این ماجرا یک هشدار بزرگ است برای ورزشکاران جوانی که ممکن است در معرض این ماجرا قرار بگیرند و قربانی شوند. البته ماجرا وقتی دردناک تر می شود که پای پدر و مادرها هم وسط کشیده می شود. یعنی پدر و مادرها باعث می شوند فرزندانشان سراغ یک پدیده به نام سوما بروند. البته سوما تنها مربوط به فوتبال نیست. بلکه به رشته های دیگر هم می تواند سرایت کند و اخباری که ما داریم نشان می دهد که سرایت هم کرده است و ظاهرا نه ستاد ملی مبارزه با دوپینگ و نه کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال برای آن فکر نکرده اند.
سوما چیست؟
قبل از این که بخواهیم بگوییم سوما چیست، فقط بدانید که نام سوما از سوماتروپین یا هورمون رشد، هورمون طبیعی بدن انسان که در رشد و سوخت و ساز بدن نقش اساسی دارد، گرفته شده است. این هورمون در افزایش سنتز پروتئین و توده عضلانی و کم شدن چربی بدن یا افزایش لیپولیز یا شکسته شدن چربی ها برای مصرف نقش موثر دارد.
گفته می شود ترشح این هورمون تحت تاثیر خواب، ورزش، تغذیه و استرس است و تحقیقات نشان داده که دو فاکتور اول یعنی خواب و ورزش عوامل اصلی در ترشح هورمون رشد هستند. اما حالا شنیده شده که بسیاری از ورزشکاران و به ویژه بازیکنان فوتبال ایران در حال استفاده از این هورمون به صورت افراطی هستند. البته مصرف این مواد که جزو مواد ممنوعه هستند، باعث می شود که دوپینگ بازیکنان در صورت تست مثبت شود. جدا از همه خطرهایی چون گشادشدن دریچه قلب، بزرگ شدن قلب و اختلال ریوی از عوارض استفاده از سوماست.
لیونل مسی هم سوما مصرف کرده
اتفاقا کسانی که می خواهند جوانان را فریب بدهند، از ماجرای لیونل مسی حرف می زنند، چرا که مسی هم با سوما به این مسی که حالا می بینید تبدیل شده است. سوم به صورت تزریقی وارد خون می شود و البته پزشکان باشگاه ها و آکادمی ها در سنین نونهالی و نوجوانی زمانی که می بینند بازیکنان نونهال با مشکل رشد مواجه هستند، پس از انجام آزمایش هایی به آن ها هورمون تزریق می کنند که لیونل مسی هم یکی از آن بازیکنان بود که در لاماسیای اسپانیا مورد درمان آکادمی بارسلونا قرار گرفت.
اما در ایران این ماجرا افراط شده و اگر به زودی رسیدگی نشود، آن وقت ممکن است اتفاقات بدی در فوتبال ایران بیفتد. برخی کارشناسان ین پدیده را سونامی ای می دانند که ورزش و به خصوص فوتبال ایران را فراگرفته است. درواقع تزریق این مواد برای افرادی که از کمبود هورمون های طبیعی بدنشان هم چون کمبود هورمون رشد رنج می برند، فقط زیر نظر پزشک متخصص و متخصص غدد باید صورت بگیرد، اما در ایران پدرها و مادرها خودشان پزشک شده اند و می خواهند بچه هایشان به لیونل مسی تبدیل شوند.
بازیکنان بزرگ سال سوما مصرف می کنند
البته نکته درناک ماجرا این است که بازیکنان بزرگ سال هم سوما مصرف می کنند و می خواهند به این دلیل که جبران کمبود خواب و استراحتشان را بکنند و البته گردش خونشان بیشتر شود، این کار را انجام می دهند. دردناک تر این است که بازیکنان فوتبال بدون توجه به عوارض در حال مصرف سوما هستند و البته کمیته پزشکی فیفا به محض این که متوجه شد چنین اتفاقی در حال رخ دادن است، دستور داد تا از حدود دو سال پیش تست خون از بازیکنان فوتبال جهان گرفته شود.
تستی گران قیمت که برای ایران هم حسابی هزینه بر است. انجام دادن این آزمایش در فوتبال ایران یک میلیارد تومان برای فدراسیون فوتبال آب می خورد و به همین دلیل است که کمیته پزشکی این آزمایش را انجام نداده است.
باید دو روزه به آزمایشگاه برسد
با دکتر توحید سیف برقی، رئیس کمیته کنترل دوپینگ فدراسیون فوتبال صحبت کرده ایم و او در این باره گفت: «استفاده از سوماتروپین در رده های پایه بیشتر دیده شده است. سوما برای افرایش قد و بزرگ شدن هیکل تزریق می شود و اتفاقا بیشتر در کسانی است که اختلال رشد دارند، منتها در آن هایی که اختلال رشد هم ندارند مصرف می شود که می تواند عوارض زیادی از جمله سکته قلبی، فشار خون و تغییر اندازه قلب داشته باشد. که برنامه هایی برای گرفتن تست خون در کمیته پزشکی وجود داشته که سال گذشته علی کفاشیان با واگذاری همه اختیارات به ستاد ملی کنترل دوپینگ اختیار نمونه گیری را به آن ها سپرده است و آن ها باید بتوانند که در این زمینه تست بگیرند.
ما از گسترش سوما باخبر هستیم و آن را به اطلاع ستاد ملی مبارزه با دوپینگ رسانده ایم و باید دید آن ها در این زمینه چه خواهندکرد.» البته با توجه به این که از 11 دی ماه 93 دیگر کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال تست نمی گیرد و ستاد ملی مبارزه با دوپینگ تست می گیرد، با دکتر رامین طباطبایی، قائم مقام ستاد کنترل دوپینگ حرف می زنیم و از وی می پرسیم که آیا برای مبارزه با سوما چه کاری انجام شده است که طباطبایی پاسخ می دهد: «سعی می کنیم از این به بعد تست بگیریم؛ با توجه به این که شما می گویید کم کم ماجرا جدی شده است، این کار را انجام می دهیم.
البته تست خون باید در 48 ساعت به آزمایشگاه کلن آلمان برسد که کمی پرهزینه است، اما خبر خوب این است که این هورمون در ادرار موادی را آزاد می کند که قابل تشخیص و کشف است و از امسال می توانیم با تست ادرار متوجه شویم که چه کسانی سوما مصرف می کنند.» این می تواند یک خبر خوب برای کسانی باشد که با سوما مبارزه می کنند.
حمله سوما به فوتبال پایه
اما خبر بدتر این است که مربیان هم به خاطر سودجویی بازیکنان فوتبال پایه را به تزریق سوما تحریک می کنند و بازیکنان جوان و نوجوان دست به مصرف سوماتروپین می زنند و البته هیئت های فوتبال و فدراسیون و سازمان لیگ باید در این میان وارد شوند و اجازه ندهند سوما وارد فوتبال ایران شود. بازیکنان نوجوان و جوان در دوزهای بسیار بالا و خطرناک به مصرف این هورمون ها روی می آورند، بدون آن که از خطرات و عوارض آن آگاهی داشته باشند.
ظاهرا تا 15 سال پیش هیچ گونه درخواستی درباره مصرف چنین موادی دیده نمی شد، اما امروز متاسفانه مصرف این گونه از مواد به ویژه مصرف هورمون سوماتروپین در میان بازیکنان جوان بسیار شایع شده است. یکی از مربیان فوتبال پایه که نمی خواهد نامش فاش شود، می گوید: «یکی از دلایلی که بازیکنان به سمت مصرف این مواد می روند، علاقه مندی مربیان پایه در انتخاب بازیکنانی با فیزیک بدنی درشت و بدون توجه به تکنیک، مهارت، خلاقیت، هوش و دیگر فاکتورهاست.»
چه باید کرد؟
حالا خطر سوما باید بیشتر حس شود. شاید چیزی شبیه به یک اپیدمی که اگر ستاد ملی مبارزه با دوپینگ و کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال نجنبند، فاجعه ای به بار می آید که در آینده ممکن است همه بازیکنان فوتبال ایران را دوپینگی کند. نداشتن اطلاعات کافی مربیان، عدم آموزش صحیح بازیکنان درباره این موضوعات، خواسته های عجولانه و بدون منطق بازیکنان جوان که متقضای سن آن هاست.
تبلیغات گسترده در باشگاه های بدن سازی و برخی باشگاه ها باعث شده مصرف این مواد در میان بازیکنان جوان به شدت شایع شود و البته در این میان فوتبال ایران در همه رده ها ضرر می کند. فرض کنید که در آینده از بازیکنان تیم ملی ایران تست بگیرند و تست های سومای آن ها مثبت شود. در فوتبال روز جهان و در آکادمی ها بازیکنان از کودکی با فایده ها و ضررها و عوارض مکمل ها و داروهای غذایی ورزشی آشنا می شوند، اما در فوتبال ایران خبری از این آکادمی ها نیست.
