دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... در این باره می گوید: «ترک پاشنه پا بیشتر در خانم ها شایع است. به نظر می رسد عوامل هورمونی در آن نقش داشته باشد. ترک کف یا پاشنه پا در افراد چاق با وزن بالا نیز زیاد مشاهده می شود، اما عوامل مهم دیگری مانند بیماری پسوریازیس، لیکن پلان، کراتودرمی و... نیز در بروز خشکی کف دست و پا نقش دارند.
کف پا به دلیل تماس مداوم با زمین، ناحیه ای آلوده تر از نقاط دیگر پوست است. همچنین ممکن است ساعت ها در کفش که محیطی مرطوب است، بماند.
پس شرایط برای نفوذ میکروب ها به داخل ترک پاشنه پا بسیار مناسب است و چون عروق و اعصاب پوستی محافظی ندارند، خیلی زود دچار خونریزی و عفونت و درد می شوند.
در وهله اول اگر وجود بیماری پوستی مانند پسوزیاریس و یا... مسجل شود، باید درمان مناسبی انجام شود.
مرحله بعدی، برگرداندن رطوبت پوست است. برای حفظ رطوبت باید از کرم های مرطوب کننده قوی استفاده کرد. شستشو باید به حداقل برسد.
کرم های مرطوب کننده بهتر است وقتی استفاده شوند که پوست کمی مرطوب است (بلافاصله بعد از شستشو با آب ولرم و صابون). زمان استفاده خیلی مهم است. اگر پوست خشک شود، زدن مرطوب کننده اثر مناسبی ندارد.
استفاده از کرم مرطوب کننده شاید لازم باشد چند بار در روز تکرار شود. بعد از استفاده از کرم و جذب آن در پوست، بیمار باید جوراب بپوشد.
اگر به علت وجود شکاف های عمیق عفونتی ایجاد شده باشد، لازم است برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود.»
سنگ پا برای رفع خشکی پاشنه پا مفید است
دکتر فرهاد ملک زاد، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی نیز معتقد است:
«درمان خشکی پاشنه پا بیشتر مراقبتی است و نباید به این اقدام ها به چشم درمان گذرا نگاه کرد.
پوست آسیب دیده به مراقبت مداوم نیاز دارد و باید تا می توانیم با مراقبت از پوست سالم پاشنه پا و چرب کردن آن بلافاصله پس از استحمام، مانع خشکی و ترک شویم. اما اگر این کار را نکردیم و پوست آسیب دید، نباید دنبال درمان معجزه آسای یک شبه باشیم.
روند ترمیم زمان بر است و حوصله می خواهد. همه گروه های سنی باید مراقبت از پوست پا را جدی بگیرند، به خصوص اگر حس می کنند دچار خشکی پوست شده اند. به این نکته ها نیز توجه کنند:
- هر شب با آب ولرم و صابون پاها را بشویید. قبل از خواب، کف پا را با کرم مرطوب کننده قوی یا کمی وازلین آغشته کنید، جوراب نخی بپوشید و بخوابید.
- استفاده از سنگ پا برای از بین بردن لایه های شاخی و ضخیم پوست پاشنه پا مفید است، به جز در مواقعی که خشکی پا به علت وجود بیماری پوستی باشد.
- از پوشیدن کفش هایی که پشت باز هستند (بدون جوراب) خودداری کنید.
- اگر خشکی پوست پاشنه بیش از حد است، استفاده از کرم مرطوب کننده را به چند بار در روز برسانید.
- هنگام شستشو بهتر است از چکمه استفاده کنید تا پاها به مدت طولانی در آب نمانند. آب زیاد رطوبت پوست را کاهش می دهد.»
روی فرش و موکت هم پابرهنه راه نروید
دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... می گوید:
«خارجی ترین لایه پوست اپیدرم است. این لایه، شاخی و نسبتا خشک است، چون شامل مجموعه ای از سلول های مرده می شود.
لایه شاخی کف دست و پا نسبت به دیگر نواحی بدن ضخیم تر است و فقط 10 درصد آب دارد (خشکی نسبی پوست، سد دفاعی محسوب می شود به شرطی که زیادتر از حد نباشد).
خشکی پوست ممکن است به دلیل وجود بیماری های پوستی هم باشد که با معاینه و آزمایش می توان بیماری را تشخیص داد.
با افزایش سن، خونرسانی به انتهای اندام ها کاهش می یابد و فعالیت غدد عرق نیز کمتر می شود. غدد عرق کف دست و پای انسان مثل مرطوب کننده طبیعی عمل می کند. در افرادی که غدد عرقی فعالیت کمتری دارد، خشکی بیشتری در پوست مشهود است.
از طرفی، اغلب خانم های خانه داری که مدام با آب و مواد شوینده سروکار دارند، دچار خشکی دست و پا می شوند، چون آب و مواد شیمیایی باعث تبخیر رطوبت پوست می شود.
بهترین راه برای جلوگیری از خشکی پوست اجتناب از شستشوی دائمی پاها و استفاده از پمادهای موضعی نرم کننده است.
برای درمان خشکی پوست به مصرف داروی خاصی نیاز نیست اما اغلب افرادی که می گویند مرطوب کننده می زنیم، یا درست از آن استفاده نمی کنند یا در مصرف مداوم آن کوتاهی دارند.
نکته مهم بعدی اینکه باید از راه رفتن بدون دمپایی و جوراب نخی روی سطوح خاکی و کثیف حتی روی فرش و موکت اجتناب کرد.»
اگر نمی توانید در منزل جوراب بپوشید، می توانید از جوراب های نخی مخصوص ترک پاشنه پا استفاده کنید که فقط پاشنه پا را می پوشانند، نه کل پا را (تصویر سوم).
عفونت ترک کف پا، درمان آن را عقب می اندازد
دکتر امیر هوشنگ احسانی ، متخصص پوست ترکهای عمیق پا را حاصل خشکی زیاد پوست و در برخی مواقع اگزمای پوستی دانست و گفت:
«درمان دیگری به جز چرب و مرطوب نگه داشتن آن در شرایط خشکی پوست وجود ندارد.
اگر در عمق ترکهای پا، عفونت های باکتریایی و قارچی نشت کرده باشد، باعث بسته شدن ترکها و مقاومت آنها میشود و درمان و رفع ترکها را به تعویق میاندازد. بنابراین برای درمان ترک پا بهتر است ابتدا عفونتها را از بین ببریم.
درمانهای آنتی باکتریال ضد میکروبی و ضد قارچی در ترکهای مقاوم با استفاده از پمادهای ضد التهاب، نرمکننده و چربکننده تاثیر زیادی دارند.
بسیاری از موارد خشکی دست و پا، حالت اگزمای پوست است. در این موارد پوست در تماس با ماده محرک دچار حساسیت و خشکی میشود و در صورت پیشرفت ضایعاتی چون التهاب، خارش، ترک و ترشح را در پی دارد.
قبل از بروز اگزمای پوستی باید از بروز آن پیشگیری کرد، چرا که درمان اگزما و خشکی ناشی از آن چندان تاثیری ندارد و بهتر است قبل از پیدایش اگزما، مراقبتهای لازم صورت بگیرد.»