کلمه توریسم از کلمه تور به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتین turns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد دارد که از طریق زبانهای فرانسه و انگلیسی به فارسی راه یافته است. افراد ثروتمند معمولاً به اقصی نقاط جهان سفر میکنند تا شاهکارهای هنری را ببینند، زبانهای جدید بیاموزند، با فرهنگهای جدید آشنا شوند و یا با غذاهای دیگر کشورها آشنا شوند. اصطلاحات «توریسم» و «توریست» اولین بار در سال ۱۹۳۷ توسط جامعه ملل مورد استفاده قرار گرفتند.
گردشگری به سفر به خارج از کشور و با مدت زمان بیش از ۲۴ ساعت اطلاق میشود. اغلب گردشگرها بیش از هر چیز به آب و هوا، فرهنگ یا طبیعت مقصد خود علاقه مند هستند. ثروتمندان همیشه به مناطق دوردست سفر کردهاند، البته نه به صورت اتفاقی، بلکه در نهایت به یک منظور خاص. به طور مثال برای دیدن ساختمانهای معروف و آثار هنری، چشیدن غذاهای متفاوت. گردشگری سازمانیافته امروزه یک صنعت بسیار مهم در تمام جهان است.
وقتی جهانگردان به کشوری وارد میشوند الزاماً باید هزینههایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه غذا و هزینه محل اقامت، هتل، مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینه حمل و نقل، هزینه گشتها، تورها، و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان میپردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی. این هزینهها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان میکنند باعث رونق اقتصادی کشور میزبان میشوند و به همین دلیل به جهانگردان, صادرات نامرئی هم میگویند. خبرگزاری رویترز به تازگی مقاله ای را درمورد مکان هایی که بیشترین تعداد توریست را به خودشان جذب می کنند منتشر کرده که در اینجا با این مکان ها آشنا می شویم.
آگره – هندوستان
آگره یا آگرا سومین شهر بزرگ در ایالت اوتار پرادش در کشور هندوستان است. این شهر درکنار رودخانه یامونا (جمنا) قرار گرفته و از دهلی پایتخت هند، با ماشین تنها دو ساعت و نیم، با قطار ۴ ساعت و با هواپیما ۳۰ دقیقه فاصله دارد. نام آگره به شکل «آگرهبانا» نخستین بار در کتاب حماسی ماهابهاراتا آمده و معناشناسان آن را «پردیس» یا «بهشت» معرفی کردهاند.
در قرنهای ۱۶ یا ۱۷ میلادی آگره به راستی تمثالی از پردیس در روی زمین شده بود. آگره در زمان حکومت اکبر، جهانگیر و شاه جهان اهمیت زیادی یافت. این شهر پایتخت حکومت اکبر، پادشاه بزرگ امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان بوده و در آن زمان تبدیل به مرکز هنر، فرهنگ، تجارت و یادگیری کشور پهناور هندوستان گردید. از این رو در گذشته این شهر را اکبرآباد مینامیدند.
کوزکو – پرو
کوسکو شهری تاریخی در جنوب شرق پرو نزدیک به درهٔ اوروبامبا از رشته کوههای آند، که پایتخت اداری-سیاسی-نظامی امپراتوری اینکاها بشمار میآمده است. از نظر اینکاها، پایتخت امپراتوری کوسکو «ناف جهان» بود، یعنی جایی که زمین، آسمان و رودها با یکدیگر تلاقی میکردند. کوسکو که محاط به کوههای مقدس و پوشیده از برف بود، ناحیهای بس عظیمتر از یک شهر بود و تجسم اسطوره، تاریخ و هویت کیهانی اینکا و آینهٔ آسمان به شمار میرفت.
این شهر که به دست پاچاکوتیها در وسعتی پهناور بنا شده، به شکل یوزپلنگی عظیمالجثه نماد سلطنت اینکا بود. این شهر به دو نیمهٔ کوسکوی علیا و سفلی تقسیم شده و جایگاه پرستشگاهها، بارگاهها و کاخ مقابر امپراتوران گذشته بود که اجساد مومیایی آنها جزوه اصلی کیش سلطنتی به شمار میرفت.
ابوظبی – امارات
شهر ابوظبی پایتخت کشور امارات متحده عربی است و در سال ۲۰۰۹ با پیشی گرفتن از نیویورک و پاریس به عنوان دومین شهر گران جهان برای مسافران اعلام شد. ابوظبی در سال ۲۰۰۸ پنجمین شهر گران جهان محسوب میشد که یکی ازهفت امیر نشین میباشد. وجه تسمیه این امارت به «ابوظبی» از آنجاست که به علت وجود آب شیرین در دوران قدیم، گلهای از (ظباء) یعنی آهو، قبل از ورود انسان به این منطقه در آنجا وجود داشتهاست. در سال ۱۷۶۱ قبیله بنی یاس بعد از پیدا کردن آب شیرین در منطقه ساکن میشوند و نام منطقه را به خاطر وجود آهو « ظباء » ابوظبی میگذارند.
ساگرادا فامیلیا – اسپانیا
ساگرادا فامیلیا کلیسایی در شهر بارسلون است که علاوه بر مکان مذهبی بودن، از جاذبههای گردشگری این شهر محسوب میشود. این کلیسای کاتولیک از سال ۱۸۸۲ میلادی در حال ساخت بوده و پیشبینی میشود که تا سال ۲۰۲۶ ساخت آن تمام نخواهد شد. این کلیسا را آنتونیو گائودی معمار مشهور اسپانیایی طراحی کرد که ۱۵ سال آخر عمرش را صرف تکمیل این کلیسا نمود.
واتیکان – واتیکان
این کشور کم جمعیتترین کشور جهان بوده و دارای حدود ۸۰۰ نفر جمعیت میباشد. از این تعداد ۴۵۰ نفر شهروند واتیکان بوده و بقیه مجوز اقامت در شهر را دارند. حدود نیمی از شهروندان واتیکان در این شهر زندگی نمیکنند و به مناسبت شغل خود(بیشتر به عنوان دیپلمات) در کشورهای دیگر دنیا سکونت دارند. کتابخانه بزرگ شهر و مجموعههای ارزشمند موزه آن حاوی اطلاعات تاریخی شگرفی است که به لحاظ علمی و فرهنگی بسیار باارزشند.
در سال ۱۹۸۴ سازمان جهانی یونسکو، شهر واتیکان را در فهرست مناطق تاریخی خود ثبت کرد و تنها نمونهای است که در آن کل یک کشور بهعنوان اثری تاریخی ثبت میشود. آنچه جالب توجهاست، حضور چشمگیر مردان در شهر است زیرا ساکنان اصلی آن را مردان تشکیل میدهند و جمعیتی کثیر از آنها در واتیکان دیده میشوند. حضور گردشگران و زائران به زندگی روزانه شهر تنوع خاصی میبخشد و دیدار پاپ اعظم در مراسم عشای ربانی و نیز آیین مذهبی و جشنها برای آنها بسیار جالب است.
کلیسای جامع میلان – ایتالیا
این کلیسا که ساخت آن پنج سده به درازا کشید، هماکنون چهارمین کلیسای بزرگ دنیاست. در جای کنونی کلیسا، قصری بزرگ از زمان امپراتوری روم قرار داشت که پس از یک آتشسوزی در سال ۴۵۴ شمسی برابر با ۱۰۷۵ میلادی بیکاربرد ماند تا اینکه ساخت کلیسا در سال ۷۶۵ شمسی آغاز شد. ساخت این کلیسا در ۱۶ آبان ۷۶۵ شمسی به دستور ناپلئون بوناپارت پایان یافت و وی در آنجا به عنوان پادشاه ایتالیا تاجگذاری کرد. ازینرو تندیس بزرگی از ناپلئون در روبروی این کلیسا در میدان ساخته شده است.
درازای بنا ۱۵۷ متر، پهنا ۹۲ متر، بلندای درونی ۴۵ (سوم در جهان)و بیرونی ۵/۶۵ متر و بلندترین تقطه آن تندیسی نمادین از مریم به نام مادونینا و بلندای ۵/۱۰۶ متر است. ساختمانش از آجر و نمای آن از مرمر است. نمای جلوی این کلیسا بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ بازسازی شد و هماکنون دیگر بخشهای نمای آن در حال بازسازی است. بازدید این کلیسا همهروزه رایگان است و برای رفتن به بام آن در سال ۲۰۱۰ میبایستی هزینه ۵ یورو از طریق پله و ۸ یورو با بالابر پرداخته شود.
ریو د ژانیرو – برزیل
این شهر در تاریخ ۱ ژوئیه ۲۰۱۲ به عنوان یکی از مناظر فرهنگی میراث جهانی یونسکو با نام «ریو د ژانیرو: منظر کاریوکا در بین کوه و دریا» به ثبت رسیده است. ریو د ژانیرو نزدیک به دو قرن از ۱۷۶۳ تا ۱۸۱۵ میلادی در دوره استعمار پرتغالیها، در سالهای ۱۸۱۵ تا ۱۸۲۱ میلادی در دوره پادشاهی متحده پرتغال، برزیل و آلگارو و در نهایت در سالهای ۱۸۲۲ تا۱۹۶۰ به عنوان پایتخت کشور برزیل بوده است. این شهر توریستی در کنار کوههای انبوه از جنگل و سواحل و خلیجهای اقیانوس اطلس قرار گرفتهاست. شهر ریو د ژانیرو، میزبان بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۱۶ خواهد بود.
پاریس – فرانسه
پاریس از شناختهترین مقصدهای گردشگران جهان است. سالانه حدود ۴۵ میلیون نفر توریست از پاریس دیدن میکنند. تعداد زیادی از آثار دیدنی، موسسات و پارکهای مشهور جهان در این شهر قرار دارند. پاریس همچنین با دارا بودن ۴۷۸٬۰۰۰ درخت سرسبزترین پایتخت اروپا میباشد.
سن پترزبورگ – روسیه
این شهر در سال ۱۷۰۳ به دستور و با نظارت پتر کبیر ساخته شد و از آن زمان تا ۱۹۱۸ پایتخت روسیه بود. مدتی پتروگراد نام داشت. پس از واژگونی فرمانروایی تزارها به نام لنین، لنینگراد خوانده شد و با فروپاشی شوروی در این کشور به نام پیشینش بازخوانده شد. این شهر به عنوان صحنه وقوع انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و پایگاه دفاع سرسختانه در برابر آلمان نازی در زمان جنگ جهانی دوم، از جایگاهی مهم و نقشی حیاتی در تاریخ روسها برخوردار است و به مرکز فرهنگی روسیه نیز شهرت دارد.
کلیسای نوتردام – پاریس
در بالای درب اصلی و در ارتفاع بیست متری، بیست و هشت مجسمه سنگی سه و نیم متری نصب شدهاند که پادشاهانی را نشان میدهند که قبل از ظهور عیسی حکومت راندهاند. برجهای کلیسا هر کدام ۶۹ متر بلندی داشته و برای رسیدن به بالای آن باید ۳۸۰ پله را بالا رفت ( آسانسور هم هست). بلندی مناره این کلیسا ۹۶ متر میباشد. و بلندترین نقطه زیر سقف آن ۴۳ متر از سطح زمین ارتفاع دارد. طول و عرض ساختمان به ترتیب ، ۱۳۰ متر و ۴۸ متر میباشند. سقف آن بر روی ۷۵ ستون بنا شده و ساختمان ۱۱۳ پنجره دارد.
به مرور زمان ناقوسهای متعددی در برجهای این کلیسا نصب شدهاند. بزر گترین آنها که امانوئل نام دارد در سال ۱۶۸۵ میلادی ساخته شده که ۱۳ تن وزن دارد و تنها زبانه آن تقریباً ۵۰۰ کیلو میباشد. این ناقوس فقط در موارد استثنائی و فقط چند بار در سال نواخته میشود (مثلاً ۱۱ نوامبر که سالروز پایان جنگ جهانی اول است) ناقوسهایی که سه بار در روز به صدا در میآیند وزنشان بین ۷۶۷ کیلو تا ۱۹۱۵ کیلو میباشد. دو دستگاه پیانو هم در کلیسا موجود است که بزرگترین آنها ۷۳۷۴ لوله دارد.
الحمرا – اسپانیا
الحمرا کاخی است مشرف بر شهر گِرانادا در اسپانیا، که به عنوان یکی از شاخصترین نمونههای هنر شمال آفریقا و شاید یکی از مشهورترین بناهای اسلامی جهان بشمار میآید. این بنا شامل چندین قسمت مجزا است که در دورههای مختلف ساخته شدهاند. نام کاخ که به معنای سرخگون است، بنا به نظر بسیاری، از رنگ غالب بر بنا گرفته شدهاست. پیشینه اصل بنای الحمرا به سده ۱۳ برمیگردد، اما درواقع الحمرا مجموعهای از چندین قصر است که هر حاکم، ویژه به خود بنا کردهاست. ایده اصلی موجود در چند ساختمان این مجموعه، کوششهایی برای برای بوجود آوردن بهشت بر روی زمین بودهاست.
مسلمانان صحرانشین که آب برایشان از هر گوهری ارزشمندتر بود، با کشیدن نهرهایی از سرچشمهها و جویبارها، باغهای کاخ را با چشمههای رویایی، فوارهها و حوضهای کم عمق و پر انعکاس تزیین کردند. صدای زمزمه آب در سراسر باغها و حوض خانهها به گوش میرسد و کشف چشمههای کوچک، لذت گشتن در باغ را صد چندان میکند. مسیحیان در سال ۱۴۹۲ گرانادا را تسخیر کردند و چند سال بعد، زمانی که شاه و ملکه کاتولیک، فردیناند و ایزابلا درگذشتند، گرانادا برای مدفن آنها انتخاب شد.
ایاصوفیه – استانبول
ایاصوفیه کلیسای مسیحیت شرق بود که در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور امپراتور کنستانتین اول ساخته شد؛ و بعد در قرن ۶ میلادی توسط جاستنیانوس مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. برای بازسازی بنا دو معمار به نامهای ایسیدوروس و آنتییوس ماموریت یافتند. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتح استانبول، سلطان محمد دوم دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند. سلیمان اول دستور داد نقاشیها و نگارگریهای داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود.
سلیم دوم به معمار سنان دستور داد که ایاصوفیه را مرمت کند. در زمان مراد سوم، مناره و منبر و محراب به ساختمان ایاصوفیه افزوده شد. در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایاصوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحههایی دور تا دور سقف ایاصوفیه نصب شد که در آن نام الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحهها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین گردید. پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاتورک، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقیماندهاست.
ارتفاع گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر میباشد که بوسیله ۴۰ پشتبند بزرگ و روی چهار ستون اصلی سوار شدهاست.
دیوار چین – چین
گردشگران چینی و خارجی از پیمودن دیوار احساس افتخار میکنند. حتی سران بسیاری کشورهای خارجی نیز فرصت دیدار از این اثر بزرگ را از دست نمیدهند. برخی از بخشهای دیوار چین به خوبی حفظ شدهاست از جمله دیوار «بادلینگ» در نزدیکی بیجنیگ, دیوار «سی ما تای»، دیوار «موتیان یو». دروازه "شان حای گوان” در انتهای شرقی دیوار چین است که نخستین دروازه چین نامیده میشود و دروازه ” جایوگوان ” در انتهای غرب در گان سو. این بخشها همچنین از مکانهای بسیار مشهور و دیدنی دیوار است و گردشگران زیادی در تمام سال از آنها بازدید میکنند. دیوار چین تجسم درایت و رنج و زحمت میلیونها چینی در دوره باستان چین است.
این اثر پس ازهزاران سال از بین نرفته و دارای دلربایی فناناپذیر و سمبل روحیه ملیت چین است. سال ۱۹۸۷ میلادی دیوار چین به عنوان «سمبل ملیت چین» در فهرست میراث جهانی ثبت گردید. این ادعا که این دیوار تنها پدیده انسانی است که از فضا قابل رویت میباشد، بارها تکذیب شدهاست ولی هنوز در باور عوام جا دارد. در واقع بسیاری از پدیدههای انسانساز، به خصوص در نور شب از فضا قابل رویت هستند اما تشخیص دیوار چین با چشم غیر مسلح از هر نقطهای در مدار زمین کاملاً غیرممکن است.
انگکور وات – کامبوج
انگکور وات نام مجموعهای از معابد است که در اوایل سدهٔ دوازدهم برای شاه سوریاوارمان دوم در انگکور در کامبوج ساخته شد تا پرستشگاه حکومتی و پایتخت او قرار گیرد. این معبد که در ابتدا معبدی هندو بود و به ویشنو، خدای هندیان تقدیم شده بود پس از ورود آیین بودا به معبدی بودایی بدل شد. انگکور وات که تا بهامروز بهخوبی حفظ شده است هنوز هم تنها پرستشگاهی است که از زمان ساختش تا کنون به عنوان یک مرکز مذهبی استفاده میشود.
این معبد بزرگترین بنای مذهبی در جهان است و معماری اصیل خمری را میتوان در آن مشاهده نمود. انگکور وات که اصلیترین جاذبهٔ گردشگری کامبوج است، نشان ملی آن کشور نیز بهشمار میآید و طرح آن بر روی پرچم کامبوج نیز نقش بسته است. «انگکور وات» ترکیبی امروزی به معنای «پرستشگاه شهر» است.