چشم های ما برای این که تمیز بمانند، اشک تولید می کنند. در واقع هر بار که پلک می زنیم، اشک به طور طبیعی چشم های ما را شسته و تمیز می کند، اما گاهی میزان این اشک بیش از اندازه شده و به اصطلاح سرازیر می شود؛ یعنی بدون این که گریه کنید، بی اختیار اشک می ریزید.

خوشبختانه در بیشتر موارد با رعایت بعضی اصول و در پیش گرفتن روش های طبیعی این دو چشمه جوشان بعد از مدتی خشک شده و به حالت اولیه برمی گردند.

جریان غیرارادی اشک دلایل زیادی دارد و اگرچه مساله خیلی جدی و خطرناکی نیست، اما باعث ناراحتی فرد می شود. با روش های اصولی مقابله با اشک ریزش بی اختیار آشنا شوید.

چرا چشم ها بی اختیار اشک می ریزند؟

شاید کمی متناقض به نظر برسد، اما چشم ها وقتی دچار آبریزش غیرارادی می شوند که با کمبود اشک مواجه باشند.

با بالا رفتن سن، میزان ترشح اشک کاهش می یابد. این کاهش نیز در روند تمیزی چشم ها اختلال به وجود می آورد. مغز برای حل این مشکل به غدد تولید اشک دستور می دهد مایع بیشتری تولید کنند، در نتیجه چشم ها در بیشتر موارد خیس می شوند.

همچنین بررسی ها نشان می دهد علت اشک ریزش بی اختیار در سالمندان، تنگ شدن مجرای اشکی در چشم افراد سالمند است. بر اثر این اتفاق، کانال هایی که وظیفه ی برطرف کردن اشک چشم را بر عهده دارند به درستی عمل نمی کنند. لذا اشک چشم به جای جمع شدن توسط کانال ها،‌ بر روی صورت سرازیر می شود.

پزشکان این اتفاق را حاد تلقی نمی کنند، اما چنانچه فرد سالمند در اثر این اتفاق دارای ناراحتی و استرس باشد، می توان با انجام عمل جراحی نسبت به باز کردن مجرای اشکی اقدام کرد.

البته عوامل دیگری نیز مانند استفاده از لوازم آرایشی چشم، هوای خیلی گرم یا سرد، افزایش مواد حساسیت زا مانند گرد و غبار، التهاب یا خارش زیاد چشم، رشد رو به داخل مژه ها و مسدودشدن مجرای اشک نیز باعث جریان غیرارادی اشک می شوند.

با عمل پلک زدن تمام گردوغبار و باکتری هایی که در چشم ها تجمع کرده اند دفع می شوند. در واقع وقتی پلک می زنیم، اشک در تمام چشم پخش شده و باعث مرطوب شدن دائمی و تمیزی آن می شود

چه باید کرد؟

1- هوای منزل تان را داشته باشید.

گرمای وسایل گرمازا مثل شوفاژ و باد کولر باعث تبخیر اشک شده و رطوبت چشم ها را کاهش می دهند. در نتیجه اشک بیشتری تولید می شود.

وقتی بیرون از منزل باشید کار زیادی از دستتان برنمی آید، اما داخل خانه می توانید مواردی را رعایت کنید تا از جریان غیرارادی اشک جلوگیری شود.

بهترین کار این است که دمای منزل را تنظیم کنید. گرمای زیاد باعث تولید اشک بیشتر می شود. بهتر است دمای خانه تان را بین 18 تا 20 درجه سانتی گراد تنظیم کنید.

هوای اتاق را مرطوب نگه دارید. دستگاه های بخور خیلی موثرند.

اگر دستگاه بخور ندارید یا به هر دلیلی مایل به استفاده از آنها نیستید، در اتاقتان گل و گیاه زیادی نگهداری کنید و به آنها آب زیادی بدهید. گیاهان آب می خورند و هوای اتاق را مرطوب نگه می دارند.

2- از اشک مصنوعی استفاده کنید.

وقتی سطح چشم با کمبود مایع مواجه باشد، مغز دستور می دهد جریان غیرارادی اشک به راه بیفتد. در نتیجه چشم ها پر از اشک می شوند و با این که مایع کافی دارند، همچنان به اشک ریزش ادامه می دهند.

استفاده از اشک مصنوعی که در داروخانه ها به فروش می رسد، باعث می شود فقدان مایع جبران شده و جریان آبریزش اشک کمتر شود. این قطره ها معمولا حاوی سرم شست وشو هستند.

بهتر است از اشک مصنوعی هایی استفاده کنید که فاقد مواد نگهدارنده هستند، در غیر این صورت امکان آسیب به قرنیه وجود دارد. می توانید روزانه دو تا شش بار از این قطره ها استفاده کنید. البته بهترین و موثرترین روش این است که هر نیم ساعت، یک تا دو قطره در هر چشم بچکانید.

3- بیشتر پلک بزنید.

با عمل پلک زدن تمام گردوغبار و باکتری هایی که در چشم ها تجمع کرده اند دفع می شوند. در واقع وقتی پلک می زنیم، اشک در تمام چشم پخش شده و باعث مرطوب شدن دائمی و تمیزی آن می شود.

وقتی دچار مشکل آبریزش چشم می شوید، بخصوص اگر زیاد با رایانه کار می کنید، بیشتر پلک بزنید. ثابت نگاه کردن به صفحه رایانه یا تلویزیون مانع پلک زدن منظم می شود.

4- حواستان به آرایش چشم ها باشد.

اگر از چشم خانم ها اشک می ریزد، حواسشان به لوازم آرایشی شان باشد. اگر بعد از استفاده از لوازم آرایشی، چشم هایتان قرمز یا خیلی زود خیس می شود، معنی اش این است که به آن لوازم حساسیت دارید. احتمال دارد نامرغوب یا حساسیت زا باشند. بهتر است آنها را عوض کنید یا اصلا آرایش نکنید.

5- مراجعه به پزشک.

معمولا آبریزش چشم ها به خودی خود برطرف می شود، اما اگر با رعایت اصولی که اشاره شد باز هم اشک ریزش ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.

اگر آبریزش چشم ها همراه با کاهش بینایی یا درد و التهاب در اطراف چشم ها باشد، باید بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید.

6- جراحی مجرای چشم بسته شده.

اگر مجرای چشم بسته شده باشد، اشک در چشم باقی می ماند، چون نمی تواند از راه بینی تخلیه شود. در این جراحی که به صورت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می شود، پزشک متخصص با ایجاد برشی کوچک و تعبیه لوله کوچکی بین گوشه چشم و بینی، گرفتگی را باز می کند و بعد از مدتی این لوله برداشته می شود.

نکته مهم

توجه داشته باشید گاهی وقت ها کمبود آهن، بویژه در صورت خستگی مزمن نیز می تواند دلیلی برای آبریزش چشم ها شود. ذخیره کافی آهن برای اکسیژن رسانی مناسب به بافت های چشم لازم است.

در صورت کمبود آهن، بویژه در خانم ها، کودکان در حال رشد و سالمندان، احتمال بروز این مشکلات چشمی بیشتر می شود.

توصیه های چشمی

کسانى که مایلند چشمان سالمی داشته باشد، بایستى نکات زیر را رعایت کنند:

- به جسم سفید و خیلى شفاف نگاه نکنند.

- از نگاه کردن به خطوط ریز و نقشه هاى خیلى دقیق که موجب صرف نور زیاد است خوددارى شود.

- زیاد گریه نکنند.

- جلوى آتش شدید ننشینند.

– به نور آفتاب شدید نگاه نکنند.

- سعى کنند که باد قوى به چشم برخورد نکند (مثل موتور سوارى و غیره )

- به جسمى مدت زیاد بطور قائم نظر نیفکنند.

- از ورود گردوخاک و دود به چشم ها جلوگیرى کنند.

- از هواى بسیار گرم و هواى بسیار سرد و دیدن اشیای روشن و درخشان که بازتاب نور آنها موجب آزار چشم گردد مثل آینه ای که مقابل آفتاب گرفته باشند، دوری کنند.

- از زیاد بر پشت خوابیدن و خواب در هنگام پرى شکم و خوردن غذاى دیر هضم و خیلى گرم مثل سیر و پیاز بپرهیزند، زیرا موجب آسیب چشم می شود.

- از خوردن بیش از اندازه نمک و غذای شور خودداری کنند.

- از زیاد بیدار ماندن و زیاد خوردن در شب پرهیز نمایند.

- از یبوست شدید جلوگیری کنند.