سندرم ژیلبرت (به انگلیسی: Gilbert's syndrome) یک بیماری خوش‌خیم مزمن است. در این اختلال کبد در دفع بیلی روبین به درستی عمل نمی‌کند و افزایش غلظت بیلی روبین در خون سبب زردی پوست میشود.
سندرم ژیلبرت اختلالی شایع بوده که حدود ۷٪ جمعیت را مبتلا می‌سازد و عبارت است از افزایش غلظت بیلی روبین خون که به صورت زردی (بویژه در چشم‌ها) خود را نشان می‌دهد. این بیماری در هر دو جنس و در تمام سنین دیده میشود اما تمایل چشمگیری به جنس مذکر دارد این نشانگان از تولد با فرد همراه است اما علایم آن ممکن است تا ۴۰-۲۰ سالگی آشکار نشوند.
بیماری "ژیلبرت" بصورت اتوزوم غالب منتقل میشود. یعنی اگر یکی از والدین دارای این بیماری باشد احتمال انتقال ژن منفرد آن به هر کدام از فرزندان و بروز اثرات آن۵۰% است. این بیماری در واقع یک سندرم کاملاً خوش‌خیم است و آنزیمهای کبدی طبیعی هستند و در اکثر مواقع به طور اتفاقی در آزمایشات معمول پیدا میشود.
علائم بیماری ژیلبرت
نشانگان ژیلبرت عبارت است از افزایش غلظت بیلی‌روبین خون (یك ماده زاید حاصل از تجزیه گلبول‌های قرمز خون).
این نشانه از تولد با فرد همراه است اما علایم آن ممكن است تا 40-20 سالگی آشكار نشود. در هر دو جنس و در تمام سنین دیده میشود اما در مردان بیشتر است.
ممكن است خستگی، بی‌اشتهایی، زردی خفیف (زرد شدن پوست و چشم‌ها)، یا درد در قسمت بالایی شكم به وجود آید.
فعالیت فیزیكی شدید، سرماخوردگی و فشارهای عصبی، در برخی افراد سبب بالا رفتن "بیلی‌روبین" خون، زرد شدن سفیدی چشم و بروز بیماری "ژیلبرت" میشود.
علل بیماری
کم آبی بدن، گرسنگی، بیمار شدن مکرر مثلاً سرماخوردگی های پی در پی، دوره های قائدگی در خانمها، فشار وارد آمدن به بدن مثلاً رخ دادن یک حادثه و یا انجام فعالیت زیاد و بطور کلی استرس از عللی است که باعث مشکل دار کردن بیمار می شود و همچنین اگر سطح بیلی‌روبین خون از یك حد خاص فراتر رود، زردی ممكن است ظاهر شود.
كبد در دفع بیلی‌روبین در صفرا خوب عمل نمی‌كند، كه این باعث میشود میزان بیلی روبین از حالت طبیعی بالاتر باشد، و همانطور که گفته شد افزایش سطح بیلی‌روبین درخون با عث بروز این بیماری می گردد. البته این نشانگان عواقب و عوارض خاص و خطرناکی برای فرد در برندارد.
تشخیص بیماری
راه خاصی برای پیشگیری وجود ندارد ، این بیماری، بیماری جدی نیست و با رفع علت آن به سرعت برطرف میشود. پرهیز از گرسنگی، مصرف مایعات و مواد قندی در طول روز در پیشگیری از ابتلای فرد به بیماری یادشده نقش موثری دارد.
این بیماری نیاز به یك دوره درمان جدی ندارد و فقط درمان فرد نیازمند شناخت عامل بروز بیماری و از بین بردن آن است. بیماری ژیلبرت از طریق انجام برخی آزمایش‌های خونی، معاینه كبد، طحال در فرد قابل تشخیص است.
البته سونوگرافی كبد و طحال در این بیماران طبیعی است و بر اساس یافته های اخیر، تست ریفامپین می تواند به عنوان یك تست تشخیصی در این بیماری مورد استفاده قرار گیرد به نحوی كه باعث افزایش میزان بیلی روبین سرم بیماران می شود، در حالیکه باید به این مهم توجه کرد که در باره اثر آن بر میزان بیلی روبین در افراد سالم اختلاف نظر وجود دارد.
بیماری سندرم ژیلبرت را بیشتر بشناسید
درمان بیماری
معمولاً هیچ درمانی لازم نیست اگر شما یا اطرافیانتان متوجه زردشدن رنگ چشم‌ها یا پوست خود شدید، به پزشك مراجعه نمایید، زیرا بعضی از بیماری‌های جدید نیز ابتدا با زردی خفیف شروع می‌شوند.
بیماری ژیلبرت، بیماری جدی نیست و درمان آن، با شناسایی علت بروز بیماری در فرد و رفع آن، امكان‌پذیر است. بر این اساس در صورتی كه علت بروز بیماری، فعالیت شدید فیزیكی باشد كاهش میزان فعالیت فیزیكی برای درمان بیماری و بهبود فرد ضروری است.
برای این اختلال دارو ضرورت ندارد ولی در صورت تشخیص پزشک آزمایش خون از نظر بیلی‌روبین و سایر آزمایشات برای بررسی كار كبد نیز ضروری می باشد. البته مصرف "اسید فولیك" كه به صورت قرص در داروخانه‌ها موجود است و از طریق غذا وارد بدن میشود، در درمان بیماری ژیلبرت نقش موثری دارد. مقدار مورد نیاز روزانه "اسید فولیك" ، در حدود ۲۰۰میكروگرم است.
در تحقیقات جدید نیز دیده می شودكه استفاده از یك نوع اسید امینه به نام اسیدامینه متیونین به صورت SAM دو بار در روز (۵۰۰-۱۰۰۰ م.گ) یکی از مسیرهای تولید این انزیم را فعال می سازد (pathwayII) و در نتیجه باعث كاهش بیلی روبین میشود.
البته ما توصیه میكنم دارویی را خودسرانه مصرف نکنید. و حتما با پزشك متخصص مشورت کنید، درست است که بیماری جدی نیست و درمان جدی نیاز ندارد ولی دست کم گرفت آن ممکن است خود منشاء مشکلی دیگر شود.
