«جیغ نکش! پرده گوشم پاره شد.» مسلما پرده گوش ما آن‌قدرها هم ظریف و آسیب‌پذیر نیست که با شنیدن هر صدای بلندی پاره شود، اما عملکرد پرده گوش در روند شنوایی آن‌قدر پراهمیت است که هر نوع آسیب‌دیدگی که عمده‌ترین آن پارگی پرده گوش است کیفیت شنوایی را با اختلال روبه‌رو می‌کند.

در واقع پرده گوش، لایه غشایی نازک و مخروطی‌شکلی است که مجرای گوش خارجی را از فضای گوش میانی جدا می‌کند و وظیفه آن انتقال صدا از هوا به استخوانچه‌های گوش میانی است که دقیقا از پشت به پرده گوش متصل است و صدای دریافتی از پرده را به حلزون گوش منتقل می‌کند و به این طریق، شنوایی امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین در صورت آسیب‌دیدگی پرده گوش، شنوایی ما نیز دچار اختلال خواهد شد.

پارگی یا سوراخ شدن پرده گوش، اصلی‌ترین نوع آسیب‌دیدگی این بخش از ساختار شنوایی محسوب می‌شود. البته این نوع آسیب، تحت تاثیر عوامل متعددی رخ می‌دهد. از جمله این علل می‌توان به عفونت گوش، تغییرات ناگهانی فشار هوا، صداهای بسیار بلند، ضربه‌ها و صدمات فیزیکی اشاره کرد.

البته عفونت گوش میانی نیز یکی از علل شایع پارگی پرده گوش، بخصوص در کودکان محسوب می‌شود. به دنبال عفونت گوش، تجمع مایع در پشت پرده می‌تواند فشار قابل ملاحظه‌ای به پرده گوش وارد کرده و در نهایت، به پارگی یا شکاف پرده منجر شود.

در واقع، از آنجا که پرده گوش به عنوان یک محافظ در برابر باکتری‌ها و میکروب‌هایی که به گوش میانی وارد می‌شوند، عمل می‌کند، با یک سوراخ کوچک در آن، گوش در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد.

چرا پرده گوش پاره می‌شود؟

تغییرات ناگهانی فشار هوا در فعالیت‌هایی مانند غواصی، پرواز با هواپیما، بویژه در حالت سرماخوردگی و رانندگی در ارتفاعات زیاد می‌تواند موجب پارگی پرده گوش شود.

به بیان دیگر، وقتی به طور ناگهانی، فشار هوا تغییر کند، اختلاف شدید هوا در خارج از گوش و گوش میانی می‌تواند سبب پارگی پرده گوش شود.

افرادی که دچار پارگی پرده گوش شده‌اند، باید تا حد امکان از دمیدن باد به درون گوش پرهیز کنند و گوش‌های خود را خشک نگه دارند

شدیدترین نوع آسیب به پرده گوش ممکن است تحت تاثیر امواج صوتی بسیار شدید اتفاق بیفتد و سبب کاهش شنوایی و وزوز گوش شود.

قرارگیری در معرض صداهای بلند مانند صدای انفجار، هر گونه ضربه به سر و نواحی اطراف گوش و همچنین فروبردن اجسام نوک‌تیز یا گوش‌پاک کن‌ها را نیز می‌توان از علل عمده سوراخ شدن یا پارگی پرده گوش به شمار آورد.

علائم پارگی پرده گوش

اصلی‌ترین نشانه پارگی پرده گوش احساس دردی تیز است که البته در افراد مختلف متفاوت است.

در برخی افراد، درد ناشی از پارگی پرده گوش بسیار شدید و ممکن است در کل روز دوام داشته یا از شدت آن کاسته یا افزوده شود.

معمولا اگر پارگی پرده به دنبال عفونت گوش رخ دهد، با خارج شدن چرک (آبکی یا خونی)، درد نیز برطرف خواهد شد.

علاوه بر این، ممکن است کم‌شنوایی، البته به درجات مختلف و وزوز گوش نیز در فرد مبتلا احساس شود. در صورت پارگی شدید پرده گوش، نشانه‌های دیگری مانند گیجی یا ضعف عضلات صورت نیز دیده می‌شود.

البته پزشک متخصص نیز با نگاه کردن به داخل گوش می‌تواند پارگی پرده گوش را با دستگاه خاصی به نام «اتوسکوپ» تشخیص دهد.

از خوددرمانی تا مداخلات پزشکی

در بیش از 80 درصد موارد، پارگی یا سوراخ شدن پرده گوش، چندان جدی نیست و خودبه‌خود طی چهار تا هشت هفته برطرف می‌شود.

درمان معمولا در مواردی توصیه می شود که منجر به کاهش یا از بین رفتن قدرت شنوایی شده باشد.

همچنین در شناگران در صورتی که سوراخی در گوش موجود باشد و ترمیم شده باشد، ممکن است در اثر برخورد آب با پرده گوش، در بخش میانی سبب عفونت شود.

اگر در گوش شما سوراخی پدید آید که به صورت خودبخود ترمیم نشود، باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید و او به شما توصیه می کند قبل از مراجعه و درمان، خود جوانب مثبت و منفی درمان را بسنجید.

گاهی لازم است برای برطرف کردن درد، احتمال عفونت و کم‌شنوایی، مداخلات درمانی صورت بگیرد. همچنین در منزل می‌توان درد گوش را با کمپرس گرم و خشک کاهش داد.

از سوی دیگر، درمان‌های دارویی نیز که شامل تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود به منظور کنترل عفونت قبلی یا جلوگیری از بروز عفونت جدید صورت می‌گیرد.

گاهی نیز لازم است که از روش‌های مختلف ترمیم پرده گوش از جمله جراحی «تمپانوپلاستی» برای بهبود وضعیت شنوایی بهره گرفته شود.

البته در برخی موارد، ممکن است سوراخی ریز برای همیشه در پرده گوش باقی بماند، اما هیچ نشانه‌ای ایجاد نکرده و نیازی به درمان نیز نداشته باشد.

افرادی که دچار پارگی پرده گوش شده‌اند، باید تا حد امکان از دمیدن باد به درون گوش پرهیز کنند و گوش‌های خود را خشک نگه دارند.

هنگام حمام نیز باید گوش‌ها را با پنبه یا قالب ضدآب بپوشانند تا آب به درون مجرای گوش نفوذ نکند.

از شنا کردن نیز تا رفع کامل پارگی و جوش خوردن پرده گوش باید پرهیز شود.

چگونه از گوشتان محافظت کنید؟

خوشبختانه، پارگی پرده گوش، اتفاقی قابل پیشگیری است.

- از فرو بردن اجسام نوک‌تیز و گوش‌پاک کن‌ها در مجرای گوش به طور جدی پرهیز کنید.

- در صورتی که سرما خورده‌اید یا دچار عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی هستید، از صعود به ارتفاعات یا پرواز با هواپیما اجتناب کنید.

- عفونت گوش، بخصوص در کودکان را جدی بگیرید و به پزشک متخصص مراجعه کنید.

- از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند مانند انفجار ترقه نیز خودداری کنید.