجه شدم کل سلول های سطح ملانین پوستم در اثر جذب مداوم اشعه مضر آفتاب سرطانی شده است. این را پزشکان یک کلینیک پوست معتبر در پاریس به من گفتند و بعد بیان کردند تنها دلیلش اشعه آفتاب بوده است.

مدشدن دلیل بی عیب بودن یک کار نیست

یک متخصص پوست و رئیس یکی از کلینیک های پوست تهران درباره آفتاب گرفتن و برنزه شدن به «آرمان» می گوید: مد شدن دلیل بی عیب بودن یک کار نیست. حتی ماندن برای کمتر از چند دقیقه زیر آفتاب هم در صورتی مجاز است که همه افراد برای پیشگیری از پیری پوست از ضدآفتاب استفاده کنند.

اسفندیار ملکی می گوید: افرادی که در معرض اشعه فرابنفش قرار می گیرند، بیشتر در معرض تخریب سلولی و پیری پوست، افزایش چین و چروک و تغییر رنگ دائم، ضعف ایمنی در سطح سلول های پوستی و افزایش عفونت های سطحی پوست می شوند.

او می افزاید: نور خورشید حاوی دو نوع پرتو ماورای بنفش است که به پوست شما برخورد می کند: اشعه ماوراء بنفش A و اشعه ماوراء بنفش B، پرتوهای B لایه بالایی پوست (اپیدرم) را می سوزانند و باعث آفتاب سوختگی می شوند، درحالی که پرتوهای A که به لایه عمیق تر پوست نفوذ می کنند باعث برنزه شدن می شوند. پرتوهای A در پیری پوست مقصر محسوب می شوند و پرتوهای B اغلب با سرطان پوست ارتباط داده می شوند. با این حال پژوهش ها نشان می دهند که پرتوهای A نیز ممکن است در سرطان پوست نقش داشته باشند.

سولاریوم های ممنوع اما پررونق

یک آرایشگاه زنانه با چند اتاق مجزا که داخل هر کدام از آنها دستگاه هایی تابوت مانند گذاشته اند و داخل هریک از آنها یک نفر خوابیده است. بعد از اینکه مسئول سالن سوت می زند و عده ای که داخل دستگاه ها هستند بیرون می آیند تا جای خود را به بقیه بدهند، تازه می فهمم چقدر بازار این کار پررونق است. شاید در مدت بیست دقیقه ای که در آن سالن منتظر بودم، بالای پنجاه دختر و زن جوان برای تایم یک روز در میان استفاده از دستگاه سولاریوم به آنجا آمدند. استفاده از دستگاه های سولاریوم همه جا باب شده و هر کسی با خریدن این دستگاه و آوردن آن به خانه و محل کارش می تواند بدون هیچ مجوزی با آن مغازه باز کند.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استفاده از دستگاه های برنزه کننده بدن (سولاریوم) را ممنوع اعلام کرده است. یک عضو هیات علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و استاد دانشگاه در این زمینه به آرمان می گوید: به هر حال چنانچه به صورت طبیعی و به اصطلاح در حمام آفتاب پوست برنزه شود یا با استفاده از روش های مصنوعی، مکانیسم تغییر رنگ پوست یکسان است و در هر دو حالت از اشعه فرابنفش استفاده می شود، که باید به این نکته توجه کرد که مهم ترین عامل ایجاد سرطان های پوستی نیز اشعه فرابنفش نوع A است.

نعیم جودکی می گوید: در حال حاضر بسیاری از سالن های آرایشی و زیبایی نیز به صورت مصنوعی با استفاده از سولاریوم و نظایر آن اقدام به برنزه کردن پوست می کنند.

او تاکید کرد: سرطان پوست نه تنها یکی از شایع ترین سرطان های ناشی از استفاده سولاریوم است بلکه ابتلا به سرطان چشم نیز در مصرف کنندگان این دستگاه مشاهده شده است. سازمان جهانی بهداشت پیشتر اعلام کرده بود جوانانی که از سولاریوم استفاده می کنند، هشت برابر بیشتر در معرض ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام «ملانوما» هستند.