بیماری ام اس یک نوع بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ اعصاب (میلین) حمله می کند. با تخریب میلین، انتقال پیام ها از مغز به سایر اندام ها مختل می شود. در مراحل نهایی بیماری، اعصاب نیز تخریب می شوند که ضایعات آنها در حال حاضر غیر قابل جبران است.
در قسمت اول این مطلب درباره علل، علائم، عوامل خطر، عوارض و راه های تشخیص این بیماری صحبت کردیم. حالا راه های درمان و در حقیقت کنترل این بیماری را برایتان می گوییم.
درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. درمان شامل سرعت بخشیدن به روند بهبودی پس از یک دوره عود بیماری، به تاخیر انداختن روند پیشرفت بیماری و کنترل علائم بیماری است. در بعضی افراد علائم بیماری چنان ضعیف است که نیاز به درمان خاصی وجود ندارد.
کنترل حملات بیماری ام اس
داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتونی) مانند پردنیزولون خوراکی یا متیل پردنیزولون تزریقی برای کاهش التهاب اعصاب تجویز می شوند. عوارض این داروها شامل بی خوابی، افزایش فشار خون، نوسانات خلقی و احتباس مایعات می باشد.
تعویض پلاسما نیز از دیگر راه های کنترل بیماری است. در این روش، پلاسما (قسمت مایع خون) از گلبول های خونی جدا می شود. سپس گلبول های خونی با محلول پروتئین (آلبومین) مخلوط می شوند و دوباره در بدن بیمار قرار می گیرند.
این روش در شرایطی که علائم بیماری شدید است و بیمار به داروهای کورتونی پاسخ نمی دهد، به کار می رود.
کنترل پیشرفت سریع بیماری ام اس
هیچ درمانی برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری ام اس اولیه وجود ندارد ( در بیماری ام اس اولیه، علائم به تدریج شروع می شوند، ولی دائما وجود دارند و فروکش نمی کنند).
در ام اس دارای دوران عود و فروکش (ام اس ثانویه)، داروهایی برای کاهش شدت عود بیماری و کاهش میزان آسیب های جدید بخصوص در ابتدای ابتلا به بیماری وجود دارد. به یاد داشته باشید که هر نوع دارویی باید با تجویز پزشک متخصص مصرف شود.
این داروها شامل موارد زیر است:
(بتا اینترفرون ها)Beta interferon
این داروها که به زیر پوست یا درون عضله تزریق می شوند، می توانند دفعات عود بیماری یا شدت آن را کاهش دهند. این داروها عوارضی مانند علائم شبه آنفلوانزا و حساسیت پوستی در ناحیه تزریق را ایجاد می کنند. در صورت استفاده از این داروها، آزمایش خون برای کنترل آنزیم های کبدی مورد نیاز است.
Glatiramer acetate (Copaxone)
این دارو سیستم ایمنی بدن شما را غیر فعال می کند تا به میلین اعصاب آسیب نرساند. این دارو باید به زیر پوست تزریق شود. حساسیت پوستی در ناحیه تزریق دارو از عوارض این داروست.
Dimethyl fumarate (Tecfidera)
این داروی خوراکی که باید دو بار در روز مصرف شود، عود بیماری را کاهش می دهد. عوارض جانبی این دارو گرگرفتگی، اسهال ، تهوع و کاهش گلبول های سفید خون است.
Fingolimod (Gilenya)
این داروی خوراکی که باید یک بار در روز مصرف شود، میزان عود بیماری را کاهش می دهد. بعد از مصرف اولین دوز دارو، شما باید میزان ضربان قلب خود را تا شش ساعت تحت نظر داشته باشید، چون ممکن است میزان ضربان قلب شما کاهش یابد. سایر عوارض دارو شامل افزایش فشار خون و تاری دید است.
Teriflunomide (Aubagio)
این دارو که باید یکبار در روز مصرف شود، میزان عود بیماری را کاهش می دهد. این دارو باعث آسیب کبدی و ریزش مو می شود و برای جنین مضر است.
Natalizumab (Tysabri)
این دارو مانع حرکت سلول های ایمنی از جریان خون به مغز و نخاع می شود. این دارو معمولا به بیمارانی داده می شود که ام اس شدید و فعال دارند و یا کسانی که داروهای دیگر را تحمل نمی کنند یا بدن آنها به داروهای دیگر پاسخ نمی دهد.
Mitoxantrone (Novantrone)
این داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی می تواند برای قلب مضر باشد و با ایجاد سرطان خون ارتباط دارد. این دارو برای ام اس شدید و پیشرفته استفاده می شود.
کنترل علائم بیماری ام اس
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپ، روش صحیح کشش عضلات و قوی کردن آنها را به شما می آموزد و به شما نشان می دهد چگونه وسایل مختلف را بکار ببرید تا بتوانید کارهای خود را بهتر انجام دهید.
- شل کننده های عضلات: شما ممکن است گرفتگی و سفتی ماهیچه ها بخصوص در ناحیه ران را تجربه کنید. داروهای شل کننده عضلات در این مورد به شما کمک می کنند.
- داروهای کاهش دهنده خستگی
- سایر داروها: داروهایی برای کاهش عوارض مرتبط با بیماری ام اس از جمله افسردگی، درد و کنترل عملکرد مثانه یا روده ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
- استراحت زیادی داشته باشید.
- ورزش کنید. اگر ام اس ضعیف یا متوسطی دارید ، ورزش منظم می تواند قدرت، تعادل و هماهنگی ماهیچه ها را افزایش دهد. در صورتی که گرما شما را اذیت می کند، شنا یا سایر ورزش های آبی توصیه می شوند. سایر ورزش های مفید شامل پیاده روی، نرمش، ورزش های هوازی سبک، دوچرخه ثابت و تای چی است.
- خنک شوید. معمولا علائم بیماری ام اس با افزایش دمای بدن بدتر می شود. پرهیز از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایلی مانند پنکه دستی یا جلیقه خنک کننده می تواند مفید باشد.
- برنامه غذایی متعادلی داشته باشید. بررسی ها نشان می دهد رژیم حاوی چربی های اشباع کم و امگا 3 زیاد مانند ماهی و روغن زیتون می تواند مفید باشد. همچنین نشان داده شده است ویتامین دی تاثیر مفیدی در بیماری ام اس دارد.
- استرس خود را کم کنید. استرس ممکن است نشانه های بیماری را بیشتر یا بدتر کند. تای چی، ماساژ و تنفس عمیق کمک کننده اند.
کنار آمدن با بیماری ام اس
زندگی کردن با وجود ابتلا به هر بیماری مزمنی سخت است. برای کنترل امور زندگی خود در شرایط ابتلا به ام اس موارد زیر پیشنهاد می شود:
- فعالیت روزانه را در حد توان خود داشته باشید.
- با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشید.
- به انجام کارهای مورد علاقه خود که از آنها لذت می برید و توان انجام آنها را دارید، ادامه دهید.
- در انجمن بیماران مبتلا به ام اس عضو شوید.
- در مورد احساسات یا نگرانی های خود در مورد بیماری تان، با پزشک یا روانشناس مشورت کنید.
